Ивгъуэтэнухэр





 

.

.

ЩIАЛЭФI   
Тэгъулан  Екъуб,  Тыркум

CC - Literature and History Department

.

ЗекIуэ  къикIыжагъащIэ  лIыжь  гуп,пщэдджыж  дыгъэпсым зэрагъэуу щысу,зы щIалэ цIыкIу псы блихыу блэкIти,ящыщ  зы лIы  гуэрэм,«Уэ  щIалэ, зы  псы сегъафэт»  жери щеджэм, щIалэ цIыкIум зы псы фалъэ из псы къыхуихьри  иригъэфащ.

.

ЩыбгъэдэкIыжым,«Упсоу  щIалэфI» жери  иригъэзэжьащ. Абдэжым, гупым  нэхъыжыIуэуэ яхэс зы лIыжь, къэтэджщ  и кIэм  зэ еуэри,«Тхьэр згъэпэжа,  щIалIэфI  псалъэм абы   фIэкIа пщIэ зимыIэ зы щIыпIэ сыщымсым» жери IукIри езэжьащ.

Адрейхэм «слIо,псы къэсхьа  зы щIалIэ цIыкIу щIхьэкIэ щIалэфI жыIэмэ ягъэ кIынур,слIо  абы папщIэ теджыжу щIежьэжар?» жаIэри ягъэщIэгъуащ.

ИтIанэ,«ФынакIуэ,тхьэсоIуэ зиIысыр  жедгъэIэнмэ» жари, абдежым  щысу хъуар лIыжьым  деж кIуэхэри,

«Зуысхъэн, зы щIалэ цIыкIу щIалэфI жетIэмэ  сыт  ягъэкIынур, слIо уигу  къыщIыдэбгъар,укъэтэджу укъыщIежэжар? Ар  зэдгъэщIэну  арамэ дыкъыщIэкIуар» щыжаIэм,

«Уэлей   ар  иджы нывжезымIэну,иужькIэщ» жиIэри  къэкIуахэр  къригъэзэжащ.

А  махуэм  и  унэ гуащэм  зыхуигъэзэри, «Моуэ  пщэдей пщэхьэщхьэ   зы Iэнэ  къызэгъэпэщытси  ныбжьэгъухэр къэкIуэнущи» жиIащ.

ЕтIэнэре  махуэм  и  пщыхьэщхьэм, и щхьэгъусэмIэнэ иригъэузэдри  и  ныбжьэгъухэр къриджащ.Шхэн ефэныр  зэфIэкIа нэужь псалъэн  къригъэжьащ:

Иджы , къэсшагъэщIэуэ щэуапIэ сикIри  махуэ зыбгъупщIкIэ къэзкIухьщ  къэзгъэзэжри  тIэкIу зызгъэпсэхужауэ жэщ ныкъуэм сыгъуэлъыжыну  абы  сыхэту,щIыбым  зыгуэр  къэджащ.СыщIэкIщ  сыплъэри, адэжэуэ зы шыи  иIыгъу шу гуэр щытт.

«Къеблагъэ» жызIэщ хьэщIэр шым къезгъэпсыхри  езыри сыщIыгъуу и шыр бом щIэсшащ.Зы мэкъу IэплIэ къэсхьри шхалъэм деслъхьа  щхьэкIэ зырикI жиIэкъым.Мы мэкъур фIэмащIэ хъуамэ жысIэри аргуэру зы IэплIэ дэслъхьащ зырикжиIэкъым.Апхуэдэурэ   мэкъу IэплIиту  худэлъсхьэ нэужькIэщ  хъунщ  щыжиIар.

Дытысщ  тIэкIу  дэкIри  хьэщIэм,

 «Иджы зыгуэрэ бжезIэнущ,хъунщ  жыпIэмэ дыгъуэлъынщ,хъункъым жыпIэмэ   уэлей  сэ сымгъуэлъыжу сезэжьынумэ»жиIащ.

Сэри «КъыжэIэ» жысIащ.

«Сэ  къэзакъхэм  шы къэфIэсхуну  шыху  сыкIуэнущи гъусэ укъысхуэхъунумэ дыгъуэлъыжынщ,хьэуэ  жыпIэмэ сэ сежьэжьынумэ» жиIащ.

Вакъэ зэв сиуват,хъунщ жызIэмэ къэсшагъащIэти нысащIэм  сыщыукIытэт,хъункъым  жызIэмэ модрейм сыщынэ  фIэщIынут. Iэмалыншэуэ хъунщ  ЖысIащ.ХьэщIэр  сгъэгъуэлъыжщ нэхущым  дыкъэтэджри, сэри  къыздиша  шы  адэжэм сышэсри дежьащ.Къушлыкъу  щыхъум  зы псынащхьэ дынэсащ.

Си  гъусэмУэ  зы мафIэ  щIы,сэ моу  зэ  къызэхэскIуэхьынщ» жиери а напIэзыпIэм  зы хыв танэ къихущ, и фэр фэнду трихри  зэрыщыту  игъэжьащ.Жьа иужь фэр зыгупихъущ  аби, лыр зэрыщыту  утыкум  къихуащ.ИIэ иджы  жери  щхэн  щIидзащ.Фи  фIэщ  фIщIы, сэ  зы тхы IупщIэ фIэкIа сымыщха, зилъэсым ит хыв  танэм зыцIут къимгъанэуэ ищхамэ!

Сэ  сигукIэТхьэм  и цIэкIэ соIуэ,сэ мыбы сыкъемылын, мыр  бэлыхьлажьэуэ зыгуэрэмэ» ЖысIащ.Сытми  дыкIуэурэ  дыздэкIуэнум  дынэсри,Ходз кIэ  зэджэ псышхъуэрат шыхэр къыщызпхырихунури,

 «Сэ  сыкъэкIуэжыхукIэ уэ зы мафIэ щIыи пщафIэ»жери ежьащ.Сэ  мафIэр  сщIыуэ шхыныр  сыгъэхьэзырыхузы  шыбз  хъушэ   къызпхрихури къигъэзэжащ.Ешхэщ ефэщ  тIэкIу дэкIри,

 «НакIуэ  иджы  япэ  ищ  уэ» жиIащ.

 «Сэ гъуэгур схузэхэхужынкъым» щыжызIэм,

 «Хъунщ  нытIэ  сэ япэ сищынщ, ауэ, зы шу къыскIэлъыкIуэнущи уэ игугъу  умыщI» .Абдежым  къеуэщ  къежьэжхэри фIыуэ  къэкIуахэуэ,еплъри  шы  хъушэр зейр къэкIэлъыкIуэт.Кэсри, сэ къызблэж пэтрэ,

 «Дэнэ  укIуэрэ,уи   шыр  зыхур сэращ»щыжызIэм  щыгъуэ,

 «Тхьэр сгъэпцIа,   уэмра сэ  сишыр зыхур, сэ  си шыр зыхур сэ сощIэмэ» жиIащ.Си  гъусэм  ипэкIэ  къызжиIат,« ЗыгуэрэкIэ шыр  зейр  къыткIэлъыкIуэрэ дызрыфыщхъумэ,   къеуэ жызIэху зомыгъэхъей»  жиери .

КъыкIэлъыпхъэра  шур  нэсщ,шым здытесым мо лIитIыр  зэрыубыдщ, зэрыфыщIым  зэрыфыщIыурэ къызредзыхщ, модрейм сэ гъусэ сызщIар ириуыдщ и щIагъым щIиубыдэщ и IитIыр  и куэм  гуиубыдэщ и пкъыр и лъэгуанжьэм диубыдэри  и  къамэр кърихщ абими еуэн щыхъум,

«Къеуэ  иджы си  гъусэ» жиIащ.Сэри  си  къамэр  сгъэпсауэ сIыгъыхэтии пщэ   гурыгъым  сэуэри  и щхьэр  фIэзгъэхуащ.

Абдэжым «Упсэу щIалэфI» къызжиIащ.НытIэ мыс а  зэрам сэ  щIалэфкъысызжаIар!

ИтIанэдыкъеуэщ  дыкъэкIуэжри къэтхуа  шы хъущэр пщIантIэм  дэдудыпщхьэжащ.

«Шыр  дыгъэгуэш»щыжиIим дерии  ныкъуэр  ди  пщIнатIэм  къыдэднэри  и ныкъуэри  езым и IэхьэуэIуэм идубыдащ.ТIэкIу дедзакъэри  ежьэжын  щыхъум, «Сэ  и  ныкъуэми схуейкъымзы хакIуэ  хэтщи  а зыр   къызэти  ирикъунщ» жиIащ.

ХакIуэр  къэзубыдри  естащ,къэнари си шым хэзутIыпщхьэжащ..Иужьым, езгъэжьэжыну и шыр  къыхудэсшэрии лъэрыгъ псыфэмрэ  и шхуэмылакIэр щызубыдым, моуэ тIэкIу зкъысхуригъэзыхри,

« Сэ  сыцIыхубзщ, уэ лIы ухъумэ сэ фыз сныпхуэхъунщ,укъыслъыхъуэмэ   сыкъэбгъуэтынщ» жиIэри,блэкIри  ежьэжащ.

Сэ сызэркъэшэгъащIэр дэнэ щищIэнт! 

.

.

          

.