Ивгъуэтэнухэр





 

.

.

НЭМ ЫЛЪЭГЪУРЭР - ШЪХЬЭМ ЫУАС
Елбэшэ Руслъан

CC - News Department

.
Джырэблагъэ Москва къикIыжьи нэбгырэ 22-рэ зыхэт кIэлэеджэкIо куп Мыекъуапэ къэкIожьыгъ. УФ-м ФедерациемкIэ и Совет исенаторэу Хьащыр Аслъан иунэе мылъкукIэ зэхищэгъэ шIушIэ зекIом Адыгеим ирайонхэмрэ икъалэхэмрэ ягурыт еджапIэхэм ащеджэхэрэр хэлэжьагъэх. Гъот макIэ зиIэ унагъохэм ащапIурэ, ны е ты закъо нахь зимыIэ ныб­жьыкIэхэу еджэнымкIэ дэгъоу зы­къэзыгъэлъэгъуагъэхэм мэфитфым къыкIоцI Москва ианахь чIыпIэ лъэ­гъупхъэхэр къаплъыхьагъэх.

КIэлэеджакIохэм загъэпсэфыным ыкIи заплъыхьаным пае афызэха­гъэуцогъэгъэ программэр баеу щытыгъ. Бэдзэогъум и 5-м къыщегъэ­жьагъэу и 11-м нэс Адыгеим икIыгъэ купыр УФ-м ФедерациемкIэ и Совет зычIэт унэм, Адыгэ Республикэм и ЛIыкIо илэжьапIэу УФ-м и Президент дэжь щыIэм, Краснэ площадым, Кремлым, Оружейнэ палатэм, Третья­ковскэ галереем, Воробьев Iуашъ­хьэхэм, Христос УхъумакIом итхьалъэIупIэ унэ, музей-панорамэу «Бородинская битва» зыфиIорэм, киностудиеу «Мосфильмэм», Москва иIэгъо-блэгъу дэжь я II-рэ Екатеринэ щаригъэшIыгъэгъэ хэпIэшхоу «Царицыным», палеонтологическэ музеим, Москва игупчэ шъыпкъэ пэмычыжьэу чIы чIэгъым чIашIыхьэгъэ бункерым, тарихъ ыкIи культурнэ мэ­хьанэ зиIэ нэмыкI чIыпIабэхэм ащыIагъэх.

Краснодар иаэропорт самолеткIэ тытебыбыкIи Москва тызыщынэсыгъэ апэрэ пчыхьэм къалэм зыщыпплъыхьан гухэлъ уиIагъэмэ ом изытет уигъэрэзэн дэдэу щытыгъэп. Бэ­дзэогъу мазэр итми умышIэнэу Моск­ва фабэу щыIагъэр градус 12-м шIокIыщтыгъэп, макIэу къещхы­щтыгъ. Аущтэу зэрэщытызи, кIалэхэм самолетым есыфэхэкIэ алъэгъугъэхэмрэ апэрэ нэплъэгъухэу къэлэшхом дадзагъэхэмрэкIэ зэхъожьыхэзэ къалэм мэфитфэ тыщэIэфэ жъогъуищ зытедзэгъэ хьакIэщ зэхэтэу «Измайлово» зыфиIоу тызэрысынэу къытфыхахыгъагъэм «Внуково» аэропортым къыщытпэгъокIыгъэ автобусыкIэ зэтегъэпсыхьагъэм тырищэлIагъ. Нэбгырэ тIурытIоу тызэрысыщт номер гупсэфхэм тарыхьагъ.
Арбат урамыр.

Неущрэ мафэр ошIу хъумэ зэ­лъашIэрэ урам цIэрыIоу АрбаткIэ заджэхэрэм апэдэдэ зыплъыхьакIо тищэнэу зэриIогъагъэр тигъусэгъэ экскурсовод бзылъфыгъэм къыгъэ­шъыпкъэжьи, Москва нэIуасэ тыфэ­хъуныр мы урамымкIэ едгъэжьагъ.

Сатыр Iужъоу зэкIэрыт тучанхэу нэпэеплъ зэмылIэужыгъо кIэракIэхэр зыщащэхэрэм кIалэхэр якIуалIэхэзэ, Москва зэрэщыIагъэхэр агу къэз­гъэкIыжьыщт пкъыгъо цIыкIухэр къащащэфыгъэх. Лъэсэу ущыкIоным урамыр тегъэпсыхьагъэти, Арбатым тытетыфэ тарихъ мэхьанэ зиIэ унэхэмрэ саугъэт хьалэмэтэу тетхэмрэ апылъ къэбархэм тигъусэгъэ экскурсоводым нэIуасэ тафишIыгъ. Нэужым урам цIэрыIом тыкъытемыкIыжьызэ зекIон программэм къыдыхэлъытагъэу Булат Окуджавэ исаугъэт дэжь щыт шхэпIэ зэтегъэпсыхьэгъэ цIыкIоу «Муму» зыфиIорэм щэджэгъуашхэ тызэхэтэу щытшIыгъ. ЫпэкIэ бэрэ зэхахыгъэу, ау апэрэу зытехьэгъэхэ урам цIэрыIом къыщалъэгъугъэхэр ныбжьыкIэхэм бэрэ агу къэкIыжьынэу къытшIошIы.

Зэпэуцужьыныгъэм исаугъэт
Советскэ Союзымрэ США-мрэ азыфагу илъыгъэ Iэшэ зэпэуцужьыны-
гъэм илъэхъан ядернэ заор къежьэмэ ПВО-м икоманднэ пунктрэ зыкъэу­хъумэжьыгъэнымкIэ Министерствэм телефон-телеграф зэпхыныгъэхэмкIэ иштабрэ ягъэIорышIапIэхэр зычIэ­тыщтхэу агъэпсыгъэгъэ бункерышхоу чIы чIэгъым чIашIыхьагъэр кIалэхэм я 2-рэ мафэм къарагъэлъэгъугъ. Ар 1956-рэ илъэсым ашIыгъагъ. Шъып­къэр пIощтмэ, Москва и Таганскэ площадь пэмычыжьэу ащ фэдэ бункер чIычIэгъым зэрэчIэтыр къэлэдэсыбэмэ амышIэнкIи хъун. Атом заор къежьэмэ узычIэсыщт, Iоф зыщыпшIэщт унэхэу бункерым иIэхэр кIэлэеджа­кIохэм къарагъэлъэгъугъэх. Зыплъы­хьэкIо купым хэтыгъэ кIалэхэм къызэ­рэтаIуагъэмкIэ, шъэф шIыкIэм тетэу къагъэгъунэщтыгъэ военнэ объектыр лъэшэу ашIогъэшIэгъоныгъ, ащ ишыхьатэу бэмэ сотовэ телефонхэу аIыгъы­гъэхэмкIэ сурэтхэр тырахыгъэх.
Джэрз топышхор, одыджыныр
Урысыем икъэлэ гупчэ икъоу нэIуасэ зыфэтымышIыгъэу тлъытэныгъи Краснэ Площадымрэ Кремлымрэ къэтымыплъыхьэгъагъэхэмэ. Апэдэдэ тыз­дэкIонэу щытыгъэ объектхэм Краснэ площадымрэ Кремлымрэ ащыщыгъ. Ау Америкэм и Президентэу Барак Обама тызщыкIогъэ апэрэ мафэм Москва къэкIуагъэу щыIагъэти, къэлэ гупчэм уекIолIэшъунэу щытыгъэп, зэ­фашIыгъагъ, ащ пае Краснэ Площадым тызыкIощт мафэр зэблэтхъунэу хъу­гъагъэ.

Сыхэукъонэп, купым хэтыгъэ кIалэхэми пшъашъэхэми къыздыра­гъэштэнщтын, Краснэ Площадыр, Кремлым и Оружейнэ палатэ, джэрзым хэшIыкIыгъэхэ топышхомрэ одыджынышхомрэ, Спасскэ башнэр, Успенскэ соборыр лъэшэу ашIогъэшIэгъон зэрэ­хъугъэр къасIомэ. Ахэм тарихъ ыкIи культурнэ мэхьанэу яIэм икуугъэ зэрэзэхашIагъэр, шIушIэ зекIор зэхэзыщэгъэ сенаторэу Хьащыр Аслъан зэрэфэразэхэр, «нэм ылъэгъурэр - шъхьэм ыуас» адыгэмэ зыкIаIуагъэм мэхьанэу иIэри джащы­гъур ары зэкIэми нахь къызыдгу­рыIуагъэри.

Адыгеим и ЛIыкIо илэжьапI
Москва щыIэгъэ ныбжьыкIэ купым анахьэу ыгу къинэжьыщт мафэхэм ащыщ хъугъэу къысшIошIы Адыгэ Республикэм и ЛIыкIо илэжьапIэ зэрэщы­Iагъэхэмрэ ащ къызэрэщытпэгъокIы­гъэхэмрэ.
Республикэм и ЛIыкIо илэжьапIэ иIофышIэхэр Адыгеим къикIыгъэ кIалэхэм лъэшэу ащы­гушIукIыгъэх. УмышIэмэ Адыгэ Республикэм ичIыгу тыкъыр теуцуа­гъэхэ фэдэу къыпшIуагъэшIэу къафаIуа­тэхэрэм яшъыпкъэу ядэIущтыгъэх.

ЛIыкIом илэжьапIэ ипащэ игуадзэу Бэрзэдж Вадим лэжьапIэм тарихъэу пылъымрэ Iофтхьабзэу зэ­шIуихыхэрэмрэ къатегущыIагъ. Адыгэу Москва дэсхэм Представительствэр яунэ шъыпкъэм фэдэу, ренэу къызэрэкIохэрэр, IэпыIэгъу горэ ящыкIагъэмэ зэраратырэм щигъэ­гъозагъэх. Нэужым хьакIэхэм ЛIы­кIом илэжьапIэ щэджэгъуашхэ щарагъэшIыгъ. АР-м и ЛIыкIо илэжьапIэу Москва щыIэм зэрэ­щыIагъэхэр агу къэзыгъэкIыжьыщт нэпэеплъ шIухьафтынхэр къараты­гъэх, а чIыпIэм къаратыгъэхэр аIыгъхэу сурэт щызытырарагъэхыгъ.

ФедерациемкIэ Советым
ЗекIоным иофициальнэ Iахь диштэу, аужырэ мафэм кIа­лэхэр зэхэтхэу ФедерациемкIэ Советыр зычIэт унэм рагъэблэгъагъэх. ФедерациемкIэ Советым хэтхэм пшъэрылъэу яIэхэм, Iофыгъоу зэшIуахыхэрэм ахэр нэIуасэ афа­шIыгъэх. Зэхэсыгъохэр зыщыкIорэ залэу ащ хэтым чIащэхи, зыщара­гъэплъыхьагъ. ФедерациемкIэ Советым IэкIыб къэрал зэфэшъхьафхэм яхэбзэ органхэм шIухьафтынэу къыратыгъэхэр лъэгъупIэ чIыпIэхэм ащызэIугъэкIагъэхэу, чIэхьэрэ пстэуми нэIуасэ зыфашIынэу зэрэгъэпсыгъэм еплъыгъэх. Ахэм тарихъэу апылъхэр къафаIотагъ. Джащ фэдэу тигъэгушхуагъ УФ-м хэхьэрэ субъект пстэуми ябыракъхэм апэ шъыпкъэкIэ.

Адыгэ Республикэм ибыракъ уцышъо щыплъэгъунэу зэрэщытыгъэм. Урысыем и Апшъэрэ хэбзэихъухьэ орган иIофшIэн зэрэзэхэщагъэм илъэныкъо пстэури къафаIотэнэу мыхъугъэми, а унэшхор зэралъэгъугъэр ныбжьы­кIэхэм бэрэ агу къинэжьыщт.

АР-м тыкъызэсыжьым кIэлэ­еджакIохэм къапэгъокIыгъэ ны-тыхэм Хьащыр Аслъан гущыIэ дэхабэ фаIуагъ. КъыткIэхъухьэрэ ныбжьы­кIэхэм янеущрэ мафэ зэрэгъэпсы­гъэщтым, ахэр гъогу дахэ тещэгъэнхэм, акъылышIо хъунхэм зэра­фэгумэкIырэм фэшI инэу зэрэфэразэхэр гъэзетым инэкIубгъокIэ раIожьы зэрашIоигъор хагъэунэфыкIыгъ.

.

.

.