Ивгъуэтэнухэр





 

.

.

РАССКАЗ ЗЫТХЫРЭМЭ ЯЖЭХ

CC - News Department

.

Адыгэ Республикэм иныбжьыкIэхэм IэпыIэгъу афэхъу­рэ фондэу «Гуфэсым» тхэкIо цIэрыIоу Кэстэнэ Дмитрий ыцIэкIэ зэнэкъокъоу зэхищагъэр зэрэкIорэм къытед­гъэ­гу­щыIэнэу гущыIэгъу тыфэхъугъ тхакIоу, уасэ афэзы­шIы­рэ купым хэтэу Енэмыкъо  Мэулид.
- Рассказ тхыным пае Кэстэнэ Дмитрий фэгъэхьыгъэ зэнэкъокъур ныбжьыкIэмэ я Илъэс зэрэщызэхэшъущагъэм мэхьэнэ ин иI. Лъэпкъ шIэ­жьым, литературэм, пIуны­гъэм татегущыIэ зыхъукIэ, ежъугъэжьэгъэ Iофыр зэрэлъы­кIотэщтым тегупшысэ.

- Зэнэкъокъур зэхэтщэным ыпэкIэ «Гуфэсым» ипащэхэр зэ­упчIыжьыгъэх. Кэстэнэ Дмитрий Бжъэдыгъухьаблэ къыщыхъугъ. Урым лъэкъуацIэр ехьыми, ти­лъэпкъэгъумэ адэпсэузэ адыга­бзэр зэригъэшIэгъэ къодыеп - рылэжьэн, сэнэхьат фэхъун ылъэ­кIыгъ. Зэкъошныгъэм игъэпытэн тызэрэпылъыр щыIэныгъэм къыщыдгъэлъэгъоным, шIэжьэу ти­Iэм лъэхъаным диштэу зедгъэушъомбгъуным афэшI ащ фэдэ зэнэкъокъухэр ныбжьыкIэхэм ящыкIагъэх.

- Рассказ тхыным пае зэнэкъокъур зэхэшъущэныр сыда къызыхэкIыгъэр?

- Кэстэнэ Дмитрий Хэгъэгу зэошхом хэлэжьагъ. Кавказ шъо­лъырым щыригъажьи Берлин изэо гъогухэм анэсыгъ. Орденхэр, медальхэр къыфагъэшъошагъэх. Рассказхэр, повестхэр, романхэр ытхыгъэх. 1941-рэ илъэ­сым къыщыублагъэу УФ-м итхакIомэ я Союз хэтыгъ. Адыгэ тхылъ тедзапIэм итхьаматэу щы­тыгъ, депутатэу зэп зэрэха­дзыгъэр. Бэ зылъэгъугъэ цIы­фыр, щысэ зытырахырэ тхакIор ныбжьыкIэхэм нахьышIоу яд­гъашIэ тшIоигъуагъ. Кэстэнэ Дмитрий «Псыхъохэр зэхэлъадэх», «ЛIы пхъаш», «Орэдым та­мэ къыгокIэ», нэмыкIхэри ытхы­гъэх, зэдзэкIын Iофыми пылъыгъ. НэмыкI тхакIоу тиIэхэр къэтыу­­быхэрэп Кэстэнэ Дмитрий тыкъызэрэщытхъурэм пае. ИшIу­шIагъэ къыхэтэгъэщы.

- Кэстэнэ Дмитрий ныб­жьыкIэхэм ашIогъэшIэгъонэу шъолъытэ.

- Ары зэрэщытыр. Ныб­жьы­кIэхэр литературэм нахьышIоу хэпщэнхэм пае щыIэныгъэм ­илъэ­ныкъохэми афэбгъэсэнхэ фае. АдыгабзэкIэ дэгъоу тхэн, еджэн зылъэкIэу тиныбжьыкIэмэ ахэтыр макIэу тлъытэрэп. ЯшIэ­ныгъэ хагъэхъоным фэшI Iэпы­Iэгъу тафэхъу тшIоигъу.

- Зэнэкъокъур зэрэкIорэм шъутегущыIэу къыхэкIыгъа?

- Журналэу «Нэплъэгъум» икъыдэгъэкIын чанэу хэлажьэх Хъуажъ Нурыет, ЛIыпцIэкъо Ла­рисэ, Хъупсэрэкъо Саидэ, Цуамыкъо Марзыет, нэмыкIхэри ти­гъусэх. Зэхахьэу джырэблагъэ Адыгэ къэралыгъо университетым щытиIагъэм тхэным пыщэ­гъэ ныбжьыкIэхэр къыщыгу­щы­Iагъэх. Зэнэкъокъоу зэхэтща­гъэм кIэщакIо фэхъугъэмэ ащыщ «Гуфэсым» ипащэу Едыдж Мэмэт. Рассказ птхыныр IэшIэхэп, ар ныб­жьыкIэхэм зыдашIэжьы, яшIэныгъэ ауплъэкIу.

Зэнэкъокъум хэта хэлажьэхэрэр?

- Кэстэнэ Дмитрий фэгъэ­хьыгъэ зэнэкъокъум хэлэ­жьэщтхэр хэта къыхэзы­хырэр?

- ЗэхэщакIомэ мыщ фэдэ лъэ­ныкъохэр къыдалъытэх. Ыныбжь илъэс 35-м блэмыкIы­гъэу, зыкIи къытырамыдзэгъэ рассказхэр адыгабзэкIэ тхыгъэ­хэу зэнэкъокъум къырахьылIэн­хэу ятэIо.

- Рассказ тхьапша къы­ра­хьылIэщтыр, хэутыгъэу нэ­кIубгъо тхьапша къышъуатыщтыр?

- Рассказыр нэкIубгъуи 3-м къыщымыкIэу, 15-м емыхъоу тхыгъэн фае. Зы нэбгырэм рас­сказитIу къытын ылъэкIыщт. Рас­­сказхэр компьютеркIэ хэхы­гъэхэу, экземпляритф хъухэу, ­зытхыгъэмэ ацIэхэр тедза­гъэхэу, ятелефон, адресыр ате­тхагъэу щытын фае.

- Мэулид, зэнэкъокъухэм ащытекIорэмэ шIухьафтын­хэр афашIыхэу хабзэ. АщкIэ сыда къытэпIощтыр?

- Апэрэ чIыпIэр къыдэзыхырэм сомэ мин 15, ятIонэрэм - мини 10, ящэнэрэм - мини
7,5-рэ афэдгъэшъошэщт.

- Зэнэкъокъур сыдигъуа зау­хыщтыр?

- ПэшIорыгъэшъэу Iоныгъом и 30-м нэс зэнэкъокъур кIощтэу итхъухьагъ, ау нахьыбэ хэдгъэлэжьэным фэшI уахътэм хэдгъа­хъо тшIоигъу.

- НэмыкI зэнэкъокъухэри зэхэшъущэщтха?

- Къуекъо Налбый, Бэрэтэрэ Хьамидэ, Нэхэе Руслъан, нэ­мыкI тхакIохэм афэгъэхьыгъэ зэнэкъокъухэри ныбжьыкIэмэ ашIогъэшIэгъоныщтхэу тэлъытэ. Поэзием, прозэм апыщагъэхэм талъыплъэщт. Литературэм жанрэу иIэр макIэп, ныбжьыкIэмэ  зызыщаушэтыщтыр нахьыбэ тшIынэу тыфай.

- Рассказхэр тыда зэра­хьылIэщтыр?

- Бзэхэр зыщызэрагъэшIэрэ Гупчэу «Активыр» ары ныбжьы­кIэмэ яIофшIагъэхэр зыщытыу­гъоирэр. Унэр урамэу Лениным ыцIэ зыхьырэм тет, 36-рэ.

- Шъуигухэлъхэр къыжъу­дэхъунхэу шъуфэсэIо.

- Тхьауегъэпсэу.

- Сурэтым итыр: зэнэкъо­къум изэхэщакIомэ ащыщэу Енэмыкъо Мэулид.

.

.