ADIGEY'İN ULUSAL ORKESTRAYA İHTİYACI VAR  
 

Haber Merkezi
Adige Mak, 25.08.2007

Çeviri: Jade Wumar

 
   
 
Adıgey Cumhuriyeti'nin devlet statüsünü sağlamlaştırdığı üzerine konuşurken, kültür, eğitim ve spor alanlarında sağlanan gelişimleri değerlendiriyoruz. Yeni kitaplar, yeni dergiler yayınlandığı, senfoni orkestrası, müzikal tiyatro, sahne grubu "Woşüten" gibi oluşumlardan memnuniyetle söz ediyoruz. Bununla beraber, ulusal müzik kültürünün ilerletilmesi için gerekli olanlar üzerine açıkça konuşmak daha yararlı olur.



Adıgeler'in ulusal müzik aletlerinden oluşan bir orkestra kurulursa, cumhuriyetin müzik kültürü fark edilir şekilde zenginleşeceğine dair yazılar "Adıge Makh" gazetesinde bir çok kez yayınlandı. Bu konuya devlet yaklaşımı sağlanması için müzik severler, ünlü sanatçılar, hükümet yetkilileri gezete sayfalarında görüşlerini anlattılar. Ulusal müzik aletlerinden oluşan bir orkestranın gerekli olduğunu herkes bize söylüyorduysada, şimdiye kadar bu konuda somut bir ilerleme kaydedilmedi.

Farklı tarzlarda şarkı söyleyenlere eşlik etmek için, müzisyenler bir araya geliyorlardı. Bir arada müziği çalarken, müziğe dair yeni düşünceler oluşuyordu. Bunun için müzikal aletlerde de zamana uygun değişiklikler yapılıyordu. Sözünü ettiğimiz zaman 17. yüzyıl. Avrupa müzik kültürünü genişleterek, 19-20. yüzyıllarda atılımlar yaptı. Dünyaca ünlü orkestraları inceleyerek, ulusal kültürü ileriye taşıma arzusunda olanları da arıyorlardı.

Ulusal müzik aletleri ile Adıgey'de orkestra kurulmasında öncülük edenlerden biride sanat yönetmeni Şıw Şaban'dı. L'ıxhuç'e Andzawur da bu konuda bir çok çalışma yaptı. Orkestra düşüncesi yere daha sağlam basması gereken zamanda dağaldı.

Eski ulusal şarkıları söyleyen İslamey'imiz var. Dünya çapında tanınan. sanat şefi Nexeye Aslan'ın söylediği üzre, İslamey'in görevleri belli-sahne şarkıları söyleyemez. Sahne grubu Woşüten tüm Kuzey Kafkasya'da tanınıyor, ancak oda kompozitörlerimizin bestelediği şarkıları yeteri kadar söylüyor diyemeyiz.

Thabısım Wumar, Natxho Canxhot, Sixhu Ramazan, Ç'ırgh Yure, L'ıxese Muhiddin, Ghonejjıkho Asker ve başkalarının şarkılarını nerede duyabileceğiz? Şansın varsa, kutlama yada başka toplantılarda kompozitörlerimizin şarkıları duyulur.

Thabısım Wumar ve Natxho Canxhot binden fazla şarkı besteledi. Ancak bunlardan duyduklarımız çok az. Diğer kompozitörler içinde aynı şeyi söylemek mümkün. Çoğu kişi şarkılarımızı unutacağımızı düşünüyor, bu durum bizi çok endişelendiriyor. 10-15 yıl sonra Adıge müzik kültürünün durumu ne olacak?

Adıgey'de ulusal müzik aletleri orkestrası kurulması gerekiyor. Lhetserıkho Kime'nin yakın zamanda filarmoni binasında düzenlenen konserinde, 'Russkaya Wudal' isimli orkstra eşlikliğinde Andzerıkho Çeslav şarkılarını söyledi. Bu orkestranın Adıge kültürünü insanlara ulaştırması iyi bir şey, müziğin evrensel olduğunu doğruluyor.

Üzücü olan ulusal müziğimiz, sanatın ünlü şahsiyetleri üzerine konuşurken, kompozitörlerimizin şarkılarını seslendirecek bir orkestramızın olmayışı. Orkestraya büyük para gerekmiyor. İslamey'in kardorusu genişletilerek, sahne şarkıları söyleyen orkestraya adım atılabilir ve daha sonra kuruluş aşamasına geçilebilir.

Bugün yayınladığımız yazıya kısa zaman sonra tekrar değineceğiz. Orkestra kurulması, Adıge şarkılarının şehirlerimiz ve köylerimizde duyulmaları, sanatçılarımızın dış ülkelere ulaşması için mevcut imkanları birlikte düşünme arzusundayız.