13 Ocak 2008'de Adıgey Cumhuriyeti Başkanı Thak'uşıne Aslan'ın göreve geldiği bir yıl oldu. Bu vesile ile 29 Ocakta hükümet binasında ilk yıl sonu değerlendirmesine yönelik bir basın toplantısı düzenledi. Toplantıya; Adıgey, Krasnodar Kray, Rostov, Kabardey-Balkar, Karaçay-Çerkes'den gelen gazeteciler katıldılar.



Başkan yaptığı açılış konuşmasında, 2007 yılının gerek politik gerekse ekonomik alanlarda istikrar yılı olduğunu ve en çok dikkat ettikleri alanlar olan sanayi, tarım ve ticaret sayesinde somut gelişmeler kaydettiklerini belirterek, çalışmalarda bazı eksikliklerinde olduğunu, yıl içinde basın organları ile sağlam bir iletişim içinde çalıştıklarını, kendilerine yakışmayacak haberler yayınlamadıklarını ifade etti. Daha sonra gazetecileri merak ettikleri bütün konularda sorular sormaya çağıraran Başkanın, açık bir ifadeyle sorulan sorulara verdiği yeterli cevaplardan dolayı basın mensupları toplantıdan memnun ayrıldılar.

Adige Mak: Bölgelerin gelişimi için yatırımcıların katkısı sağlanıyor. Bu alanda size rekabet edebilecek güçlü komşulara sahipsiniz. Söz gelimi, Krasnodar Kray yatırım ve yatırımcılar konusunda daha aktif çalışmalar yapıyor. Yatırımcıların Adıgey'e çekmek için nasıl bir yol izliyorsunuz?

Thak'uşıne Aslan: Şu anda cumhuriyette 55 yatırımcı iş yapıyor, ancak bu sayı çok değil. Daha fazla yatırımcı çekmenin peşindeyiz. Gelen yatırımcı sayısıda az değil fakat sonuç alınamıyor. Adıgey'in Kuzey Kafkasya'da olduğunu duyduklarında, huzur ve emniyet olmadığını sanıyorlar. Bir çok yatırımcı Adıgey'in, Krasnodar Kray'ın tam merkezinde olduğunu bilmiyor. Verimli topraklar ve ormanlara, turizmin genişletilmesinde güzel doğaya sahip olduğumuzu yatırımcılara bildirmenin peşindeyiz. Yakın zamanda bir kaç yatırımcıyla yaptığımız antlaşmalar var. Tahtemukuay rayonundaki 'İKEA' isimli büyük ticaret merkezi projesi, uygulamaya geçiyor. Başkalarından da söz edebiliriz.

Adige Mak: Adıgey'deki bazı federal yapıların lağv edilmesi konusu, en başta gümrük birimi, geçen yıl uzun süre gündemdeydi. Bu kurumların cumhuriyette mevcudiyetlerini korumaları için bu yıl atacağınız adımlar neler olacak?

Thak'uşıne Aslan: Bu sorunun kaynağı federal merkezden başlıyor. R.F. Bölgesel Kalkınma Bakanı Dmitri Kozak küçük kurucu öznelerin biraraya getirilerek, daha büyük olmaları siyasetini güdüyor.  İşte bu çerçevede federal kurumlar gündeme geliyor. Örneğin Adıgey ve Krasnodar Kray vergi dairelerini birleştirmek istiyorlar. Genel merkez Maykop'ta olacaksa sorun yok. Bu arzuda olduğumuzu Moskova'daki bir çok toplantıda dile getirdim. Rusya'nın kurucu öznesiyiz; bizde bundan kaynakla, varolan hak ve özgürlüklerimizi tüm gücümüzle koruyacağız. Gelişmeleri şimdiden kestirmek çok güç.

Adige Mak: Bütün kurumlar yıl sonu değerlendirmelerini yaptılar. Bütün nihayi değerlendirmeler sizin önünüze geliyor. Sizi en çok hayrete düşüren ve üzen şey nedir?

Thak'uşıne Aslan: Soru devlet işlerinden öte daha çok psikolojik içerikli. Hayret edilecek yeteri kadar şey mevcut. Yönetim sisteminde yerleşik bir düzen yok. Bunun sistematize edilmesi gerekiyor. Üzücü olan performansları ile beni yanıltan bazı yöneticilerin değiştirilecek olması. Hepsi güvendiğim gibi çıkmadı.

Adige Mak: Sizce Devlet Başkan'ı ne gibi özelliklere sahip olmalı?

Thak'uşıne Aslan: Öncelikle o zeki olmalı. Tatlı sert, ancak adil olmalı. Bir çok ulusun yaşadığı bir cumhuriyetin başkanının, uluslar arasında ayrım yapması doğru değildir.

Adige Mak: Cumhuriyette yaşayanların daha çoğu köylerde ikamet ediyor. Onların istihdam sorunu nasıl çözümleniyor?

Thak'uşıne Aslan: Sorduğunuz soru beni en çok endişelendiren konulardan biri. Adıgey'de çalışma imkanı olan 250 bin kişi yaşıyor. İstatistik kurumunun verdiği bilgilere göre, çalışan sayısı çok az. Köyler ve çiftliklerde(kırsal kesimde) işsiz sayısı daha fazla. Buralarda artık sanayi ve tarım işletmleri yok. İşletmelerin kurulması için uğraşıyoruz. Sözgelimi, Tahtemukuay ve Maykop rayonları ekonomilerini geliştirmek için iyi imkanlara sahip olduklarından, bütün yatırımcılar oraları tercih ediyor. Şimdi rayonlar arası denge kurmak için, Tewçöj rayonu hayvancılık için uygun olduğundan, 'Merkuriy' hayvancılık kompleksini orada açıyoruz.

Adıgekale'de beni endişelendirenlerden biri. Onun adının şehir olmasının dışında, kelimenin manasına çok uzak. Adıgekale'ye yatırımcıları davet ediyorum. Şehrin sınırında Metalurji Fabrikası kurulması için Türk şirketi ile antlaşma yaptık. 2 bin kişi iş imkanı bulacak. Yılda cumhuriyet bütçesine 4 milyar Ruble gireceği öngörülüyor. Bütçemiz büyük değil, gelirimiz 6 milyar Ruble'ye ulaşıyor, 2 milyarı cumhuriyetin özkaynaklarından oluşuyor.

Adige Mak: Gençler çalışmak için büyük şehirlere gidiyor. Onların cumhuriyete kalmaları için, ne gibi teşvikler sunmayı düşünüyorsunuz?

Thak'uşıne Aslan: Onları bu şekilde tutmamız mümkün değil.  Sade sözle "işletmeler, tesisler, stadyumlar yapacağız" dememizden başka onları teşvik edebileceğimiz somut bir  şey yok.

Adige Mak: Federal birimlerle iyi ilişkiler içinde misiniz?

Thak'uşıne Aslan: Rusya'daki elçimiz Bıj Ayteç bu alanda büyük çalışmalar yapıyor, kendisinden çok memnunum. Girmediği, konuşmadığı kurum yok dersem yanılmış olmam. Onun sayesinde Adıgey'in varlığından tam anlamıyla haberdar oldular.

Adige Mak: Vali Aleksandır Tkaçev ile aranızdaki yönetimsel ilişkiler daha da pekişti mi?

Thak'uşıne Aslan: İlişkilerimiz her zaman samimiyet ve dostlukla sürüyor. Federal toplantılarda yanyana geldiğimizde oluyor. İş alanında bir görüşmemiz, topraklarımızın sınırlarının belirlenmesi ne yönelikti. Bu konuda görev yapacak komisyonu oluşturup, sorunu çözmek için anlaşma sağladık.

Soru: İKEA'nın açılacağını söylediniz. Orada yoğun insan ve araç trafiği olacak. Tahtemukuay rayonunun Pşıze ırmağı üzerindeki köprüsünün durumu tehlike arzediyor. Bu sorunu nasıl çözümleyeceksiniz?

Thak'uşıne Aslan: Bu konu üzerinde gerekli etüdleri tamamladık, o köprüyü ihtiyaca cevap verir hale getireceğiz. Ayrıca  yeni köprüler yapılması için iki yer daha belirlendi.

Adige Mak: Açmış olduğunu internet sitesi sayesinde, Adıgey'de yaşayanların istedikleri soruyu kolayca Başkana yöneltme imkanı doğdu. Adıgeler bu imkanı nasıl değerlendiriyorlar, onlardan en çok hangi konuda şikayet alıyorsunuz?

Thak'uşıne Aslan: Cumhuriyette yaşayan herkes gördüğünü, istediğini bize ulaştırması için siteyi açtık. Bu site sayesinde farkına varmadığım konulara vatandaşlarımız dikkatimi çekecekler. Bende bunun gereğini en iyi şekilde yapacağıma inanıyorum.

Adige Mak: Yoğun bir çalışma temposu içersindediniz. Dinlenmeye ve kendinize vakit ayırabiliyor musunuz?

Thak'uşıne Aslan: Durum gerçekten öyle. Yayan gezmeyi seviyorum fakat, korumalarımıda yormak zorunda kalıyorum. Bu nedenle, daha çok okuyorum, televizyonun verdiği haberleri izliyorum. Cumhuriyet ajanslarını izlemeyide ihmal etmiyorum.