10 Mart günü, arşiv Günü. Rusya Devlet Arşivi 90,
Adıgey kolu da 84 yılını doldurdu.
Arşivlerin yaşamımızdaki yeri kuşkusuz çok önemli.
İlginç ve ünlü kişilere, yaşanmış olaylara ve değişik
tarihsel konulara ilişkin belgeler arşivlerimizde
saklanır. Arşiv Kutlama Günü nedeniyle AC
Arşiv Dairesi Başkanı Ase Ş'ıneko (Шъынэкъо
Асе) ile görüştük. Ase Ş’ıneko 7 yıldan
beri arşiv işinde çalışıyor. Daha önce AC Devlet
Başkanlığı Müdürlüğüne bağlı olarak çalışıyordu.
Ase Ş'ıneko'nun söylediğine göre, Adıge Özerk Oblastı
(хэку) cumhuriyete dönüşünce, arşiv şubesi, daire
statüsüne yükselmiş oldu.
"Bu statü yükselmesi yararlı sonuçlar getirdi" diyor
Ş'ıneko, "Arşivimiz normatif (düzgüsel) ve yasal bir
statüye kavuştu, arşiv birikimimiz (stokumuz) büyüdü,
değişik birimlerle doğrudan bağlantılar kurma
yetkisi elde ettik. Sembolik de olsa, kadromuz iki
personelle takviye edildi, yeterli bir belgesel ve
teknik temele kavuştuk. AC Devlet Başkanı ile
AC Hükümeti bizi destekliyor. AC bütçesinden bize 960
bin ruble para ayrıldı, bu parayla Ulusal Arşiv Bölümü
için bir bina projesi hazırlattık.
Ulusal Arşiv Bölümü, Arşiv Dairesi'ne bağlı bir
kuruluş. Cumhuriyetimizin arşiv stokunda 400 binden
çok belge toplanmış durumda. Bunun 250 binden fazlası
Ulusal Arşiv Bölümü’nde. Bu bölümde cumhuriyetimizde
yaşayan değişik kökenli toplulukların tarihi
biriktiriliyor.
Arşiv Dairesi'nde ilginç olarak
neler vardır?Bu soruyu özellikle sordum. Ase
Ş'ıneko'nun söylediğine göre arşivdeki belgelerin tümü
önemli. 1860'lı yıllardan kalma yazılar, değişik
köylere ve o köylerin yöneticilerine ilişkin belgeler
var, bunlar önemli olmazlar mı?!
İsteyen herkes arşivdeki belgeleri görebilir ve
inceleyebilir. Kısa bir süre önce bilgisayar kaydına
başladık ve hızlı erişime geçtik. Ancak gizlilik
kaydı olan bazı belgeler var, yasaklı, bunlar daha
çok partililerle ilgili belgeler.
"Tanıtım listelerini her yıl yeniliyoruz, çünkü
listelere yeni belgeler ekleniyor" diyor Ş'ıneko. 323
organizasyondan (kuruluş ve kurumdan) kitap ve yazılar
alıyoruz. Yürütme ve yargı kurumları ile değişik
dairelere ait yazılar ve belgeler geliyor. Bunların
dışında, tek kişiyle ilgili stoklarımız da var.
Örneğin Mecid Ahecego (Ахэджэго Мэджид) ve
Asker Yevtıh’а (Еутых Аскэр) ait belgeleri aldık.
Böylece ulusumuzun tarihi konusunda daha yetkin ve
daha kapsamlı çalışma olanağına kavuşmuş olduk, daha
da iyi bir konuma ulaşmak için çalışıyoruz. Arşivimiz
olmadan kayıt altına alınmış bir tarihimiz de olamaz.
Bütün bu belgelerin gelecek kuşaklara ulaştırılması
gerekiyor. Bu çerçevede ilk devlet başkanımız Aslan
Carıme’ye ait arşivin de bize verilmesini
istiyoruz.
Bütün bunların dışında Moskova ve daha başka uzak
kentlerde ünlü kişilere, ayrıca dış ülkelerde yaşayan
soydaşlarımıza ait belgeleri de toplamaya başladık.
Ase Ş’ıneko, rayon (ilçe) arşivlerinin de önemli
olduğunu belirtmeden geçemiyor. ”Rayon görevlileri
kendi rayonlarına ilişkin belgeleri topluyorlar.
Özellikle rayon yöneticilerinin özverili çalışmalar
yürütmekte olduklarını söylemeliyiz” diyor.
Adıgekale (Adıgeysk) kenti Başkanı Kim
Mamıyeko’nun büyük bir çalışma içinde olduğunu
özellikle belirtti. Ayrıca Cece (Giaginski)
rayonu Başkanı da bize donanımlı bir arşiv binası
tahsis etti.
Şu an için en önemli sorunumuz, yukarıda da
belirttiğimiz gibi, belgelerin koruma altında
tutulacağı sağlam ve donanımlı büyük bir arşiv
binasına kavuşmak olabilir. Proje ve plan hazır, bu
yıl içinde arsa almayı ve inşaatı başlatmayı
bekliyoruz. Biz de gazete olarak, bu amacın
gerçekleşmesi dileğinde bulunduk.
Arşiv işinde sadece toplanan belgeler değil, o
belgeleri toplamakla görevli olan kişiler de önemli.
Daire Başkanı Ase Ş’ıneho; Muliet Kaza, Olga
Ragulinar, Mariyet Tletserıko, Fatim Ğonejıko, Zareme
Tevçoj, Aslanhan Guney ve Muhdin L’ıh’as’dan
(Л1ыхэсэ Мухьдин) oluşan kendi çalışma ekibinden
memnun olduğunu belirtiyor.
AC Arşiv Dairesi Başkanı, kutlama gününde Daire
çalışanlarına yönelik anlamlı bir konuşma yaptı.
”Çalışmaları daha ilerilere götürmeliyiz, bunun için
isteyerek ve var gücümüzle çalışmamız gerekir”, dedi.
Personel çoğunluğunun kadın olmasını dikkate almış
olmalı ki, geçirdiğimiz 8 Mart Kadınlar Günü’nü de
kutladığını belirtmeyi ihmal etmedi. Ş’ıneko, bir
baharın güzelliği gibi, herkesin mutluluk, neşe ve
esenlik içinde bir yaşam sürdürmesini dileyerek
sözlerine son verdi.
|