10 Mart günü, arşiv Günü. Rusya Devlet Arşivi 90, Adıgey kolu da 84 yılını doldurdu.

Arşivlerin yaşamımızdaki yeri kuşkusuz çok önemli. İlginç ve ünlü kişilere, yaşanmış olaylara ve değişik tarihsel konulara ilişkin belgeler arşivlerimizde saklanır. Arşiv Kutlama Günü nedeniyle AC Arşiv Dairesi Başkanı Ase Ş'ıneko (Шъынэкъо Асе)  ile görüştük. Ase Ş’ıneko  7 yıldan beri arşiv işinde çalışıyor. Daha önce AC Devlet Başkanlığı Müdürlüğüne bağlı olarak çalışıyordu.

 

Ase Ş'ıneko'nun söylediğine göre, Adıge Özerk Oblastı (хэку) cumhuriyete dönüşünce, arşiv şubesi,  daire statüsüne yükselmiş oldu.

"Bu statü yükselmesi yararlı sonuçlar getirdi" diyor Ş'ıneko, "Arşivimiz normatif (düzgüsel) ve yasal bir statüye kavuştu, arşiv birikimimiz (stokumuz) büyüdü, değişik  birimlerle doğrudan bağlantılar kurma yetkisi elde ettik. Sembolik de olsa, kadromuz iki personelle takviye edildi, yeterli bir belgesel ve teknik  temele  kavuştuk. AC Devlet Başkanı ile AC Hükümeti bizi destekliyor. AC bütçesinden bize 960 bin ruble para ayrıldı, bu parayla Ulusal Arşiv Bölümü için bir bina  projesi hazırlattık.

Ulusal Arşiv Bölümü, Arşiv Dairesi'ne bağlı bir kuruluş. Cumhuriyetimizin  arşiv stokunda 400 binden çok belge toplanmış durumda. Bunun 250 binden fazlası Ulusal Arşiv Bölümü’nde. Bu bölümde cumhuriyetimizde yaşayan değişik kökenli toplulukların tarihi biriktiriliyor.

Arşiv Dairesi'nde ilginç olarak neler vardır?Bu soruyu özellikle sordum. Ase Ş'ıneko'nun söylediğine göre arşivdeki belgelerin tümü önemli. 1860'lı yıllardan kalma yazılar, değişik köylere ve o köylerin yöneticilerine ilişkin belgeler var, bunlar  önemli olmazlar  mı?!

İsteyen herkes arşivdeki belgeleri görebilir ve inceleyebilir. Kısa bir süre önce bilgisayar kaydına  başladık ve hızlı erişime geçtik. Ancak gizlilik kaydı olan bazı belgeler  var, yasaklı, bunlar daha çok partililerle ilgili belgeler.

"Tanıtım listelerini her yıl yeniliyoruz, çünkü listelere yeni belgeler ekleniyor" diyor Ş'ıneko. 323 organizasyondan (kuruluş ve kurumdan) kitap ve yazılar alıyoruz. Yürütme ve yargı kurumları ile değişik dairelere ait yazılar ve belgeler  geliyor. Bunların dışında, tek kişiyle ilgili stoklarımız da var. Örneğin Mecid  Ahecego (Ахэджэго Мэджид) ve Asker Yevtıh’а (Еутых Аскэр) ait belgeleri aldık. Böylece ulusumuzun tarihi konusunda daha yetkin ve daha kapsamlı çalışma olanağına kavuşmuş olduk, daha da iyi bir konuma ulaşmak için çalışıyoruz. Arşivimiz olmadan kayıt altına alınmış bir tarihimiz de olamaz. Bütün bu belgelerin gelecek kuşaklara ulaştırılması gerekiyor. Bu çerçevede ilk devlet başkanımız Aslan Carıme’ye ait arşivin de bize verilmesini istiyoruz.

Bütün bunların dışında Moskova ve daha başka uzak kentlerde ünlü kişilere, ayrıca dış ülkelerde yaşayan soydaşlarımıza ait belgeleri de toplamaya başladık.

Ase Ş’ıneko, rayon (ilçe) arşivlerinin de önemli olduğunu belirtmeden geçemiyor. ”Rayon görevlileri  kendi rayonlarına ilişkin belgeleri topluyorlar. Özellikle rayon yöneticilerinin özverili çalışmalar yürütmekte olduklarını söylemeliyiz” diyor. Adıgekale (Adıgeysk) kenti Başkanı Kim Mamıyeko’nun büyük bir çalışma içinde olduğunu özellikle belirtti. Ayrıca Cece (Giaginski) rayonu Başkanı da bize donanımlı bir arşiv binası tahsis etti.

Şu an için en önemli sorunumuz, yukarıda da belirttiğimiz gibi, belgelerin koruma altında tutulacağı sağlam ve donanımlı büyük bir arşiv binasına kavuşmak olabilir. Proje ve plan hazır, bu yıl içinde arsa almayı ve inşaatı başlatmayı bekliyoruz. Biz de gazete olarak, bu amacın gerçekleşmesi dileğinde bulunduk.

Arşiv işinde sadece toplanan belgeler değil, o belgeleri toplamakla görevli olan kişiler de önemli. Daire Başkanı Ase Ş’ıneho; Muliet Kaza, Olga Ragulinar, Mariyet Tletserıko, Fatim Ğonejıko, Zareme Tevçoj, Aslanhan Guney ve Muhdin L’ıh’as’dan  (Л1ыхэсэ Мухьдин) oluşan kendi çalışma ekibinden memnun olduğunu belirtiyor.

AC Arşiv Dairesi Başkanı, kutlama gününde Daire çalışanlarına yönelik anlamlı bir konuşma  yaptı. ”Çalışmaları daha ilerilere götürmeliyiz, bunun için isteyerek ve var gücümüzle çalışmamız gerekir”, dedi. Personel çoğunluğunun kadın olmasını  dikkate almış olmalı ki, geçirdiğimiz 8 Mart Kadınlar Günü’nü de kutladığını belirtmeyi ihmal etmedi. Ş’ıneko, bir baharın güzelliği gibi, herkesin mutluluk, neşe ve esenlik içinde bir yaşam sürdürmesini dileyerek sözlerine son verdi.