DANS ULUSUN GERİLMİŞ YAYI GİBİDİR  
  YEMT’ITL Nurbıy
Adige Mak,  05 Mart 2009
Çeviri: HAPİ Cevdet Yıldız
 
   
 
“Adigey’in Minik Yıldızları” adlı XII. Festival,  AC Kültür Bakanlığı Ulusal Kültür Merkezi tarafından düzenlendi. Çocuklar ve genç yetenekler festivaldeki  yarışmalaa katıldılar. Dans yarışması 1 Mart günü Adıgekale kentine yapıldı. Şarkıcıların yarışmaları ise 15 Mart günü Şevgen rayonu Kültür Merkezi’nde yapılacak. Sirk göstericileri ve ulusal müzik aletleri ile melodileri (орэдышo) sergileyecek ve ustalıklarını gösterecek olanlar ise 29 Mart günü Krasnogvardeyski beldesinde yarışacaklar.

Adigece, Rusça, İngilizce ve başka dillerde şarkılar söyleyecek olan çocuk ve gençler  Adıgekale kentinde bir araya geldiler. Yaşları, düşünce biçimleri ve etnik kimlikleri farklı da olsa, oyuncular, dans için piste çıktıklarında,  her birinin ayrı bir değeri yansıttığı festivaldeki danslarıyla ortaya  kondu. Festival,  Adigekale’de okuyan iki öğrenci olan Yehul’e Bel ile Hakome Timur’un birlikte oynadığı “Gençlik Dansı” (НыбжьыкIэ къашъо) ile açıldı. Çalıştırıcıları da  Haç’eğegu Sanyet. Çocuklar Adige giysileri içinde dans ettiler. Bel Yehul’e ile Timur Hakome ikinci seçildiler, başarı belgeleri verildi. Her ikisi de üzgündü, ama  belli etmemeye çalışıyorlardı.

“Amazon”
dansını Tahtamukay köyünden   Bartso Aminet bir başına oynadı. Öğretmeni Jaji Svetlana (Жъажъый Светланэ) idi. Brağune Darina ile Brağune Sult’an kardeşler festivali coşturdular. İkisi de Krasnogvardeyski rayonundan geldiler ve ulusal   “Zefak’o” dansını çok güzel bir biçimde birlikte oynadılar, birincilik ödülünü de  aldılar.

Derece alan  üç dans yarışmacısına başarı belgeleri verilirken, ilgimizi çeken şey, festivalin coşkulu ve düzenli bir biçimde sürdürülüyor olmasıydı.


“Adigeyli Gençler”
adlı Tahtamukay rayonu Ulusal Dans Topluluğu övgüyü gerçekten hak etmişti.  “İslamıy” dansını Hağur Maryet ile Bğene Şamil oynadılar, madalya ile ödüllendirildiler. Cace rayonundan gelen Aleksandra Kutuzova’nın dansı da jürinin beğenisini kazandı, onursal madalyayı o aldı.

Adige “İslamıy” dansına bütün dansçılar birlikte  eşlik etmek istediler, dansı çok beğenmiş, ilginç bulmuş olmalıydılar, ama buna olanak yoktu. Ancak gençlerin kendilerini deneme, dansa   bu denli katılma istekleri de hepimizi sevindirdi.

Tevçoj rayonu dans topluluğu “Dış’eps”in (Altın Suyu) Başkanı Tsundışk Zuryet. Topluluğun “Tırğetave” (*) dansı kişiyi  tarihin ve ulusal sanatın derinliklerine götürüyor. Dünyaca ünlü “Nalmes” topluluğu,  “Tırğetave”yi durmadan oynasa bile, insanı bıktırmıyor, izlemeye doyulmuyor.

“Dış’eps”in müziği de, tarihin, dansın diliyle sanatın olanaklarını bir arada ve en güzel bir biçimde dile getiriyor diyebiliriz.


“Dış’eps”,  “Edelveys”
...

“Dış’eps”
ile Maykop “Edelveys” topluluğu birinciliği paylaştılar. Maykop rayonunu temsilen gelenler eski denizci danslarını ve kendilerine özgü dansları oynadılar, çalıştırıcıları Gürcistan ve Adigey Cumhuiyeti  kıdemli sanaçısı  Yisup Aslan idi.


“Gençler danslara ilgi gösteriyorlar”
diyor Yisup Aslan.  “Adige, Rus, asker ve diğerlerine ait  dansları izledikçe, değişik kökenli Adigeylilerin  barışık bir yaşam sürdürdüklerini görüyor,  buna  seviniyoruz”.

Krasnogvardeyski rayonunun “Besleney”, Adıgekale’nin “Sidah’e”, Maykop rayonunun “Er azanka” toplulukları ile Tevçoj ve Şevgen rayonları toplulukları “Nefıtl” ve “Abdzaheher” (Abzeghler), Cace rayonundan “Fortuna”, Krasnogvardeyski rayonundan “Psıhojıy” (Küçük Irmak;Dere) ve “Kabluçok”, derece alan topluluklar arasında. Krasnogvardeyski rayonundan  gelen  “Yunost” topluluğu da ödül aldı.



Büyük ödül


Büyük ödül sanat yönetmeni Beguğo Azemat olan Adıgekale kenti topluluğu “Samğur”a verildi. Yönetmen,  “Çocukları öyle fazla çalıştırmış da değilim. Topluluğun danslarını sahnelerken, ulusun özlem ve gelenklerini sunmaya özen gösteriyoruz” dedi.

AC Kültür Bakanlığı şube müdürü ve Festival Jürisi Başkanı Şhalaho Svetlana derece alanları kutladı, her birine takdirnamelerini (щытхъу тхылъхэр) verdi. Şhalaho Svetlana,  “Adıgekale, Tevçoj ve Krasnogvardeysi rayonları oyuncuları  danslara  iyi hazırlandılar, 2008 yılına göre, sanatsal incelikleri daha fazla yakalamış oldular”, dedi.

400 oyuncu ve 40’tan çok topluluğun katıldığı festivale ilişkin bilgileri “Adige Mak” sayfalarında  sunmaya devam edeceğiz. Adıgekaleli oyuncular Tletser Zayıre ile Beşeko Şamil’in bize söylediklerine göre, ne olursa olsun, hangi mesleği seçmiş olurlarsa olsunlar, kalplerinde daima “Samğur” sevgisi yaşayacak.



(*) Tırğetave-
Sindika Kraliçesi, bir Adige Mıvıt’ (Meot) şefinin kızıydı. Yaşam öyküsü için bkz.  “Sindika”-Vikipedi.