Davur
Husen Çeviri:
İbrahim Cetao
Adige
Mak, 13 Mayıs 2004
...................
...................
Tarihimize dönüp
geriye doğru baktığımızda Adigelerin 5 ve 7. yüzyıllar arasında
Hıristiyan olduklarını görürüz. Bunu kanıtlayan bir bulgu,
kurşundan yapılma mühür Karadeniz sahilinde bulundu.
Eski yıllardan
beri mührün anlamı büyüktür.Tarihi öneme sahip belgeler ve
devletler arası anlaşmalar mühürle onaylanıyordu. Mevcut bilgilere
göre mührü en çok Bizanslılar ve Ruslar kullanmaktaysa da diğer
ülkelerde kullanmaktan geri kalmıyorlardı. Mühürler sayesinde
kralların, soyluların yaşadıkları ve hüküm sürdükleri bölgeleri ve
şehirlerin adlarını öğrenebiliyoruz.
Karadeniz kıyısındaki Taman bölgesinde bulunan mühür de Kuban ve
Adigelerin tarihi ile yakından ilgili. Mühür büyük değil. 2,3 cm.
kalınlığında. Üzerinde tanrıya yalvaran Bogoroditsa’nın resmi var.
Üzerinde bulunan harflerden anlaşıldığı üzere mühür Adige
Zih’lerin episkopu Antoni’ye ait.
Rumların Adigeleri Zih olarak adlandırdıkları tarihçiler
tarafından kabul ediliyor. Zihlerin 6. yüzyıldaki episkopları ise
Damian. Onun adına tarih sayfalarında rastlamak mümkün. 9 ve 10.
yüzyıllarda devletlerinin başkenti Matarha şehri. Bu şehir daha
sonraları eski Rusların idare merkezi oluyor ve adı Tumatarkan
olarak değişiyor.
Mührün 11 ve 12. yüzyıllarda yapıldığı bilimadamlarınca
belirtiliyor.Bu durumda mühür 900 yıllık.
Kuban ve Adigey yöresinin ortaçağ dönemine ait şimdiye kadar
bulunmuş olan mühürlerin sayısı 3 adetti. Son bulunan mühürle bu
sayı 4'e çıkıyor ve bu mühür Zihlere ait ilk bulunan mühür oluyor.
Olayın üzücü yani ise bu mührün şu an bir kişinin elinde bulunuyor
olması. Tarihe değer veren ve imkanı olan birinin bu mührü satın
alıp Adigey Devlet Müzesi’ne kazandırması tarihimiz bakımından
büyük önem taşıyor.