BM Genel Kurulu'nun 16
Aralık 1966 tarihli ve 2200 A (XXI) sayılı
Kararıyla kabul edilmiş ve
imzaya, onaya ve katılmaya açılmıştır.
Yürürlüğe giriş: 3 Ocak
1976
BAŞLANGIÇ
Bu Sözleşmeye Taraf Devletler,
Birleşmiş Milletler Şartı’nda ilan edilen prensiplere göre
insanlık ailesinin bütün üyelerinin doğuştan sahip oldukları
insanlık onurunu ve eşit ve vazgeçilmez haklarını tanımanın
yeıyüzündeki özgürlük, adalet ve barışın temeli olduğunu
dikkate alarak,
Bu hakların insanın doğuştan
sahip olduğu insanlık onurundan türediğini kabul ederek,
İnsan Hakları Evrensel
Bildirisine göre, korkudan ve yoksulluktan kurtulma
özgürlüğünü kullanabilen özgür insan idealinin, kişisel ve
siyasal haklarla birlikte ekonomik, sosyal ve kültürel
haklarını da kullanılabildiği şartların yaratılması halinde
gerçekleştirilebileceğini kabul ederek,
Birleşmiş Milletler Şartı’na
göre Devletlerin insan haklarına ve özgürlüklerine her yerde
saygı gösterilmesini sağlama ve bu haklara ve özgürlüklere
uygun davranma yükümlülüğünü dikkate alarak,
Yaşadıkları topluma ve diğer
bireylere karşı ödevleri bulunan bireylerin, bu Sözleşmede
tanınmış olan hakları ilerletme ve bu haklara uyulmasını
sağlamak için çaba gösterme sorumluluğu bulunduğunun farkında
olarak,
Aşağıdaki hükümlerde
anlaşmışlardır:
I. BÖLÜM
KENDİ KADERİNİ TAYİN HAKKI
1. Madde
Halkların kendi kaderlerini
tayin hakkı
1. Bütün halklar kendi
kaderlerini tayin hakkına sahiptir. Bu hak vasıtasıyla halklar
kendi siyasal statülerini serbestçe tayin edebilir ve
ekonomik, sosyal ve siyasal gelişmelerini serbestçe
sürdürebilirler.
2. Bütün halklar uluslararası
hukuka ve karşılıklı menfaat ilkesine dayanan uluslararası
ekonomik işbirliği yükümlülüklerine zarar vermemek koşuluyla,
doğal kaynakları ve zenginlikleri üzerinde kendi yararına
serbestçe tasarrufta bulunabilir. Bir halk sahip olduğu maddi
kaynaklardan hiç bir koşulda yoksun bırakılamaz.
3. Kendini Yönetemeyen ve
Vesayet altındaki Ülkelerden sorumlu olan Devletler de dahil
bu Sözleşmeye Taraf bütün Devletler, kendi kaderini tayin
hakkının gerçekleştirilmesi için çaba gösterir ve Birleşmiş
Milletler şartının hükümlerine uygun olarak bu hakka saygı
gösterir.
II. BÖLÜM
GENEL HÜKÜMLER
2. Madde
Sözleşmenin iç hukukta
uygulanması ve ayrımcılık yasağı
1. Bu Sözleşmeye Taraf her
Devlet, gerek kendi başına ve gerekse uluslararası alanda
özellikle ekonomik ve teknik yardım ve işbirliği vasıtasıyla
bu Sözleşmede tanınan hakları mevcut kaynakları ölçüsünde
giderek artan bir şekilde tam olarak gerçekleştirmek için,
özellikle yasal tedbirlerin alınması da dahil, gerekli her
türlü tedbiri almayı taahhüt eder.
2. Bu Sözleşmeye Taraf
Devletler, bu Sözleşmede beyan edilen hakların ırk, renk,
cinsiyet, dil, din, siyasal veya diğer bir fikir, ulusal veya
toplumsal köken, mülkiyet, doğum gibi her hangi bir statüye
göre ayrımcılık yapılmaksızın kullanılmasını güvence altına
almayı taahhüt ederler.
3. Gelişmekte olan ülkeler,
insan haklarını ve ulusal ekonomik durumlarını dikkate
alarak, bu Sözleşmede tanınan ekonomik hakları vatandaş
olmayan kişilere hangi ölçüde tanıyacaklarına karar
verebilirler.
3. Madde
Cinsiyet eşitliği
Bu Sözleşmeye Taraf Devletler,
bu Sözleşmede yer alan bütün ekonomik, sosyal ve kültürel
hakların kullanılmasında erkeklere ve kadınlara eşit haklar
sağlamayı taahhüt eder.
4 Madde
Hakların sınırlanması
Bu Sözleşmeye Taraf Devletler,
bu Sözleşmeye uygun olarak tanımış oldukları hakların
kullanılmasını, demokratik bir toplumda sadece kamunun
yararını korumak amacıyla ve yalnızca bu hakların
niteliklerine uygun düştüğü ölçüde, ancak hukuk tarafından
tespit edilmiş sınırlamalara tabi tutmayı kabul eder.
5. Madde
Hakları kötüye kullanma
yasağı
1. Bu Sözleşmedeki hiç bir
hüküm, bir Devlete, gruba veya kişiye, burada tanınmış olan
hakların ve özgürlüklerin tahrip edilmesini amaçlayan her
hangi bir faaliyete girişme veya bir eylemde bulunma, veya bu
Sözleşmede öngörüldüğünden daha geniş ölçüde sınırlandırma
hakkı verecek şekilde yorumlanamaz.
2. Bu Sözleşmenin bir hakkı
tanımadığı veya daha az ölçüde tanıdığı bahane edilerek, bir
ülkede yasalarla, antlaşmalarla, diğer hukuki düzenlemelerle
tanınmış veya geleneklerle kabul edilmiş bulunan temel insan
haklarına sınırlama getirilemez veya bu haklara karşı
yükümlülük azaltılamaz.
III. BÖLÜM
MADDİ HAKLAR
6. Madde
Çalışma hakkı
1. Bu Sözleşmeye Taraf
Devletler herkesin çalışma hakkını tanır ve bu hakkı korumak
için gerekli tedbirleri alır. Çalışma hakkı, herkesin kendi
seçtiği ve girdiği bir işte çalışarak geçimini sağlama
imkanına ulaşma hakkım da içerir.
2. Sözleşmeye Taraf
Devletlerin çalışma hakkını tam olarak gerçekleştirmek üzere
alacağı tedbirler arasında, teknik ve mesleki rehberlik
hizmetleri ile öğretim programları yapmak, bireyin temel
siyasal ve ekonomik özgürlüklerini koruyan şartlar içinde
ekonomik, sosyal ve kültürel gelişme ile tam ve üretken
istihdamı sağlamak için gerekli politikaları ve yöntemleri
uygulamak da yer alır.
7. Madde
Adil ve uygun işte çalışma
şartları
Bu Sözleşmeye Taraf Devletler
herkese adil ve elverişli şartlarda çalışma hakkı tanır. Bu
şartlar aşağıdaki hakları güvence altına alır:
a) Bütün çalışanlara sağlanan
asgari bir gelir ile birlikte en azından:
i) Hiç bir ayrıma tabi
tutulmaksızın özellikle kadınların erkeklerin çalışma
şartlarından daha alt düzeyde olmayan şartlarda çalışmaları
güvence altına alınarak, eşit işe eşit ve adil ücret;
ii) bu Sözleşmenin
hükümlerine uygun olarak, kendisi ve ailesi için nezih bir
yaşam;
b) Güvenli ve sağlıklı çalışma
şartları;
e) Herkesin işinde daha
yüksek mevkilere atanma sırasında, kıdem ve ehliyetten başka
bir ölçüye tabi olmaksızın, eşit imkanlar;
d) Dinlenme, çalışma arası,
çalışma saatlerinin makul ölçüde sınırlandırılması ile ücretli
yıllık izin ve resmi tatillerde ücret verilmesi.
8. Madde
Sendikal haklar
1. Bu Sözleşme Taraf Devletler
şu hakları sağlamayı taahhüt eder:
a) Herkese kendi ekonomik ve
sosyal menfaatlerini korumak ve geliştirmek için sendika
kurma ve sadece sendikanın kendi kurallarına tabi olarak
kendi seçtiği bir sendikaya katılma hakkı tanınır. Bu hakkın
kullanılması ulusal güvenliği veya kamu düzenini veya
başkalarının hak ve özgürlüklerini korumak için demokratik
bir toplumda gerekli olan ve hukuken öngörülen
sınırlamalardan başka sınırlara tabi tutulamaz
b) Sendikalara ulusal
Federasyonlar ve konfederasyonlar kurma ve konfederasyonlara
da uluslararası sendikal örgütler kurma ve bunlara katılma
hakkı tanınır;
c) Sendikaların serbestçe
faaliyette bulunma hakkı, ulusal güvenliği veya kamu
düzenini veya başkalarının hak ve özgürlüklerini koruma
amacıyla, demokratik bir toplumda gerekli olan ve hukuken
öngörülen sınırlamaların dışında her hangi bir sınırlamaya
tabi tutulamaz
d) Kullanılma şartları her
bir ülkenin yasalarıyla düzenlenmiş olan bir grev hakkı
tanınır.
2. Bu madde, silahlı
kuvvetler veya polis mensuplarının veya Devlet idaresinde
görevli olanların bu hakları kullanmalarına hukuken öngörülen
sınırlamalar koymalarını engellemez.
3. Bu maddenin hiç bir hükmü,
Uluslararası Çalışma Teşkilatının Örgütlenme Özgürlüğü ve
Teşkilatlanma Hakkının Korunması ile ilgili 1948 tarihli
Sözleşmesine taraf olan Devletlere, o Sözleşmede yer alan
güvencelere aykırı düşebilecek bir tarzda bir yasa çıkarma ve
uygulama imkan verecek şekilde tasarruflarda bulunma yetkisi
vermez.
9. Madde
Sosyal güvenlik hakkı
Bu Sözleşmeye Taraf Devletler,
herkese sosyal güvenlik hakkını tanır. Bu hak, sosyal sigorta
haklarını da içerir.
10. Madde
Ailenin, anneliğin,
çocukların ve gençlerin korunması
Bu Sözleşmeye Taraf Devletler
şu korumaları sağlar:
1. Toplumun doğal ve temel bir
birimi olan aileye, özellikle kuruluşu sırasında ve bakmakla
yükümlü oldukları çocukların bakım ve eğitim sorumluğu devam
ettiği dönemde, mümkün olan en geniş ölçüde koruma ve yardım
sağlanır. Evlilik, evlenmeye niyetlenen çiftlerin serbest
rızaları ile meydana gelir.
2. Annelere doğumdan önce ve
sonra makul bir süre özel koruma sağlanır. Çalışan annelere bu
dönem için ücretli izin veya yeterli sosyal güvenlikten
yararlanabilecekleri bir izin verilir.
3. Nesep veya diğer şartlar
bakımından hiç bir ayrımcılık yapılmaksızın, bütün çocuklar ve
gençler için özel koruma ve yardım tedbirleri alınır. Çocuklar
ve gençler ekonomik ve toplumsal sömürüye karşı korunur.
Çocukların ve gençlerin ahlaklarına veya sağlıklarına zararlı
bulunan veya onların yaşamları için tehlikeli olan veya
onların normal gelişmelerine engel olan işlerde
çalıştırılmaları kanunla cezalandırılır. Devlet ayrıca,
çocukların ücretli olarak çalıştırılmasının hukuken
yasaklandığı ve cezalandırıldığı asgari yaş sınırını tespit
eder.
11. Madde
Yaşama standardı hakkı
1. Bu Sözleşmeye Taraf olan
Devletler herkese, kendisi ve ailesi için yeterli bir yaşam
standardına sahip olma sağlar. Bu standart, yeterli
beslenmeyi, giyinmeyi, barınmayı ve yaşama koşullarının
sürekli olarak geliştirilmesini de içerir. Taraf Devletler bu
hakkın gerçekleştirilmesini sağlamak için, kendi serbest
iradelerine dayalı uluslararası işbirliğinin esas olduğunu
kabul ederek, uygun tedbirleri alırlar.
2. Bu Sözleşmeye Taraf
Devletler, açlıktan kurtulmanın herkes için temel bir hak
olduğunu kabul ederek, kendi başlarına ve uluslararası
işbirliği yoluyla, özel programlar da dahil, aşağıdakiler için
gerekli olan tedbirleri alır:
a) Teknik ve bilimsel
bilgiyi tam olarak kullanarak, beslenme prensipleri ile
ilgili bilgileri duyurarak ve doğal kaynakların etkili bir
biçimde geliştirilmesini ve kullanımını sağlayacak bir yolla
tarım sistemlerini ilerleterek veya reform yaparak, üretme,
üretilenleri saklama ve dağıtma yöntemlerini geliştirmek;
b) Yeryüzündeki besin
kaynaklarının ihtiyaçlara göre eşit dağıtılmasını sağlamak
için, gıda ihraç eden ve gıda ithal eden ülkelerin
sorunlarını dikkate almak.
12. Madde
Sağlık standardı hakkı
1. Bu Sözleşmeye Taraf
Devletler, herkesin mümkün olan en yüksek seviyede fiziksel ve
ruhsal sağlık standartlarına sahip olma hakkını tanır.
2. Bu Sözleşmeye Taraf
Devletlerin bu hakkı tam olarak gerçekleştirmek amacıyla
alacakları tedbirler, aşağıdakiler için de alınması gerekli
tedbirleri içerir:
a) Varolan doğum oranının ve
bebek ölümlerinin düşürülmesi ile çocukların sağlıklı
gelişmelerinin sağlanması;
b) Çevre sağlığını ve sanayi
temizliğini her yönüyle ileriye götürme;
c) Salgın hastalıkların,
yöresel hastalıkların, mesleki hastalıkların ve diğer
hastalıkların önlenmesi, tedavisi ve kontrolü;
d) Hastalık halinde her
türlü sağlık hizmetinin ve bakımının sağlanması için gerekli
şartların yaratılması.
13. Madde
Eğitim hakkı
1. Bu Sözleşmeye Taraf
Devletler, herkese eğitim hakkı tanır. Sözleşmeci Devletler,
eğitimin insan kişiliğinin ve onurunun tam olarak gelişmesine
ve insan haklarına ve temel özgürlüklere saygıyı
güçlendirmesine yönelik olarak verilmesi konusunda
birleşirler. Devletler ayrıca herkesin özgürlükçü topluma
etkili bir biçiminde katılmasını sağlayacak, bütün uluslar ile
butun ırksal, etnik ve dinsel gruplar arasında anlayış,
hoşgörü ve dostluğu geliştirecek ve Birleşmiş Milletlerin
barışın korunması için yaptığı faaliyetlerini ilerletecek bir
eğitim verilmesi konusunda anlaşırlar.
2. Bu Sözleşmeye Taraf olan
Devletler eğitim hakkının tam olarak gerçekleşmesini sağlamak
amacıyla, şu yükümlülükleri yerine getir:
a) İlköğretim zorunludur ve
herkese ücretsiz ilköğretim sağlanır;
b) Teknik ve mesleki eğitim
de dahil ikinci eğitimin farkla türleri ve özellikle
başlangıçta verilecek ücretsiz geliştirme eğitimi gibi her
türlü uygun vasıtalarla, kural olarak herkesin girmesine ve
yararlanmasına açık duruma getirilir.
c) Yüksek öğrenim,
özellikle başlangıçta verilecek ücretsiz geliştirme eğitimi
gibi her türlü uygun vasıtalarla, yetenek ölçüsüne göre
herkesin eşit olarak yararlanmasına açık duruma getirilir.
d) İlk eğitimin bütün
dönemini tamamlayamamış veya bu eğitimi hiç alamamış olan
kişiler, mümkün olduğu kadar temel eğitim almaya teşvik
edilir veya bu eğitimi almaya mecbur tutulur.
e) Her düzeydeki okul
sistemlerinin geliştirilmesi aktif olarak sağlanmaya
çalışılır; yeterli bir burs sistemi kurulur ve öğretmenlerin
maddi koşulları sürekli olarak iyileştirilir.
3. Bu Sözleşmeye Taraf
Devletler, anne-babaların ve uygulanması mümkünse vasilerin
de, çocuklarını devlet tarafından kurulan okulların dışında
varolan ama Devlet tarafından konulmuş veya onaylanmış
standartların asgari şartlarına sahip bulunan okullara
gönderme ve kendi inançlarına uygun bir biçimde çocuklarına
dinsel ve ahlaki eğitim sağlama haklarına saygı gösterir.
4. Bu maddenin hiç bir hüküm,
bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen prensiplerin özel
eğitim kurumlarında her zaman yerine getirilmesi ve özel
eğitim kurumlarında verilen eğitimin Devlet tarafından
gösterilen asgari standartlara uyması halleri saklı kalmak
kaydıyla, kişilere ve kuruluşlara eğitim kurumları kurma ve
yönetme serbestisi verecek şekilde yorumlanamaz.
14. Madde
Zorunlu ilköğretimi sağlama
yükümlülüğü
Bu Sözleşmeye Taraf
Devletlerden, Sözleşmeye Taraf olduğu sırada anavatanında veya
kendisinin egemenliği altında bulunan diğer ülkelerde parasız
ve zorunlu ilköğretimi sağlayamamış olan Devletler, iki yıl
içinde herkes için parasız zorunlu eğitimin prensiplerini
ortaya koyan bir plan hazırlar ve bu planın makul bir süreyi
aşmayacak şekilde kaç yıl içinde uygulanacağını gösteren
ayrıntılı bir uygulama planı hazırlar ve kabul eder.
15. Madde
Kültürel yaşama katılma
hakkı
1. Bu Sözleşmeye Taraf
Devletler, herkese aşağıdaki hakları tanırlar:
a) Kültürel yaşama katılmak;
b) Bilimsel gelişmelerin
nimetlerinden ve sonuçlarından yararlanmak;
c) Kendisinin yaratıcısı
olduğu bilimsel, edebi ve sanatsal ürünlerden kaynaklanan
maddi ve manevi menfaatlerin korunmasından yararlanmak.
2. Bu hakkın tam olarak
gerçekleştirilmesi için Sözleşmeye Taraf olan Devletler
tarafından alınacak önlemler, bilimin ve kültürün korunması,
gelişmesi ve yayılması için gerekli tedbirleri de içerir.
3. Bu Sözleşmeye Taraf
Devletler, bilimsel araştırma ve yaratıcı faaliyetler için
zorunlu olan özgürlüğe saygı göstermeyi taahhüt ederler.
4. Bu Sözleşmeye Taraf
Devletler, bilimsel ve kültürel alanlarda uluslararası
ilişkilerin ve işbirliğinin teşvik edilmesinden ve
geliştirilmesinden türetilecek menfaatleri tanımayı kabul
ederler.
IV. BÖLÜM
ULUSLARARASI UYGULAMA
HÜKÜMLERİ
16. Madde
Devlet raporları
1. Bu Sözleşmeye Taraf
Devletler, Sözleşmenin bu bölümüne uygun olarak, Sözleşmede
tanınan hakların yerine getirilmesi için kabul ettikleri ve
geliştirdikleri tedbirler hakkında raporlar sunmayı taahhüt
ederler.
2.
a) Bütün raporlar Birleşmiş
Milletler Genel Sekreterine sunulur. Genel Sekreter bu
raporların birer nüshasını bu Sözleşmeye göre inceleme
yapması için Ekonomik ve Sosyal Konseye gönderir.
b) Birleşmiş Milletler Genel
Sekreteri, bu Sözleşmeye Taraf olan Devletlerden aldığı
raporların tamamının veya raporların ilgili kısımlarının
birer nüshasını, bu Devletlerin üyesi bulunduğu uzman
kuruluşlara, bu kuruluşların kurucu belgelerine göre
rapordaki veya raporun bir bölümündeki konuların
kendilerinin görev alanına girmesi halinde gönderir.
17. Madde
Raporların hazırlanması
1. Bu Sözleşmeye Taraf
Devletler bu Sözleşmenin yürürlüğe girmesinden itibaren bir
yıl içinde, Ekonomik ve Sosyal Konseyin Taraf Devletlere ve
ilgili uzman kuruluşlara danıştıktan sonra tespit edeceği bir
programa uygun olarak kendi raporlarını hazırlar.
2. Raporlar, bu Sözleşmeye
göre yapılan taahhütleri yerine getirilme derecesini etkileyen
etmenlere ve güçlüklere yer verebilir.
3. Bu Sözleşmeye Taraf
Devletler tarafından daha önce Birleşmiş Milletlere veya onun
bir uzman kuruluşuna alakalı konularda bilgi verilmiş olması
halinde, aynı bilginin tekrar verilmesi gerekli olmayıp, bu
bilgiye açık bir gönderme yapılması yeterli olur.
18. Madde
Uzman Kuruluşların
raporları
Ekonomik ve Sosyal Konsey,
Birleşmiş Milletler şartında insan hakları ve temel
özgürlükler alanında kendisine verilen görevlere uygun olarak,
uzman kuruluşların faaliyet alanlarına giren konularda bu
Sözleşme hükümlerine uygunluğun gerçekleştirilmesinde
kaydedilen gelişmeler hakkında kendisine rapor vermeleri
konusunda gerekli gördüğü düzenlemeleri yapabilir. Bu
raporlar, uzman kuruluşların yetkili organlarının kabul ettiği
uygulama kararlarını ve tavsiye kararlarını da içerebilir.
19. Madde
Raporların İnsan Hakları
Komisyonuna gönderilmesi
Ekonomik ve Sosyal Konsey,
yukarıdaki on altı ve on yedinci maddelere göre Devletler
tarafından sunulan raporlar ile on sekizinci maddeye göre
uzman kuruluşlar tarafından sunulan insan hakları ile ilgili
raporları incelemesi ve genel olarak tavsiyelerde bulunması
veya sadece bilgilenmesi için İnsan Hakları Komisyonuna
gönderebilir.
20. Madde
Devletlerin ve uzman
kuruluşların yorumları
Bu Sözleşmeye Taraf Devletler
ve ilgili uzman kuruluşlar, On dokuzuncu maddeye göre verilen
genel tavsiyeler hakkında veya bu genel tavsiyelerde referans
gösterilen her hangi bir rapor veya tavsiyelerde zikredilen
bir belge hakkında kendi yorumlarını Ekonomik ve Sosyal
Konseye sunabilirler.
21. Madde
Ekonomik ve Sosyal Konseyin
raporları
Ekonomik ve Sosyal Konsey, bu
Sözleşmede tanınan haklara uygunluğun gerçekleştirilmesinde
kaydedilen ilerlemeler ve alınan tedbirler konusunda bu
Sözleşmeye Taraf Devletlerden ve uzman kuruluşlardan alınan
bilgilerin bir özetini, genel nitelikteki tavsiyeleri birlikte
bir rapor halinde Genel Kurula sunar.
22. Madde
Birleşmiş Milletlerin diğer
kuruluşlarını bilgilendirme
Ekonomik ve Sosyal Konsey,
Sözleşmenin bu bölümünde belirtilen raporları, bu Sözleşmenin
etkili bir biçimde yerine getirilmesine katkıda bulunmalarını
sağlamak üzere ve uluslararası tedbirler hakkında karar
verebilmelerine yardımcı olmak amacıyla, Birleşmiş Milletlere
teknik yardım vermekle yükümlü diğer organların ve bu
organlara bağlı alt organların ve uzman kuruluşların, bu
kurumların yetki alanlarına girdiği ölçüde dikkatlerine
sunabilir.
23. Madde
Hakların gerçekleştirilmesi
için uluslararası faaliyet
Bu Sözleşmeye Taraf Devletler,
bu Sözleşmede tanınan hakların gerçekleştirilmesi için
yapılacak uluslararası faaliyetlerin, sözleşmelere katılmayı,
tavsiye kararlarını kabul etmeyi, teknik yardım vermeyi ve
ilgili Devletlerle bağlantılı bir biçimde organize edilen
danışma ve inceleme amaçlı bölgesel toplantılar ile teknik
toplantılar yapmayı içerdiği konusunda anlaşırlar.
24. Madde
Birleşmiş Milletler ve
Uzman Kuruluşları ile ilişki
Bu Sözleşmedeki her hangi bir
hüküm, Birleşmiş Milletler Şartındaki hükümler ile bu
Sözleşmeyle ilgili olan konularda Birleşmiş Milletlerin uzman
kuruluşları ve bu kuruluşların çeşitli organlarının görev ve
yetkilerini gösteren belgelerlerdeki hükümler ile uzman
kuruluşların kurucu belgelerindeki hükümleri zayıflatacak bir
biçimde yorumlanamaz.
25. Madde
Doğal zenginlikleri ve
kaynakları kullanma önceliği
Bu Sözleşmedeki her hangi bir
hüküm, halkların kendi doğal zenginliklerini ve kaynaklarını
tam olarak ve serbestçe kullanma ve yararlanma haklarını
zayıflatacak bir biçimde yorumlanamaz.
V. BÖLÜM
SON HÜKÜMLER
26. Madde
İmza, Onay ve Katılma
1. Bu Sözleşme, Birleşmiş
Milletlere Üye olan veya Birleşmiş Milletlerin bir uzman
kuruluşunun üyesi olan Devletlerin, uluslararası Adalet
Divanının Statüsüne Taraf olan Devletlerin ve Birleşmiş
Milletler Genel Kurulu tarafından bu Sözleşmeye taraf olması
için davet edilen Devletlerin imzasına açıktır.
2. Bu Sözleşme onaya tabidir.
Onay belgeleri Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliğine tevdi
edilir.
3. Bu Sözleşme, bu maddenin
birinci fıkrasında belirtilen Devletlerin katılmasına açıktır.
4. Katılma, Birleşmiş
Milletler Genel Sekreterliğine katılma belgelerinin tevdi
edilmesi ile yürürlüğe girer.
5. Birleşmiş Milletler Genel
Sekreteri, bu Sözleşmeyi imzalayan veya katılan Devletlerin
hepsini, diğer bütün onaylama ve katılma belgelerinin tevdi
edilmesi konusunda haberdar eder.
27. Madde
Yürürlüğe girme
1. Bu Sözleşme, Birleşmiş
Milletler Genel Sekreterliğine otuz beş tane onay veya katılma
belgesinin tevdi edilmesinden itibaren üç ay sonra yürürlüğe
girer.
2. Otuz beş onay veya katılma
belgesinin tevdi edilmesinden sonra bu Sözleşmeyi onaylayan
Devletler bakımından bu Sözleşme, kendi onay veya katılma
belgesini tevdi etmesinden itibaren üç ay sonra yürürlüğe
girer.
28. Madde
Federal Devletlerde
Geçerlilik
Bu Sözleşme hükümleri hiç bir
sınırlama veya istisnaya tabi olmaksızın federal Devletlerin
her tarafında uygulanır.
29. Madde
Sözleşmede Değişiklik
Yapılması
1. Bu Sözleşmeye Taraf
Devletlerden her biri, bu Sözleşmenin değiştirilmesi hakkında
değişiklik hazırlayabilir ve bunu Birleşmiş Milletler Genel
Sekreterliğine iletebilir. Genel Sekreter değişildik
önerilerini Sözleşmeye Taraf Devletlere iletir. Genel Sekreter
Taraf Devletlerden, Taraf Devletlerin katılmasıyla bu
önerilerin incelenmesi ve oylanması amacıyla bir konferans
düzenlenmesini destekleyip desteklemediklerini bildirmelerini
isteyebilir. Taraf Devletlerin üçte birinin böyle bir
Konferansın düzenlenmesini desteklemeleri halinde, Genel
Sekreter Birleşmiş Milletler gözetiminde bir konferans
düzenler. Konferansa katılan ve oylamada bulunan Taraf
Devletlerin oyçokluğuyla kabul edilen bir değişildik,
Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun onayına sunulur.
2. Sözleşmede yapılan
değişiklikler, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından
onaylandıktan ve bu Sözleşmeye Taraf Devletlerin üçte ikisi
tarafından kendi anayasal usullerine uygun olarak kabul
edildikten sonra yürürlüğe girer.
3. Sözleşmede yapılan
değişikler yürürlüğe girdiğinde, değişildikleri kabul eden
Devletleri başlar; diğer Taraf Devletler ise Sözleşmenin
değişildikten önceki hükümleriyle ve daha önce kabul ettikleri
değişiklik hükümleriyle bağlı olmaya devam ederler.
30. Madde
Genel Sekreter tarafından
yapılan bildirimler
Birleşmiş Milletler Genel
Sekreteri 26. maddenin beşinci fıkrasına göre yapılan
bildirimleri dikkate almaksızın, aynı maddenin birinci
fıkrasında gösterilen bütün Devletleri, şu konular hakkında da
bilgilendirir:
a) Yirmi altıncı maddeye
göre verilen onaylar ve katılmalar;
b) Bu Sözleşmenin yirmi
yedinci maddesine göre Sözleşmenin yürürlüğe girme tarihi
ile yirmi dokuzuncu maddeye göre yapılan değişikliklerin
yürürlüğe girme tarihi.
31. Madde
Orijinal Metin
1. Bu Sözleşmenin eşit
Orijinal olan Çince, İngilizce, Fransızca, Rusça ve İspanyolca
metinleri, Birleşmiş Milletler Genel arşivinde saklanır.
2. Birleşmiş Milletler Genel
Sekreteri bu Sözleşmenin onaylı bir örneğini 26. maddede
gösterilen Devletlere iletir. |