|
Rusya’nın güneyindeki bölgelerden
birisi olan Krasnodar, batıda Azak Denizi, güneyde Karadeniz
ve güneydoğuda da Kafkas dağları ile çevrilidir. Yüzölçümü 75
bin kilometrekare olan bu bölge Moskova’ya bin 500 kilometre
uzaklıktadır ve Rusya ile Orta Asya’yı Akdeniz’e ve Avrupa’ya
bağlayan ulaşım hatları da bu bölgeden geçmektedir. 5.1 milyon nüfusu olan bölgenin
başkenti Krasnodar, diğer önemli kentleri ise Soçi,
Novorossiysk ve Armavir’dir. Bölgede yer alan önemli limanlar
ise Novorossiysk, Tuapse, Temiruk, Yeisk ve Kavkaz’dır.
EKONOMİ
Krasnodar ekonomisi tarım, enerji, taşımacılık, turizm, makine
imalat, ormancılık, mobilyacılık ve inşaat malzemeleri imalatı
üzerine kuruludur. 2005 yılı itibariyle 390 milyar Ruble (1
ABD Dolar'ı = 26.33 Ruble, 08 Ocak 2007) olan bölge
GSYİH’sinin dağılımına bakıldığında taşımacılık ve
telekomünikasyonun yüzde 19’luk bir paya sahip olduğu, daha
sonra ise sırasıyla tarım (yüzde 16.5), sanayi (yüzde 13.4),
ticaret (yüzde 11.8) ve inşaatın (yüzde 11.3) geldiği
görülmektedir. Krasnodar GSYİH seviyelerine göre Rusya
Federasyonu’na dahil bölgeler içinde ön sıralarda yer
almaktadır.
TARIM
Tarım, Krasnodar ekonomisindeki büyük sektörlerden biridir.
Bölgede başta tahıl, ayçiçeği, şeker pancarı, sebze, küçükbaş
hayvan, tavuk, süt ve yumurta olmak üzere 100’den fazla ürün
yetiştirilmektedir. Sektör bölgedeki toplam istihdamın üçte
birini sağlamaktadır.
Krasnodar, Rusya Federasyonu içerisinde gıda endüstrisi en
fazla gelişmiş olan bölgelerden birisidir. Rusya’daki gıda
üretiminin büyük bölümü Krasnodar’da yapılmaktadır.
TURİZM
Krasnodar bölgesi Kuzey İtalya ve Güney Fransa ile aynı
coğrafi enlemde yer almaktadır. Sahilleri, yumuşak iklimi,
mineral su kaynakları ve sıhhi çamur kaynakları ile Krasnodar,
Rusya’nın önde gelen turizm merkezlerinden birisidir ve bu
bölge “Rus Rivierası” olarak tanınmaktadır.
Deniz kıyısındaki başlıca tatil yöreleri Soçi, Anapa,
Gelencik, Tuapse ve Yesik olmakla birlikte Kafkasların
eteklerinde yer alan Goryaçi Kilyuç, Hadicensk ve Apşeronsk’ta
da sağlık turizmi merkezleri bulunmaktadır. Kafkas dağlarının
sahile yakınlığı, turistlere değişik tatil türlerini aynı
zamanda gerçekleştirme şansını vermektedir.
1,161 kilometrelik sahil şeridine sahip olan Krasnodar’da
turizm alanında faaliyet gösteren bini aşkın işletme vardır.
Krasnodar’a 2005 yılında 10 milyonu aşkın turist gelmiştir.
Krasnodar’ın turizm sektöründe sağlık turizmi ön plana
çıkmaktadır. Buradaki sağlık merkezlerini yılda 4 milyon
civarında kişi ziyaret etmektedir. Karadeniz kıyısındaki Soçi
kenti, bu alanda Krasnodar’ın önde gelen merkezidir. Soçi’ye
2005 yılında 3 milyon turist gelmiştir.
Krasnodar’da dünya standartlarında resort’ların kurulması
fikri Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından
desteklenmektedir. “Güney Rusya Kalkındırma Projesi”
kapsamında bölgedeki turizm altyapısının geliştirilmesi için
çalışmalar sürdürülmektedir.
SANAYİ
Krasnodar’da sanayi üretimi 2006 yılında %15 artış oranı ile
227 milyar Ruble mertebesine ulaşmıştır.
Makine imalat alanında Krasnodar’da ağaç işleme makineleri,
otomasyon ekipmanı, zirai makineler, elektromotorlar,
pompalar, petrol mühendisliği ile ilgili ekipman,
kompresörler, demiryolu ekipmanı ve tüketici ürünleri
üretilmektedir. Makine imalatı, Krasnodar, Armavir, Tikhoretsk,
Novorossiysk ve Yeisk kentlerinde yoğunlaşmıştır.
Krasnodar’da kimya fabrikaları da bulunmaktadır. Ayrıca
Novorossiysk’teki çimento fabrikası, alanında Rusya’nın en
büyük üretim merkezlerinden birisidir. Krasnodar’da üretilen
inşaat malzemeleri uluslararası standartlarda olup başta BDT
ülkeleri olmak üzere birçok ülkeye ihraç edilmektedir.
YATIRIMLAR
Krasnodar, yatırımlar açısından Rusya Federasyonu’nda Moskova
ve St.Petersburg’dan sonra üçüncü en cazip bölgedir. Bölgeye
son 5 yıl içerisinde 14 milyar Euro dolayında yatırım
yapılmıştır. 2006 yılında bölgeye 751,6 milyon ABD Dolar'ı
tutarında yabancı yatırım gerçekleştirilmiştir. Yabancı
yatırımcıların tercih ettikleri alanlar: Nakliyat ve
haberleşme (%32,9), gıda dahil işleme sanayi (%24,1), toptan
ve perakende ticaret (%20,2),sağlık ve sosyal hizmetler (%5,8)
tarım (%4,5). Önümüzdeki beş yıl içerisinde 35 milyar Euro
yatırım beklenmektedir.
Krasnodar Valiliği tarafından belirlenen öncelikli yatırım
projeleri aşağıdaki şekilde belirlenmiştir;
Krasnodar bölgesi karayolları ağı ve ücretli otobanların
yapımı,
2014 yılı Kış Olimpiyat Oyunları için aday gösterilen Soçi
şehrinde Krasnaya Polyana sanatoryum ve “resort” kompleksi,
Anapa şehri tatil ve dinlenme tesisleri kompleksinin inşası,
kıyı ve diğer turizm tesisi projelerinin yapımı.
Eylül 2005 tarihinde Standard & Poor’s Krasnodar bölgesinin
uluslararası kredi notunu “B+ Pozitif” olarak belirlemiştir.
Bölgede yatırımcıların prosedürel işlemlerine kolaylık
getirilmesi amacıyla “tek pencerede hizmet” uygulaması
başlatılmış olup, son 1 yıl içerisinde 2000 civarında
girişimci bu hizmetten yararlanmıştır. Krasnodar Valiliği
bölgeye uzun süreli doğrudan yatırımın akışını teşvik etmek
amacıyla “Yatırım Fonu” kurmuştur.
Krasnodar’da halen 70’i aşkın ülkenin yatırımı bulunmaktadır.
2005 verilerine göre Krasnodar’da yabancı sermayeli 800’den
fazla işletme bulunmaktadır. Yabancı yatırımların dağılımı ise
sırasıyla şu şekildedir; Lüksemburg (yüzde 25.8), Kazakistan
(yüzde 20.0), Büyük Britanya (yüzde 14.4), Hollanda (yüzde
10.7), Fransa (yüzde 8.8), Almanya (yüzde 5.3), Kıbrıs Rum
Kesimi (yüzde 4.5), ABD (yüzde 3).
Uygun coğrafi konumu, sahip olduğu 8 liman sayesinde
uluslararası deniz hatlarına doğrudan erişimi olması, üç
uluslararası havaalanı, Rusya’nın en iyi karayolu ağına sahip
olması, verimli tarım toprakları, hammadde zenginliği, uygun
iklim ve doğa şartları ve kalifiye işgücü sayesinde Krasnodar,
yabancı yatırımcılara cazip bir ortam sağlamaktadır. Ayrıca
yerel yönetim sağladığı vergi avantajları ve garantilerle
yatırım ortamını daha elverişli bir hale getirmiştir.
DIŞ EKONOMİK İLİŞKİLER
Uluslararası ticaret hatlarına olan yakınlığı nedeniyle
Krasnodar’ın dış ekonomik ilişkileri bir hayli gelişmiş ve
bölge, Güney Rusya’da dış ticaret hacmi en yüksek olan bölge
konumuna gelmiştir.
2006 yılında Krasnodar, 4,5 milyar dolarlık dış ticaret hacmi
gerçekleştirmiştir. Gümrük teşkilatı verilerine göre 2006 dış
ticaret hacmi 4 497 milyon ABD doları olmuştur. (2005 yılıyla
kıyasla %55,5 artış görülmektedir). İhracat tutarı –2 milyon
820 ABD doları olup 2005 yılı ile kıyasla %82,4 oranında
artmıştır ve toplam ticaretin %62,7 ini oluşturmaktadır,
ithalat ise –2 677 milyon ABD doları tutarında olup 2005 yılı
ile kıyasla % 24,6 artmıştır ve toplam ticaretin % 37,3 ini
oluşturmaktadır. En yüksek ihracat hacmi olan ülkeler
sıralamasında %17,6'lık oranla Türkiye lider konumundadır, onu
İtalya (13,5), Fransa (%9) ve Hollanda (%7) takip etmektedir.
TÜRKİYE-KRASNODAR EYALETİ İLİŞKİLERİ
Türkiye-Rusya ticaret ve ekonomik işbirliği son yıllarda hızla
gelişmektedir. Rusya Federasyonu’nun toplam emtia ticaretinde
Türkiye 14. sıradadır. Türkiye, Güney Rusya, özelikle de
Krasnodar ile işbirliğini son yıllarda kayda değer bir şekilde
arttırmış olup, Krasnodar bölgesinin ana ve kalıcı ticaret
ortaklarından biri haline gelmiştir.
2004 yılında Türkiye ve Krasnodar arasındaki ticaret hacmi
361.5 milyon ABD Dolar'ı mertebesinde gerçekleşmiştir. Türkiye
bu dönemde en büyük hurda demir ithalatçısı (198.4 milyon ABD
Doları) konumunda olmuştur. Buna karşılık Krasnodar
Türkiye’den tahıl, şeker ve türevleri, gübre, kereste ve
ürünleri, demir metali ve ekipman ithal etmiştir (162.9 ABD
Dolar'ı milyon).
Krasnodar bölgesi Türkiye’den meyve, kuruyemiş, çikolata,
kakaolu ve diğer gıda ürünleri, pamuk kumaş, ekipman, mobilya,
oyuncaklar, oyunlar ve spor ekipmanları ithal eder.
2005 yılındaki ticaret hacmi ise 644.64 milyon ABD Dolar'ı
olarak gerçekleşmiş, neredeyse bir önceki senenin rakamlarını
ikiye katlamıştır. Krasnodar ithalatı 341.76 milyon ABD
Dolar'ı olarak gerçekleşmiştir. Demir-çelik hurda ve diğer
metaller (147.55 milyon ABD Dolar'ı), petrol ve petrol
ürünleri (127.22 milyon ABD Dolar'ı), ham kereste (40.53
milyon ABD Dolar'ı), mineral veya kimyasal gübre (11.52 milyon
ABD Dolar'ı), ayçiçeği yağı (3.97 milyon ABD Dolar'ı) bu
ithalatın dağılımını oluşturmaktadır. Türkiye’nin bölgeye
ihracatı ise 2005 yılı için 302.87 milyon ABD Doları olarak
gerçekleşmiştir (gıda-170.23 milyon ABD Dolar'ı, mineral ve
kimyasal ürünler-29.41 milyon ABD Dolar'ı, tekstil-10.4 milyon
ABD Dolar'ı).
Türkiye ile bölge arasında 2006 yılının ilk altı ayı için
ticaret hacmi 397.55 milyon ABD Dolar'ı olarak
gerçekleşmiştir. Türkiye sürekli olarak ilk sırada yer
almaktadır.
Krasnodar bölgesinde 50’yi aşkın Türk-Rus ortak firması
bulunmaktadır. Bu firmaların faaliyet alanları endüstri ve
tarım ürünleri imalatı, gıda ve içecek ürünleri üretim,
satınalma, ithalat ve ihracatı, tüketici ürünleri üretim ve
satışı, nakliyat, turist hizmetleri, otel, sosyal, kültürel ve
konut restorasyonu ve inşaatı, inşaat malzemeleri imalatı,
kereste işleme ve kereste ürünleridir.
SOÇİ
1896 yılında kurulmuş olan Soçi, Rusya’nın en gözde tatil
merkezlerinden birisidir. 390 bin nüfuslu Soçi’nin Karadeniz’e
145 kilometre uzunluğunda bir sahili bulunmaktadır. Soçi’nin
yumuşak iklimi, turistler için Rusya’nın diğer bölgelerinde
bulunamayan bir ortam sağlamaktadır. Kışın hava sıcaklığı
ortalaması 8-10 derece civarında seyretmekte, yazın ise
sıcaklık 30 dereceyi geçmemektedir.
Turizm ve buna bağlı faaliyetler Soçi ekonomisinin temelini
oluşturmaktadır. Gerek yaz, gerek kış, gerekse sağlık turizmi
açısından büyük potansiyele sahip olan kent, Sovyet döneminde
büyük ölçüde yatırım almış, ancak daha sonra yatırımların
yavaşlaması nedeniyle altyapının modernizasyonu mümkün
olmamıştır. Bu nedenle 2014 için Kış Olimpiyatları’na aday
olan Soçi’de turizm yatırımcıları için büyük imkanlar
mevcuttur.
|
