|
Rusya’nın güneyindeki bölgelerden birisi olan Krasnodar,
batıda Azak (Azov) Denizi, güneyde Karadeniz ve güneydoğuda da
Kafkas dağları ile çevrilidir. Yüzölçümü 76 bin kilometrekare
olan bu bölge Moskova’ya 1.539 kilometre uzaklıktadır ve Rusya
ile Orta Asya’yı Akdeniz’e ve Avrupa’ya bağlayan ulaşım
hatları da bu bölgeden geçmektedir. 5.1 milyon nüfusu olan bölgenin başkenti Krasnodar, diğer
önemli kentleri ise Soçi, Novorossiysk ve Armavir’dir. Bölgede
yer alan önemli limanlar ise Novorossiysk, Tuapse, Temiruk,
Yeysk ve Kavkaz’dır.
EKONOMİ
Krasnodar ekonomisi tarım, enerji, taşımacılık, turizm, makine
imalat, ormancılık, mobilyacılık ve inşaat malzemeleri imalatı
üzerine kuruludur. 2006 yılı itibariyle 498,7 milyar ruble
olan bölge GSYİH’si, değerlendirmelere göre 2007 yılında 546,7
milyar ruble seviyesine yükselmiştir. GSYİH’nin dağılımına
bakıldığında taşımacılık ve telekomünikasyonun yüzde 18,5’lik
bir paya sahip olduğu, daha sonra ise sırasıyla sanayi (yüzde
17’den fazla), tarım (yüzde 13.4), ticaret (yüzde 13) ve
inşaatın (yüzde 11.3) geldiği görülmektedir. Krasnodar GSYİH
seviyelerine göre Rusya Federasyonu’na dahil bölgeler içinde
ön sıralarda yer almaktadır.
TARIM
Tarım, Krasnodar ekonomisindeki büyük sektörlerden biridir.
Bölgede başta tahıl, ayçiçeği, şeker pancarı, sebze, küçükbaş
hayvan, tavuk, süt ve yumurta olmak üzere 100’den fazla ürün
yetiştirilmektedir. Sektör bölgedeki toplam istihdamın üçte
birini sağlamaktadır. 2007 yılında bölgede tarımsal üretim
hacmi bir önceki yıla göre yüzde 2,4 oranında azalarak, 138,9
milyar Ruble seviyesinde gerçekleşmiştir. Söz konusu azalmanın
kötü hava koşullarından kaynaklandığı ifade edilmektedir.
Krasnodar, Rusya Federasyonu içerisinde gıda endüstrisi en
fazla gelişmiş olan bölgelerden birisidir. Rusya’daki gıda
üretiminin büyük bölümü Krasnodar’da yapılmaktadır.
TURİZM
Krasnodar bölgesi Kuzey İtalya ve Güney Fransa ile aynı
coğrafi enlemde yer almaktadır. Sahilleri, yumuşak iklimi,
mineral su kaynakları ve sıhhi çamur kaynakları ile Krasnodar,
Rusya’nın önde gelen turizm merkezlerinden birisidir ve bu
bölge “Rus Rivierası” olarak tanınmaktadır.
Deniz kıyısındaki başlıca tatil yöreleri Soçi, Anapa,
Gelencik, Tuapse ve Yesik olmakla birlikte Kafkasların
eteklerinde yer alan Goryaçi Kilyuç, Hadicensk ve Apşeronsk’ta
da sağlık turizmi merkezleri bulunmaktadır. Kafkas dağlarının
sahile yakınlığı, turistlere değişik tatil türlerini aynı
zamanda gerçekleştirme şansını vermektedir.
1,161 kilometrelik sahil şeridine sahip olan Krasnodar’da
turizm alanında faaliyet gösteren bini aşkın işletme vardır.
2006 yılında bölgeye gelen turist sayısı 10,5 milyon iken,
2007 yılının Ocak-Ağustos döneminde bu rakam 12 milyona
çıkmıştır.
Krasnodar’ın turizm sektöründe sağlık turizmi ön plana
çıkmaktadır. Buradaki sağlık merkezlerini yılda 4 milyon
civarında kişi ziyaret etmektedir. Karadeniz kıyısındaki Soçi
kenti, bu alanda Krasnodar’ın önde gelen merkezidir. Resmi
rakamlara göre, Soçi’ye 2007 yılında 4 milyondan fazla turist
gelmiştir.
Krasnodar’da dünya standartlarında resort’ların kurulması
fikri Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından
desteklenmektedir. “Güney Rusya Kalkındırma Projesi”
kapsamında bölgedeki turizm altyapısının geliştirilmesi için
çalışmalar sürdürülmektedir.
SANAYİ
Krasnodar’da sanayi üretimi 2007 yılında yüzde 10 artış
oranında artış göstermiştir.
Makine imalat alanında Krasnodar’da ağaç işleme makineleri,
otomasyon ekipmanı, zırai makineler, elektromotorlar,
pompalar, petrol mühendisliği ile ilgili ekipman,
kompresörler, demiryolu ekipmanı ve tüketici ürünleri
üretilmektedir. Makine imalatı, Krasnodar, Armavir, Tikhoretsk,
Novorossiysk ve Yeisk kentlerinde yoğunlaşmıştır.
Krasnodar’da kimya fabrikaları da bulunmaktadır. Ayrıca
Novorossiysk’teki çimento fabrikası, alanında Rusya’nın en
büyük üretim merkezlerinden birisidir. Krasnodar’da üretilen
inşaat malzemeleri uluslararası standartlarda olup başta BDT
ülkeleri olmak üzere birçok ülkeye ihraç edilmektedir.
YATIRIMLAR
Krasnodar, yatırımlar açısından Rusya Federasyonu’nda Moskova
ve St.Petersburg’dan sonra 3. en cazip bölgedir.
2007 yılında Krasnodar bölgesinde gerçekleşen
yatırımların bir önceki yıla göre yüzde 24,3 oranında artarak,
220,1 milyar Rubleye ulaştığı belirtilmektedir.
Bölgeye son 5 yıl içerisinde 14 Milyar Euro dolayında yatırım
yapılmıştır. 2006 yılında bölgeye 751,6 milyon ABD Dolar'ı
tutarında yabancı yatırım gerçekleştirilmiştir. Yabancı
yatırımcıların tercih ettikleri alanlar : nakliyat ve
haberleşme (%32,9), gıda dahil işleme sanayi (%24,1), toptan
ve perakende ticaret (%20,2),sağlık ve sosyal hizmetler (%5,8)
tarım (%4,5). Önümüzdeki beş yıl içerisinde 35 Milyar Euro
yatırım beklenmektedir.
Krasnodar Valiliği tarafından öncelikli yatırım projeleri
aşağıdaki şekilde belirlenmiştir;
-
Krasnodar bölgesi karayolları ağı ve ücretli otobanların
yapımı,
- 2014 yılı Kış Olimpiyat Oyunları’nın yapılacağı Soçi
şehrinde Krasnaya Polyana sanatoryum ve “resort” kompleksi,
- Anapa şehri tatil ve dinlenme tesisleri kompleksinin inşaası,
kıyı ve diğer turizm tesisi projelerinin yapımı.
Bölgede yatırımcıların prosedürel işlemlerine kolaylık
getirilmesi amacıyla “tek pencerede hizmet” uygulaması
başlatılmış olup, son 1 yıl içerisinde 2000 civarında
girişimci bu hizmetten yararlanmıştır. Krasnodar Valiliği
bölgeye uzun süreli doğrudan yatırımın akışını teşvik etmek
amacıyla “Yatırım Fonu” kurmuştur.
Krasnodar’da halen 70’i aşkın ülkenin yatırımı bulunmaktadır.
2006 verilerine göre Krasnodar’da yabancı sermayeli 1000’den
fazla işletme bulunmaktadır. Yabancı yatırımların dağılımı ise
sırasıyla şu şekildedir; Lüksemburg (yüzde 25.8), Kazakistan
(yüzde 20.0), Büyük Britanya (yüzde 14.4), Hollanda (yüzde
10.7), Fransa (yüzde 8.8), Almanya (yüzde 5.3), Kıbrıs Rum
Kesimi (yüzde 4.5), ABD (yüzde 3).
Uygun coğrafi konumu, sahip olduğu 8 liman sayesinde
uluslararası deniz hatlarına doğrudan erişimi olması, üç
uluslararası havaalanı, Rusya’nın en iyi karayolu ağına sahip
olması, verimli tarım toprakları, hammadde zenginliği, uygun
iklim ve doğa şartları ve kalifiye işgücü sayesinde Krasnodar,
yabancı yatırımcılara cazip bir ortam sağlamaktadır. Ayrıca
yerel yönetim sağladığı vergi avantajları ve garantilerle
yatırım ortamını daha elverişli bir hale getirmiştir.
20-23 Eylül 2007 tarihlerinde gerçekleştirilen Soçi – 2007 VI.
Uluslararası Yatırım Forumu’nda toplam tutarı 17 milyar
Dolar'ı bulan 132 yatırım anlaşması imzalanmıştır.
DIŞ EKONOMİK İLİŞKİLER
Uluslararası ticaret hatlarına olan yakınlığı nedeniyle
Krasnodar’ın dış ekonomik ilişkileri bir hayli gelişmiş ve
bölge, Güney Rusya’da dış ticaret hacmi en yüksek olan bölge
konumuna gelmiştir.
Gümrük kurumu verilerine göre, 2007 yılında Krasnodar 6.151
milyon Dolarlık dış ticaret hacmi gerçekleştirmiş olup, bu
rakam 2006 yılına göre yüzde 29,7 oranında bir artışı ifade
etmektedir. Toplam ticaretin 3.575 milyon Dolar'ı ihracatın,
2.575 milyon ise ithalatın payına düşmektedir. En yüksek
ihracat hacmi olan ülkeler sıralamasında %17,6 lık oranla
Türkiye lider konumundadır, onu İtalya (13,5), Fransa (%9)
ve Hollanda (%7) takip etmektedir.
TÜRKİYE-KRASNODAR EYALETİ İLİŞKİLERİ
Türkiye-Rusya ticaret ve ekonomik işbirliği son yıllarda hızla
gelişmektedir. Rusya Federasyonu’nun toplam emtia ticaretinde
Türkiye 14. sıradadır. Türkiye, Güney Rusya, özelikle de
Krasnodar ile işbirliğini son yıllarda kayda değer bir şekilde
arttırmış olup, Krasnodar bölgesinin ana ve kalıcı ticaret
ortaklarından biri haline gelmiştir.
2004 yılında Türkiye ve Krasnodar arasındaki ticaret hacmi
361.5 milyon Dolar hacminde gerçekleşmiştir. Türkiye bu
dönemde en büyük hurda demir ithalatçısı (198.4 Milyon ABD
Dolar'ı) konumunda olmuştur. Buna karşılık Krasnodar
Türkiye’den tahıl, şeker ve türevleri, gübre, kereste ve
ürünleri, demir metali ve ekipman ithal etmiştir (162.9 ABD
Dolar'ı Milyon).
Krasnodar bölgesi Türkiye’den meyve, kuruyemiş, çikolata,
kakaolu ve diğer gıda ürünleri, pamuk kumaş, ekipman, mobilya,
oyuncaklar, oyunlar ve spor ekipmanları ithal eder.
2005 yılındaki ticaret hacmi ise 644.64 milyon ABD Dolar'ı
olarak gerçekleşmiş, neredeyse bir önceki senenin rakamlarını
ikiye katlamıştır. Krasnodar ithalatı 341.76 milyon ABD
Dolar'ı olarak gerçekleşmiştir. Demir-çelik hurda ve diğer
metaller (147.55 milyon ABD Dolar'ı), petrol ve petrol
ürünleri (127.22 milyon ABD Dolar'ı), ham kereste (40.53
millyon ABD Dolar'ı), mineral veya kimyasal gübre (11.52
milyon ABD Dolar'ı), ayçiçeği yağı (3.97 milyon ABD Dolar'ı)
bu ithalatın dağılımını oluşturmaktadır. Türkiye’nin bölgeye
ihracatı ise 2005 yılı için 302.87 milyon ABD Dolar'ı olarak
gerçekleşmiştir (gıda-170.23 milyon ABD Dolar'ı, mineral ve
kimyasal ürünler-29.41 milyon ABD Dolar'ı, tekstil-10.4 milyon
ABD Dolar'ı).
2006 yılında Krasnodar bölgesinden Türkiye’ye yapılan
ihracatın hacmi 497,6 milyon Dolar, bölgenin Türkiye’den
yaptığı ithalat ise 412,1 milyon Dolar olmuştur. 2007 yılının
ilk yarısını kapsayan verilere göre ise ikili ticaret hacmi
694 milyon Dolar olarak gerçekleşmiş olup, bunun 364 milyon
Dolarlık kısmını Krasnodar’ın Türkiye’ye yaptığı ihracat
oluşturmaktadır. Belirtilen dönemde bölgenin Türkiye’den
yaptığı ithalat 330 milyon Dolar'da kalmıştır.
Krasnodar bölgesinde 50’yi aşkın Türk-Rus ortak firması
bulunmaktadır. Bu firmaların faaliyet alanları endüstri ve
tarım ürünleri imalatı, gıda ve içecek ürünleri üretim,
satınalma, ithalat ve ihracatı, tüketici ürünleri üretim ve
satışı, nakliyat, turist hizmetleri, otel, sosyal, kültürel ve
konut restorasyonu ve inşaatı, inşaat malzemeleri imalatı,
kereste işleme ve kereste ürünleridir.
SOÇİ
1896 yılında kurulmuş olan Soçi, Rusya’nın en gözde tatil
merkezlerinden birisidir. 390 bin nüfuslu Soçi’nin Karadeniz’e
145 kilometre uzunluğunda bir sahili bulunmaktadır. Soçi’nin
yumuşak iklimi, turistler için Rusya’nın diğer bölgelerinde
bulunamayan bir ortam sağlamaktadır. Kışın hava sıcaklığı
ortalaması 8-10 derece civarında seyretmekte, yazın ise
sıcaklık 30 dereceyi geçmemektedir.
Turizm ve buna bağlı faaliyetler Soçi ekonomisinin temelini
oluşturmaktadır. Gerek yaz, gerek kış, gerekse sağlık turizmi
açısından büyük potansiyele sahip olan kent, Sovyet döneminde
büyük ölçüde yatırım almış, ancak daha sonra yatırımların
yavaşlaması nedeniyle altyapının modernizasyonu mümkün
olmamıştır. Bu nedenle 2014 Kış Olimpiyatları’nın yapılacağı
Soçi’de turizm yatırımcıları için büyük imkanlar mevcuttur.
|
