|
|
................... |
|
................... |
GALAT-I MEŞHUR |
MEŞFEŞŞÜ Necdet
Hatam |
|
|
................... |
|
................... |
Örneğin “evlat” veledin çoğuludur.
Ama Türkçe'de bir teyzenin bir Öğretmenlerimiz biz yaştakilerin
öğrenciliğinde bile “galat-ı meşhur”dan eski bir deyim diye
söz ederlerdi. Günümüz gençliğinin bilmemesi çok doğal bu
deyim, yanlış bir söylemin doğru olanından daha çok bilinir
olmasını anlatır. İşin ilginci kullananların çoğu da deyimi
doğru sanarak kullanırlar. delikanlıya “evladım” diye
seslenmesi hiç yadırganmaz.
Benzetme hata kaldırır, diyerek aydınlarımızın bir Galat-ı
Meşhur'undan söz edelim bu kez. Çerkes sözcüğünün Kuzey
Kafkasya’nın bütün otokton halklarını kapsadığı iddiasında
olanların ya da siyasetleri gereği öyle olsun isteyenlerin
ünlendirdiği, merhum General İsmail Berkok’un sözü:
“Her Adige Kirkas’dir (Çerkes), fakat her Kirkas (Çerkes)
Adige değildir.
Kuzey Kafkasya’nın otokton halkları Çerkes ortak adı ile
anılır benzeri bir görüş belirtmeyen yazarımızın, bize göre
dönemin siyasi bakış açısına göre söylenmiş bu sözünü, hiçbir
belgeye gereksinme duymadan siyasetlerini beslediği için
neredeyse “hadis” derecesine çıkartmışlardır. Araştırma,
inceleme alışkanlığımız da pek olmadığı için kendisinin
olmayan bir görüş Sayın Berkok’a yapıştırılmış, tartışmaları
sonlandıran bir düstur gibi söylenir yazılır olmuştur.
Oysa bu yazarımızın vurguladığı şey Kirkasların, Çerkesler
yani Adigeler olduğu ve Bütün Kafkasya’da yaşadıkları değil
Batı Kafkasya’da yerleşik olduklarıdır.
Kanıtlar yine aynı kitaptan “Tarihte Kafkasya’dan”:
“Kas (Kafkas, Kirkas, Kasbi…) kelimesi
Kas kelimesi ve müştakatı (türemiş sözcükleri) Kafkasya’nın
varlık bünyesine çok karışmış olan ve mazinin çok
derinliklerinden gelen bir tabirdir.
Bu takdirde Kafkasya’da aslı Kas kelimesi olan bir isim
taşıyan eski bir kavim yaşadığı muhakkaktır. Acaba bugün
Kafkasya’da yaşayan bu eski kavmin devamı ve bakiyesi midir?
Kas kelimesinin mahiyeti ve menşei (kökü) bu suale (soruya)
cevap olacaktır.
Halen dahi, Kafkasya’da Kafkasyalılar arsında ve bütün dünyada
Kas kelimesi ve müştakları (türemişleri) aşağıdaki şekillerde
kullanılır:
Kavim İsimleri:
Kir-Kas = Sir-Kas
Kas-bi
Kas-ak”
Dikkatinizi çekmiştir sayın yazar Kasların yani genel
Kafkasyalıların üç halktan oluştuğunu söylüyor: Kirkas, Kasbi
ve Kasak. Daha sonra da konuyu daha bir açıklıyor:
“Bunlardan bilhassa kavim ve coğrafi isimlerin
kıymetlendirilmesi faydalı olacaktır.
Kirkas (Çerkes) kavmi garbi Kafkasya sekenesidir. (Batı
Kafkasya halkıdır) Burada Kir kelimesi bir edat olup yaptığım
incelemede bu edatın Latince hakiki ve Yunanca'da ise efendi
manasında bulunduğu anlaşılmaktadır. Buna göre Kirkas isminin
medlulunün (işaret ettiği şeyin) hakiki Kas veya Kasların
Efendisi olduğu anlaşılır.
Kas-bi'ye gelince bu Şarki (Doğu) Kafkasya’da yaşamış olan
eski bir kavimdir. (Yani Kirkas’tan farklı bir Kafkas
halkıdır. NH.) ''Bi'' Gürcüce cemi (topluluk) edatıdır. Şu
halde Kas-bi= Kaslar manasına gelir.
Kas-ak= Kazak özel bölümünde görüleceği veçhiyle (gibi) Kazak
unsurunun yeri, Don havzasının aşağı kısmıdır. Bu kısmın
tamamen Kafkaslılarla meskun olduğu muhakkak, esasen Don
kelimesinin Asetince'de su manasına geldiği malum. Bu nehrin
Yunanca ismi olan Tanais kelimesinin de bu Don isminden
alınmış olması muhtemeldir.
Kas-ak’da ak kelimesi İslavca ''li'', ''lu'' manasına nispet
bazı kerre vasıf edatıdır. Bosniyak, Palyak, Sibiryak, Slovak,
Pomak gibi. Şu halde Kas-ak kelimesi de Kaslı veya Kaslara
mensup manasına gelir.
Bazı nazariyelere göre Garbi Kafkasyalılar yani Adigeler
şimalden (kuzey) Şarki Kafkasyalılar ise cenuptan (güney)
gelmişlerdir.
Kirkaslar kendilerine Adige derler. Bu ismin Greko-Romen
devrinde de kullanıldığı bu devrin esrelerinden
anlaşılmaktadır.
Yukarıda da temas edildiği veçhiyle (değinildiği üzere) Greko-Romen
ve bunu müteakip devirlerde Kirkasların kendilerine Ant ve
Adige dedikleri serahatle (açık şekilde) anlaşılmaktadır”
Bize göre Tarihte Kafkasya’nın sıra siyasi kaygıya gelmezden
önce bize anlattığı; tüm Kafkasya’da adında Kas sözcüğü olan
halkların yaşadığı,
Bu halklardan Kirkas=Çerkeslerin Batı, Kasbilerin Doğu
Kafkasya ve Kasakların da Don havzasında yaşadıkları, Batı
Kafkasya’da Kirkasların yani Çerkeslerin kendilerine Adige
dedikleri ve bu adların Greko-Romen döneminden beri
bilindikleri.
Kas halklarından batıda yerleşik Çerkeslerin Kafkasya’ya
kuzeyden, doğuda yerleşik olan Kasbilerin de güneyden
geldikleridir.
Özetle Çerkesler kendilerine Adige diyen batı Kafkasya’da
yerleşik bir Kas halkıdır.
Öyleyse Kıssadan Hisse:
Siyasetleri gereği “Çerkes bütün Kuzey Kafkasyalıların ortak
adıdır” görüşünü terennüm edip duranlar Tarihte Kafkasya’nın
yazdıklarını gerekçe göstermesinler sakın. Çünkü, Tarihte
Kafkasya’yı referans kabul edip ısrarcı olmaları, Kirkasların
yani Çerkeslerin yani Adigelerin hakiki Kas halkı, Kasların
efendisi olduğunu savundukları anlamına gelecek ve gülünç
duruma düşeceklerdir. Bizden söylemesi…
En iyisi bu sevdadan vazgeçmek yani Galat-ı Meşhurlardan uzak
durmak…
Ne dersiniz?
Alıntılar:
Tarihte Kafkasya General İsmail Berkok İstanbul 1958 Sayfa
57 - 65 |
|
|
|
|
|
|
|
|