...................
...................
RUSYA’NIN KUZEY KAFKASYA HAMLESİ NEYİ HEDEFLİYOR?

Mehmet Fatih Öztarsu

                         
...................
 
...................
2010 başlangıcıyla Rusya devlet başkanı Dimitri Medvedev, Güney Rusya Bölgesi’ni Kuzey Kafkasya Federal Bölgesi olarak değiştirmiş ve bu idari yapılanmaya Dağıstan Cumhuriyeti, Çeçen Cumhuriyeti, İnguşetya Cumhuriyeti, Kabardey-Balkar Cumhuriyeti, Karaçay-Çerkes Cumhuriyeti, Kuzey Osetya Cumhuriyeti, ve Stavropol eyaletini dahil etmiştir. Çerkes birliğinin remzi olan Adigey bölgesinin federal yapılanmaya dahil edilmediği bu yeni yapı, Medvedev’in açıklamalarına göre bölgede fakirlik ve yolsuzluk başta olmak üzere her türlü gayri kanuni yapılanmayı da bitirmeyi amaçlamaktadır. Bölge yöneticiliğine de özel yetkilerle donatılan Aleksandr Hlopinin atanmıştır. Bu kişi aynı zamanda Vladimir Putin’in yardımcısı olmuştur.

Daha önceleri Çeçenistan’ı da tanımadığını ilan eden Dokku Umarov Kafkasya Emirliği’ni kurmuştu. Hareket sahası olarak da aynen bu yeni federal sistemde yer alan bölgelerin adını açıklayan Umarov, son saldırıları da üstlendiği belirtilen isim. Rusya’nın bu bölgede gerçekleştirmek istedikleri az çok belli olmakta, bölgede yer alan ayrılıkçı unsurların daha da büyüyerek bölgenin hakimi olması istenmemektedir. Zira bugün Kuzey Kafkasya’da sayısız olay gerçekleşmekte, bu da Rusya’yı güç durumda bırakmaktadır. Emirliği terör örgütü ilan eden Rusya, Çeçenistan’dan diğer bölgelere sıçrayan direnişin önünü artık güç kullanarak değil siyasi ve sivil yapılanmalarla kesmeyi amaçlamaktadır.

Planlanan siyasi yapılanmalar da bölgenin artık uysallaştırılması ve ayrılıkçı hareketlerin bastırılması yönünde gerçekleşmektedir. Bu, meselenin sadece bir boyutudur. Rusya’nın yakın dönemde neleri planladığı zaman içinde görülecektir. Saldırılar milli direnişçilerle veya onlara yapılan atıfla ilgili olabilir. Ancak bu süreçte eline koz geçen merciler bunu çeşitli yollarla kullanmaktan çekinmeyeceklerdir.

Rusya’nın açıklamalarına göre buradaki yoksulluk ve geri kalmışlık yeni idari yapılanma ile önlenmek istenmektedir. Bu konuyla ilgili olarak Dimitri Medvedev İnguşetya’da yeni bir kalkınmanın nasıl gerçekleşeceğine dair bir yol haritasının gerekliliğine vurgu yapmış ve güç kullanılarak herhangi bir çözümün sağlanmayacağına inandığını belirtmiştir.

Aynı şekilde Hloponin de Kabardey-Balkar Cumhuriyeti’nden her ay düzenli rapor hazırlanmasını istemiştir.

Muhtemelen Rus yönetimine göre Çeçenya, bu konuda örnek teşkil eder vaziyettedir. Ramzan Kadirov Çeçen savaşlarından sonra bölgenin, Stalingrad kadar tahrip olduğunu ve kendi dönemlerinde imari yapılanmanın hızla devam ettiğini belirtmektedir. Zaten Kadirov’un Putin ve Medvedev’e olan yakınlığı malumdur.

Bu yeni yapılanmayla birlikte Kafkasya Emirliği’nin faaliyet alanı daraltılmak ve diğer bölgelere yayılan direnişin önü kesilmek istenmektedir. Dokku Umarov’un bu idari bölümlenmeden daha evvel ilan ettiği “emirlik sahası” Kuzey Kafkasya Federal Bölgesi’nin sınırlarını içermektedir. Üst üste düşen bu girişimler Umarov’un elini kolunu bağlayacak türden görünmektedir.

Yeni idari yapılanmanın dikkat çekici bir diğer özelliği de, Kuzey Kafkasya’nın önemli bölgesi Adigey’in bu yapıya dahil edilmemesidir. Gerekçe olarak diğer bölgelerin geri kalmışlığı, Adigey’in müreffeh olduğunun belirtilmesi inandırıcı görünmemektedir. Muhtemelen 2014’te Soçi’de gerçekleştirilecek olan olimpiyatlara kadar bu bölgede herhangi bir olumsuzluğun olması istenmemekte, Adigey’in konumu diğerlerinden farklı tutulmaktadır. Çerkeslerin birlik düşüncesi bu yolla bir nebze de olsa kırılabilir ve Adigey’in konumu 2014’ten sonra yeniden düzenlenebilir. Rusya için en ideali ise Adigey’in farklı bir statüye kavuşturulmasıdır.
Son olarak, Rusya bu önemli hamlesiyle hem Kuzey Kafkasya’da kendi lehine gelişmelerin sağlanmasını hem de ileride Güney Kafkasya’ya müdahale için önünde herhangi bir engelin kalmamasını hedeflemektedir. İleriki dönemlerde bu yeni hamlenin içteki ve dıştaki tesirleri hissedilecektir.