Cumhuriyetimiz
devlet gazetelerinin redaksiyonlarının bulunduğu binada; dini
aşırılıkçılık, kanunların bununla mücadele ediş şekli, gençleri
korumamızın gerekliliği ve din adamlarının bu konuya bakış bakış
açılarının ele alındığı bir yuvarlak masa toplantısı düzenlendi.
Yuvarlak masa toplantısını Adige Cumhuriyeti
(AC) ulusal işler yurtdışında yaşayan soydaşlar ve basından
sorumlu komite organize etti. Toplantıya din adamları, toplumsal
organizasyonların yöneticileri ve basın temsilcileri katıldılar.
Yuvarlak masa toplantısının yöneticiliğini ise
Komite Başkanı ŞHALAHO
Asker yürüttü. ŞHALAHO
Asker; 'Bir araya gelmemize vesile olan bu konu oldukça önemli bir
sorun. Dini aşırılıkçılığın Rusya'da özellikle Kuzey Kafkasya'da
genişlediğini hepimiz biliyoruz. Bu konuya gençlerin daha çok
bağlandığını bilmek bizi üzüyor, bu gün de bu yüzden bir araya
geldik. Son yıllarda komşu cumhuriyetlerde, Çeçen, Kabardey-Balkar,
Karaçay-Çerkes, Dağıstan ve İnguş cumhuriyetlerinde dini
aşırılıkçılık ve terörizm sebebiyle olan mağduriyetleri biliyoruz.
Cumhuriyetimizde aşırılıkçılığın yer bulmaması için sivil
organizasyonların yapması gerekenler hakkında düşünmek üzere
toplandık' dedi.
Ardından Rusya Bilimler Akademisi Güney
Bilimsel Merkezi Başçalışanı Oleg
Tsvetkov'a söz verdi.
- Bu yuvarlak masa toplantısını organize eden komitenin ortaya
koyduğu ve bizim araştırmamızı istediği konu hakkında araştırma
çalışmaları yaptık. Cumhuriyette yaşayan Adıgelerden bazılarına
sorular sorduk. Kendisini Müslüman sayanların oranını öğrendik,
sorularımızı yanıtlayanların yüzde sekseni kendisini Müslüman
sayıyor. Anketörlerin yüzde onu dini inanca sahip değil. Kalan
yüzde 10 ise kendisini her hangi bir dinden saymıyor.
Soru sorduklarımızın yüzde ellisi hangi mezhepten olduğunu
söyleyemedi. Kendisini Müslüman sayanların yüzde yetmişi ise namaz
kılmıyor. Camiye gidenlerin oranı ise yüzde birden başlayıp yüzde
beşe ulaşıyor. Araştırmamızı Tehutemıkuaye, Koşhable rayonları ile
Adıgekale kentinde yaptık. İmamlarla, müftüyle
ve halktan insanlarla görüştük, sorular sorduk. Konuştuğumuz
insanların yüzde on beşi aşırılıkçılık
sebebiyle toplumda karışıklıklar çıkabileceğini sandıklarını
belirttiler. Müslümanlar arasında belirli anlaşmazlıklar da var.
Bunlar daha ziyadesi ile temiz İslam anlayışı ile 'yeni normların
ilave edildiği-uzun zamandır uyguladıkları İslam'dan
anlaşılan şeylerin doğru dürüst analiz edilmemiş olması.
Yablonevske camisinin imamının belirttiğine göre İslam'ı
temiz olarak yaşayanlar Müslümanların çoğunluğunu oluşturuyor.
Sorular arasında camiler ile devlet
arasındaki ilişkiye dair olanlarda vardı. Bu ikisinin arasında
anlaşmazlık yok. Görüştüğümüz insanların çoğunluğu Müslümanların
çocuklarının okuyacağı okullar açılmasının gerekli olduğunu
söylüyorlar.
Aşırılıkçılığa yönelik sorulan sorulara verilen cevapların
gösterdiğine göre önümüzde diğer kuzey Kafkasya cumhuriyetlerinin
kat ettikleri yol uzanıyor. Fakat tamamen İslam'ın
kapsaması altına girilmeyecek.
NEHAYE Vyaçeslav, Adige
Devlet Üniversitesi öğretim görevlisi;
- Aşırılıkçı akımlara kapılma ihtimali en çok öğrenciler arasında
var. Eğer devlet gençlerin ilgi duyacakları konular hakkında
düşünmüyor olursa, gençler arasında kendilerini çağıran,
yönlendiren şeylerin peşine takılanlarda çokça çıkıyor.
Gençlerin başka uluslara ve dinlere karşı hoşgörü içinde olarak
dostane ilişkiler geliştirmeleri yanısıra onlara saygı duymaları
yönünde de çalışıyoruz. En çok yurt dışından gelen öğrenciler
üzerine duruyoruz. Farklı uluslardan olan gençler arasında
anlaşmazlıklar olsa da, bunlar daha
ziyade politik veya dini kökenli olmaktan öte yaşam şekli-stili
üzerine olan konulardan kaynaklanıyorlar.
ŞAVKO Asker, Adige
Devlet Üniversitesi öğretim görevlisi;
- Aşırılıkçı akımlar için en uygun zemin dünyaya düzgün bir bakış
açısına sahip olmayan toplumlardır. Rusya toplumsalı da günümüzde
böylesi boşluklara sahip nitelikte. Aşırılıkçılık pek çok konuyu
kapsıyor. Aşırılıkçılık sosyal-politik veya ulusal niteliklide
olabiliyor. Bu gün üzerinde durduğumuz konu dini aşırılıkçılık.
Aşırılıkçı akımlara kapılma ihtimali olanlar 15 ile 25 yaş
arasındaki kesimler. Üzerlerine en çok eğinilmesi
gerekenler de onlar. Rusya devleti toplumsal yapının hangi yolda
ilerleyeceğini, yaşayacağını ortaya koymaz ise boş olan bu yeri
başka ideolojiler kaplarlar.
Yuvarlak masa toplantısına araştırmaların ortaya koyduğu sonuçlar
değerlendirerek başlanıldı. Benim kanıma göre; din hakkında derin
bilgiye sahip olmadan bu sonuçların değerlendirilmesi anlaşılamaz.
Halktan insanlar dinin temiz mi yoksa
yozlaşmış olarak mı uygulandığını anlamıyorlar. Selafiler,
Vahhabiler vs bunların ayrımını
yapabilecek olan sadece din adamları.
Daha sonra Adige Cumhuriyeti İçişleri
Bakanlığı Aşırılıkçılıkla Mücadele
Merkezi Başkanı
Andrey Çernikov söz aldı. Konuşmasında merkezin bu konudaki
önlemsel çalışmalarına değindi, belirledikleri tarikat,
toplulukların kanun dışı faaliyetlerine yönelik açıklamalar yaptı,
sorulara cevaplar verdi.
Merkezin üzerinde çalıştığı bir ikinci husus ise
aşırılıkçı niteliklere sahip yayınların
cumhuriyetimize sokulmasını engellemek, böylesi yayınlara sahip
olanları tespit etmek ve bu yayınları toplamak.
Daha sonra İse Adige Cumhuriyeti ve
Krasnodar Eyaleti Müslümanları Müftü Yardımcısı
ŞHALAHO İbrahim ile Mıyekuape ve Adıgey
Piskoposluğu Başpapazı Daniil Çadayev konuştular.
ŞHALAHO İbrahim;
'- İçişleri Bakanlığı'na bağlı
merkezin dini aşırılıkçılık ile
mücadelesi üzerine anlattıklarını gerçekten dinledim. Din ile
devletin birbirlerine yardımcı olmalarının- ilişkilerinin büyük
önemi var. Fakat dini konulara sert bir şekilde karşı çıkmakla bir
şey elde edilemez. 70 yıl içerisinde dini dışlayan Sovyet
yönetiminin kapıları aralandığında İslam dinine ilişkin literatür
doldu taştı. Fakat bütün kitapları aşırılıkçı saymakta doğru
değil. Bunların gerçekte ne olduklarını kim ortaya koydu,
belirledi? Kitaptan bir ufak parça seçerek onun aşırılıkçı
olduğunu belirleyemezsin. Tekstlerde pek çok yerde 'mücadele et'
kelimesi yer alıyor. Bu konuda doğru tespitleri yapabilecek
olanlar dini bilgilere sahip olanlardır. Örneğin bir psikolog veya
dilbilimcisinin bunu anlamaması da mümkün.
Gençlerin katılmamaları gerekenlere katılmamaları için devletin
onları çekebilmesi kendisine bağlayabilmesi gerekiyor. İşte bu
yüzden 'dini okulların açılması gerekmez'
diyenler doğru değiller, bunlar bize gerekiyor.
İbadethanelere yönelikte söylemek istediğim şeyler var. Bu yönde
de sorunlar var. İnsanların dini özgürlüklerini yerine getirme
haklarına sahip olmaları gerekiyor. Örneğin Adige
Devlet Üniversitesi'nde bulunan ibadethanenin hocası 'Dağıstan
müftülüğü ile ilişkili' denilerek bu ibadethane kapatıldı. Buraya
gelen Müslümanların ne suçu vardı ki? Mesela okulda bir hatası
olan öğretmen okuldan uzaklaştırılabilir ama onun yüzünden okul
kapatılır mı? Öğretmen uzaklaştırılır. Bu da bunun gibi bir şey.
İnsanlarla görüşülmeli, konuşulmalı ihtiyaçları sıkıntıları
öğrenilmeli. Biz her dine yardımcı olmaya hazırız, fakat devlet
kurumu çalışanları sadece rapor vermek için iş yaparlarsa bunun
hiç bir faydası olmaz.
Daniil Çadayev insanların, ailenin, toplumun manevi sağlığının
bağlı olduğu konular hakkında konuştu. Dinin insana maneviyat ve
manevi huzur verebileceğini aynı zamanda bunların bozulması için
de kullanılabileceğini örneklemelerle açıkladı.
Farklı uluslardan olan insanlar ve başka dinlerin temsilcilerinin
hoşgörü içerisinde yaşamaları ile gençlerin bu konuda
eğitilmelerine yönelik kurulmuş olan 'Bilgi' isimli toplumsal
organizasyonun Adigey dalı başkan yardımcısı olan SEAUH Mire'de
konuştu;
- Farklı uluslardan olan gençlerin hoşgörü ve anlaş içerisinde
birlikte olmaları için onları buna alıştırmalı. Aşırılık
karşısındaki en büyük silah başka uluslara karşı hoşgörü sahibi
olmaktır. Biz lektörlerin (konferansçıların) görevi budur.
Etkinliğimize tema hakkında bilgi sahibi olan insanları davet
ediyoruz. Örneğin aşırılıkçılık nedir ve çeşitleri hakkında
konuşuyor bunların okullarımıza girmemesi için yapılması
gerekenler ve diğer konular hakkında konferanslar veriyoruz. Bu
konuya ilişkin 206 etkinlik gerçekleştirdik, bunlara on bine yakın
genç katıldı.
Adige Cumhuriyeti Devlet Sovyeti - Xase milletvekili Yevgeniy
Salov'un konuşmasında belirttiğine göre; gençlerin aşırılıkçı
gruplara katılmaması için devlet sahip olduğu bütün imkanları
kullanmalı. Bu konuda konseptler belirlenmeli.
'Kuban Ardı' gazetesi baş redaktörü Vlademir Karatayev'in
belirttiğine göre radikalizmin, aşırılıkçılığın varoluşunun
kökeninde eşitsizlik yatar. 'Ahlakı toplumdan sıyırdığımızda
ülkeyi yarınları olmayan hale soktuk. Eğer devlet ekonomik olarak
özgür değilse toplumun özgürlüğünden bahsetmek mümkün değildir.'
dedi.
Adige Xase Başkanı BEĞUŞE Adam'ın belirttiğine göre;
cumhuriyetteki sorunlar hakkında daha açık konuşulmalı. Karşılıklı
konuşmaların, toplantıların, görüş alışverişlerinin büyük önemi
olduğunu ön plana çıkarttı. Bazen dile getirilen 'aşırılıkçı
literatürü yurtdışından geri dönenlerin ülkemize getirdikleri'
yönündeki söylemlerin kendisine doğru gelmediğini belirtti. |