‘ÖTEKİ’ DÜŞMANLIĞI NE GETİRİR? Mehmet Altan Star Gazetesi, 18.03.2007                           ................... ................... Geri kalmış bir ülkeden... Kalkıp... Kalkınmış bir ülkeye gidiyorsunuz. Sonrasını birlikte okuyalım: 'İlk kez İngiltere'ye okumaya gittiğimde 'öteki' oluvermiştim... Duvarın ötesinde olmanın ne olduğunu anlayabildiğimi sanıyorum.' Başka? 'Dünyanın yoksul bölgelerinden gelince, yokuştan aşağı, sanki yükselen bir tepeye bakarcasına bakmanın anlamını kavrıyor insan.' Bunları kim söylüyor? Salman Rushdie. Devam ediyor: 'Kimlikleri ayırmama, birini seçmeme hakkım var. Beni 'Britanyalı, Hintli, uluslararası yazar' diye tanımladıklarında, bunların hepsi ve hiçbiri olma hakkım var. Kimliklerin tahakkümüne karşıyım.' Irkçılık... Milliyetçilik... Bunlar ne? 'Ötekine' bakmayı becerememek... Sana benzemeyeni 'düşman' ilan etmek. Bunların hepsini fiilen yaşayan... 'Öteki' ile ilişkileri yazan... 'Ötekini' itmenin... 'Ötekini' sevmemenin... 'Ötekine' kin ve nefret kusmanın mı? Yoksa... 'Ötekini' sevmenin.. 'Ötekini' hoş görmenin.. Varlığını 'öteki' üzerinden mi anlamlandırmanın mı hayatı daha değerli kılacağını sorgulayan Salman Rushdie şöyle demekte: 'Ötekine ne kadar yakından bakarsan, onda o kadar kendini görürsün... Irkçılık, milliyetçilik, öteki'ne bakmayı bilmeyenleri cezbediyor. Öteki'nde kendini görebilirsen milliyetçi olamazsın. Belki de asıl trajedimiz, sandığımızdan çok daha fazla birbirimize benzememizdir.'   Bir edebiyatçıdan... Bir siyasetçiye geçelim. 'Ötekini' düşman ilan ederek dünya savaşlarında binlerce insanını yok eden bir ülkenin.. Fransa'nın Cumhurbaşkanı Jacques Chirac da aynı konuyu vurgulamakta. O da... Irkçılıktan... Anti-semitizmden... 'Ötekini' reddetmekten söz ediyor: 'Tarihimizdeki ifrat neredeyse bizi uçuruma sürüklüyordu. Bu bir zehirdir. Böler, ifsat eder, tahrip eder.' Irkçılık ne? Milliyetçilik ne? Ötekini inkar. Sürekli düşman üretmek. Bunu deneyenler hep belaya kaldı. Tarih bunun örnekleriyle dolu. Iki dönemdir Fransa Cumhurbaşkanı olan ve yeniden aday olmayacağını açıklayan... Chirac, Fransa için de kurtuluşu AB'de görüyor: 'Avrupa'nın inşasına devam etmek hayati önemdedir. Kıtamıza felaketler getiren milliyetçilik her an yeniden hortlayabilir. Dünyadaki derin değişikliklerle tek başımıza başa çıkamayız. Fransa güçlü bir Avrupa, siyasi bir Avrupa, sosyal modelimizi garanti eden bir Avrupa için ısrarlı olmalıdır. Söz konusu olan istikbalimizdir.' Dünyanın yeni ikilemi bu. 'Ötekini' reddetmeye devam etmek... Ya da 'ötekini' zenginlik olarak algılamak. Ulus-devlet 'ötekini' yaratarak para kazandı. Küreselleşme 'ötekini' zenginlik olarak kabul etmek mecburiyetinde. Ama burada bir zorluk var. Becerisi olmayan... Eğitimi olmayan... Mesleği olmayan... Dil bilmeyen... Dünyayı tanımayan... Tartışmasını bilmeyen... Kendi gibi olmayana sadece küfür ederek rahatlayan... Çaresizler... Tutanamayanlar. Düşünceyi inkar edip... Sadece... Dine... Irka... Mezhebe sığınanlar. 'Öteki'ne düşmanlık üzerinden var olanlar. Bunların ezikliklerinden silkinip... Gezegende beyinleriyle var olabilmeleri ne kadar zaman ister? Ben umutluyum. Dün Çin'in aldığı tarihsel kararı gördünüz mü? Özel mülkiyete izin verildi. Piyasa, bireyin değerinin tescilidir. Dünyanın altıda bir nüfusu da bireyi önceki gün tanıdı. Gelişmiş insana bir adım daha yaklaştık. Mesele... 'Öteki' veya 'beriki' değil... Insan olmak. Insandan daha değerli bir şeyin olmadığının farkına varmak. Bu kolay olmuyor. Ama mutlaka olacak. Işaretleri her yanda görülüyor çünkü.