...................
...................
ADİGE ATASÖZLERİ

HACHEMIZE Bibolet - SHIW Şeban
Worida Daxer Kheteşa,  1990 Mıyekhuape sh:63-64-65
Hazırlayan,  Tercüme eden: GHUNEKHO K. Özbay

                         
...................
...................

Pselhıxo zimie pshasher khşenı wumısh'ı
İsteyeni olmayan kızı sevgili edinme.

Pser zexhuapserer daxe
Canın arzuladığı güzeldir.

Wuzıchasem psem wufeghade
Seni yedi kendi canına benzetir.

Wuzelheurer khepşenı nahi,  kholheurer khaşe.
Yalvardığını alacağına, sana yalvaranı al.

Femıf Chaser ceghuap'e
Tembel sevgili engeldir.

Sh'uzerelheghut'ur zısho Canem beslemeli
Birbirini sevenler bir on elbisesi gibidir.

Sh'ulheghunıgher cegop,  wuceguze yemıghaj
Aşk oyun değildir, eğlenceyle başlama.

Sh'u lheghunıghem tek'onıghe wuyeghash'ı
Aşk elde etme arzusunu kazandırır.

Sh'u lheghunıgher mash'op,  zechanemi pfek'osejırep
Aşk ateş değildir ama yanınca da söndüremezsin.

Sh'u lheghunıgher ratekhuharep
Aşk dağıtılmaz.

Sh'u lheghunıgher aha mıwgoş
Aşk dağıtılmamış paydır.

Sh'u lheghunıghem mash'om wudıpeşe
Aşıksan aşkınla ateşe girersin.

Sh'u lheghunıgher wuyishhaghuseme khinıri zexapsh'erep
Sevgilin eşinse, yorgunluk hissetmezsin.

Blaghe Terez wuyienır nasıpıgh
İyi dostunun olması nasipliktir.

Cegur wucıche yawuble,  wucıche yawuxı
Düğün oyunla başlar, oyunla da biter.

Shuz yezaworer lh'ep
Kadınla kavga eden adam değildir.

Wopshashefenese Chale ziyieme wuritanıs
Evleninceye kadar oğlu olanların gelinisin.

Yane yeplhi yipxhu khaşe
Anasına bak kızını al.

Pshashe xhupxhem pselhıxhor yixhoy
İyi kızın isteyeni de çoktur.

Shuatem yagu rihame yeshox,  Pshasher yagu rihame khaşe
Kaymak hoşa giderse içilir, kız hoşa giderse alınır.

Bin pasere xate pasere zefed
Eski aileyle, eski tarla birdir.

Bınır nasıpı ahash'u
Aile tatlı paydır.

Bınır nim yishuash
Aile annenin görüntüsüdür.

Bınır ash'u
Aile tatlıdır.

Ziofı zısh'omıbere,  zıbın zısh'omıdaxere şıep
İşini çok, ailesini güzel görmeyen yoktur.

Khor lhepkh,  pxhur nemıchıme yay
Oğul soyun, kız başkalarınındır.

Kho wuyieme nise wuyie
Oğlun varsa gelininde vardır.

Khuabe wuyieme nısab,  pxhube wuyieme melhxhuab
Çok oğlun varsa çok gelin, çok kızın varsa çok damattır.

Chaleze shuz khıyeghaş,  çetıjhıye kıriyeghaş pasew
Oğlunu gençken evlendir ki, erken torunların olsun.

Bere khaşe wunaghomısh'ı
Çok evlenen ailesizdir.

Guşer bzaceme yinıseri bzace khışexhu
Kaynana yaramazsa, gelini de yaramaz görür.

Guaşem yixabze,  nısem yibzıpxh
Kaynanın şekli gelinin görünümüdür.

Guşeri zegorem nısae şıtıgh
Kaynanada bir zamanlar gelindi.

Zilh'ı acebıcem yishuzi beslenen AŞ
İşe yaramayan kocanın karısı da kendisi gibidir.

Zınıse got'ıshareme yafezıwubıre guaşer dele
Yanına oturanlara gelinini kötüleyen kaynana delidir.

Lh'ımre shuzımre zefaghaghurer yaxabz
Karı ve kocanın birbirlerini affetmeleri adettendir.

Malhxhore şıdıre zefed
Damatla eşek birdir.

Melhxhosh'u zıghotırem kho yighotıgh
İyi damat bulan, erkek evlat bulmuştur.

Mash'o Macher ughobıb,  bin Macher ts'ets'alh
Az ateş duman, az ailede közdür.

Pxhu yeuy wunıse yeochı
Kızına söyle de gelinin duysun.

Pxhur zerebghas,  nıser zereghas
Kızını nasıl yetiştirdiysen, gelinin nasıl yetiştiyse.

Pxhur tısaşe khızık'oche mıjhoxhurayem zeghabılhı
Kız baba evine gidince yuvarlak tasta saklanır.

Wuzeshoştı psım ha xemıwchıh,  yimıghachışt shuzıri wumıwubı
İçeceğin suda köpek öldürme, boşamayacağın eşini yerme.

Wunagho wumıxhow khuace wuxhuştep
Aile olmadan köy olamazsın.

Bzılhfıghe zidimıs xhulhfıghere, yane zimie sabiyre zefed
Eşsiz kocayla, anasız çocuk birdir.

Bısım guşechem hache yias
Yeni aile misafir arzular.

Bısımısh'um çet, kazır yixhoy
İyi ailenin tavuk ve kazı boldur.

Nasıpır shuzım khıdek'o
Kısmet kadınla gelir.

Pçexhu zakh chasi, shuzısh'um khighaghunen
Sen bir kazık çaksanda, iyi kadın onu muhafaza eder.

Wuner zıghanefri, blagher zıghablaghereri shuz
Evi aydınlatanda, misafiri ağırlayan da kadındır.

Shuz bzace ziem yiwune wumık'u
Karısı kötü olan adamın evine gitme.

Shuz deghur wunaghom yilhaps
İyi kadın ailenin temelidir.

Sguz jhayem lh'ır sh'exew jhı yesh'ı
Huysuz kadın kocasını erken yaşlandırır.

Shuz zimie chalere, shxo zısh'omılh shıre
Eşsiz gençle, yularsız at birdir.

Shuz wulhıxhume blzghe dılhıxhu
Eş ararken, dostta ara.

Shuzısh'u ziyiem yiwune hıyar yilh
İyi eşi olanın evinde hayır vardır.

Shuzısh'u yilh'i nek'ushhaplh
İyi kadının kocası al yanaklıdır.

Shuzısh'u yilh'ı tserıu
İyi kadının kocası namlıdır.

Shuzısh'um yiane zetet
İyi kadını sofrası boldur.

Shuzısh'ur apecheghane şıchırep
İyi kadın şımarmaz.

Yikho sh'omılh'ew, yilh'i sh'omıdaxe shuz şıep
Oğlunu yiğit, eşini güzel görmeyen kadın yoktur.

Shhac yinıbceghu yighunc
Herkes arkadaşının aynasıdır.

Yishha sh'omıyinew, yilhakho sh'omıts'ık'ow zi şıep
Başını büyük, ayağını küçük görmeyen yoktur.