|
Yazarın Notu:
Adige kültürü veciz bir şekilde sözcüklere
yansımıştır. Bunun en güzel
örneklerini kuşkusuz atasözlerinde görmek olasıdır. Ancak atasözleri
orijinalinden Türkçe'ye çevrilirken genelde vurgu
düşmektedir.
Bın pasere khate pasere zefed
(Erken kalkan yol alır, tez evlenen döl alır)
Bıner eş'u
(Çocuk tatlıdır)
Bıner nasıpığeş'u
(Aile büyük nimettir)
Bıner nım yifaş
(Çocuk annenin kostümüdür)
Bınu jör ğebeş'u
(Kalabalık aile berekettir)
Bısımığe a şedcem hadce yidcas
(Hısımı çok olsun isteyen misafiri sever)
Bısımığe a şeş'um çet hazır yihoy
(Hısımı çok olanın, hazır tavuğu çoktur)
Blağe tereze wieher nasıpığ
(Dürüst akraba nasiptendir)
Cegor wucıce yawuble, wucıce yawukhı
(Düğün wuc ile başlar wuc ile biter)
Goaşem yi khabze, nısem yibzıbh
(Kaynananın adeti, gelinin kalıbıdır)
Goaşer bzageme, nıseri bzage kışehu
(Geçimsiz kaynana, gelini geçimsiz sanır)
Goaşezıri zegorem nısadce şıtığ
(Yaşlı kaynana da bir zamanlar gelindi)
Ko bow wieme nıse bow,
phubow wieme mahle bow wi'
(Oğlun çoksa gelinin,
kızın çoksa damadın çok demektir)
Ko wieme nıse wi'
(Oğlun varsa gelinin var)
K'or lepkı, phur nemıdcıme yay
(Erkek evlat soyundur, kız ise başkalarınındır)
Mahsımer wigu rihime yeşö,
pşaşer wigu rihime kaşe
(Boza hoşuna gittiyse iç,
kız hoşuna gittiyse al)
Malhoş'u zığotığem, ko yiğotığ
(İyi damat bulan, oğul bulmuştur)
Maş'o madcer yiğeb,
bın madcer ğebağoe
(Az ateşi büyüt,
az çoluk çocuğu çoğalt)
Nasıper şüzım kıdaçe
(Kısmet kadının yanı sıra koşar gelir)
Pçeğu zako dcasi, şüzüş'um wiğewunen
(Sen bir çöp çak başlat, iyi kadın seni ihya
eder)
Phur em, winıse eçü'u
(Kızın else, gelinin el üstü)
Phur tışaşe kızıkoge müjö
hurayem zeğebılıjı
(Kız istenilmeye gelinince,
yuvak taşı saklanırmış
Phur zerebğas, nıser zereğas
(Kızın yetiştirebildiğin, gelinin alıştığındır)
Pşaşe huphem pselıhoer yihoy
(Hamarat kızın aşığı boldur)
Pselıho zimı'e pşaşer kaşen wumış'
(Pselıhu olmayan kızı kaşen yapma)
Pser zehoapserer dakhe
(Canın çektiği güzeldir)
Ş'u pleğurem, maşöm wupehaşt
(Sevdiysen, ateşe girmeyi göze alırsın)
Ş'u pleğurer wişhağuseme kinır zekhapşerep
(Sevdiğinle evlenirsen, zorluklara aldırmazsın)
Ş'u zereleğukher, zı sadjanem zedefe
(Gönüller bir olunca samanlık seyran olur)
Ş'uleğunığem tekonığe wöğesı
(Sevginin gücü mutlaka galip gelir)
Ş'uleğunığer maşöp, zekhaneme şöğekosejırep
(Sevgi ateş değil ki, tutuşunca söndüresin)
Ş'uleğunığer ratekoahırep
(Sevgi ulu orta saçılmaz)
Ş'uleğunığer ş'uğep,wuşöğuse yemğaz
(Aslolan sevmek değil,
sevgiyi karşılıksız bırakmamaktır)
Ş'uleğunığer yakhemığoaş
(Sevgi karışmaz)
Şüz değor wunağom yilaps
(İyi kadın ailenin temelidir)
Şüz jaoem tl'er şühew jı eşş'u
(Güzel sözlü kadın kocasını kuşatan
tatlı bir esintidir)
Şüz wılıhume blağem dıluh
(Kadın ararsan yakınınla ara)
Şüz yitsaurer tlape
(Namı yayılan hanım, kendini ağırdan satar)
Şüz zimı'e dcalere , şkhoe zıfekhemıl şıre
(Kadını olmayan delikanlıyla, üzengisiz at
aynıdır)
Şüzış'ör epeçeane şıdcerep
(İyi kadın gafil avlanmaz)
Şüzış'u yianer zetet
(İyi kadının sofrası daima kuruludur)
Şüzış'u yitl neguşöplı
(İyi kadının eşi güler yüzlüdür)
Şüzış'u ziem hayr yiwune yil
(İyi kadını olanın evinde bereket vardır)
Wızidcasem yipse wufeğad
e(Seni sewen, kendi canına eş tutar)
Wuner zığewuneri, blağer zığeblağeri şüzera
(Evi ev yapan da, yakınlarını ağırlayan da
kadındır)
Wupşaşeme, cdale zieme wuranıs
(Kız isen oğlu olanların gelinisin demektir)
Wuzeplırer kağani, kıwoplırer kaşe
(Sewdiğinle değil, seni sewenle ewlen)
Yiko ş'ömütlo, yitl şömüdakhö şüz şi'ep
(Oğlunu yiğit, kocasını yakışıklı görmeyen
kadın yoktur)
Zinıse gotıshareme, afezıwbıre yi khabz
(Geliniyle oturan, onu kötülemeyi adet edinir)
Ziof zişömıbere, zibın ziş'ömıdakhere şı'ep
(İşini çok görmeyen we ailesini iyi görmeyen
yoktur)
Zitl' ecebıcem yişuziy aş fed
(Beceriksiz kocanın karısı da kendine benzer) |
