Чэтыубз (Çetvıbz)

кошка (самка).Dişi kedi.Yavru kedi doğurabilen kedi.

Чэтыубзым 1э сэмэгумк1э зитхьак1ымэ ощх къещхыщт а1о.
 

Чэтыубзым чэтыущыр ц1ык1ухэр быдз регъашъох.

Dişi kedi sol eliyle yüzünü yıkayacak olursa yağmur yağacak denir.

Dişi kedi küçücük yavrularını emziriyor.

Чэтыу   (Çetıv)

кошка.Kedi.Ev hayvanı,fare yakalar,kaplana benzer,ama ondan küçüktür.

Хьэпаныем дэжьы щысэу

Чэтыу ц1ык1ур мэтхьацсыхэ:

«пк1энчъэ шъыпкъэу сыгу хагъэк1ы,

Лэу къысатырэр мак1э».

                                (Жанэ Къырымыз).

Хэогъэты мафэ кэс.

Оды хъугъэ,хъугъэ псыгъо

Умыс ащк1э,Орзэмэс.

                         (Бэгъ Нурбый).

Чэтыу зэрымысым цыгъо щэджэгу.(Гущы1эжъ).

Зибын пстэури цыгъуашэ.(Чэтыу).(Хырыхыхь).

Fino köpeğinin yanında

Küçük kedi yakınıyor:

“Nedensiz yere kalbimi kırıyolar,

Bana az et veriyorlar”.

                            (Jane Kırımıze).

Dışarılarda dolandrıyorsun gün boyu onu.

Kupkuru,incecik bıraktın onu

Kusurlusun o konuda,Verzemes.

                                       (Beğ Nurbıy).

Kedi bulunmayan bir yerde fareler cirit atarlar.(Atasözü).

Aile boyu fare avcısı .(Kedi).(Bilmece).

Чэтыухъу  (Çetıvıhu)

Кот.Erkek kedi.Erkek kedi,görünümü ve iriliği ile dişi kediden farklı değildir.

Къогъум зыкъуигъэмэхагъэу,зимыгъэсысэу чэтыухъужъыр цыгъо ц1ыкумэ яшак1оу мафэм ренэу щысыщтыгъэ.

Bir siperin ardına gizlenip erkek kedi küçücük fareleri avlamak için gün boyu kımıldamadan oturuyordu.

Чэтыущыр   (Çetıvşır)

Котенок.Kedi yavrusu.Dişi kedinin yeni doğurduğu küçük yavrular.

Къыздик1ыри сш1эрэп гугъап1эр-

Уц къашхъуи мэзи сш1олъап1эх.

Чэтыущыр 1упэ фыжьэу,

Сипчъэшъхьа1у щэчъые пчэдыжьыр...

                                               (Къуекъо Налбый).

Чэтыущырхэр яшъыпкъэу цы1эуадэм рыджэгущтыгъэх.

Nereden gelir bilmiyorum-

Yeşil çayır ve ormanları seviyorum.

Ak burunlu kedi yavrusu,

Sabahları kapımın eşiğinde uyuyor…

                                                (Kuyeko Nalbıy).

Kedi yavruları ciddi ciddi yün topları ile oynuyorlar.

Чэц1ы   (Çets’ı)

Козленок.Keçi yavrusu.

Cинэплъэгъум къыридзагъэр

Чэц1ы ц1ык1ухэу

Тятэ е1ошъ,

Сигуш1уагъо

Нахь къыхэхъо.

                       (Цуекъо Джахьфар).

Зибысым зыxъожьрэм чэц1ыхъу фаук1ы.(Гущы1эжъ).

Фэрзэ нэпкъ дэчъаемэ-ечъэхыхэу,чэц1ыхэр щэджэгъо псы ешъогъум ренэу щыджэгущтгъэх.

Чэц1ыр къызыщыхъушъутишъ бжьэматэмэ щэджырышъхьэу ателъхэр гъугъэти маш1о аханишъ бжьэхэр стыгъэх.(Фольклор).

Gördüğüm şeylerin

Keçi yavruları olduğunu

Söylüyor babam,

Sevincim

Daha da artıyor.

                       (Tsuyeko Cahfar).

Ev sahibini iteleyen için  erkek keçi yavrusu kesilir.(Atasözü).

Farze Irmağı (*) yamacında öğleyin su içme vakti,keçi yavruları bayır boyunca  inip çıkarak koşuşturup oynuyorlardı.

Keçi yavrusu yerinden fırladı,arı kovanlarını üzerindekiler kurumuş olduklarından tutuşmuştu.

(*) Farze Irmağı (Фэрзэ)-Laba Irmağı boyunda Kuban Irmağına dökülen küçük bir ırmak-HCY

Шк1ак1э (Şç’aç’e;Shapsugh-Şk’aç’e)

Телёночек.Yavru buzağı.İneğin yeni doğurduğu yavru.

Тыгъэ псырыгъом шк1ак1эр дэджэгоу,

Л1ыжъхэр чэупак1эм щызэпэ1усых.

                                                     (Мэщбэш1э Исхьакъ).

Шк1ак1эр къэтэджынэу  ежьагъэм чэмыр зебзэим,зэхигъэфэжьыгъ.

Yeni buzağı güneş ışınları ile oynaşırken,

Yaşlılar da çitin önünde karşılıklı oturuyorlardı.

                                                    (Meşbaşe İshak).

Kalkmaya çalışan buzağıyı yalamaya başlayan inek,onun yere yığılmasına yol açtı.

Шк1э   (Şç’e;Sagsugh-Şk’e)

Телёнок.Buzağı.İneğin yavruladığı ve bir yaşını doldurmamış buzağı.

Шк1э нэт1эфхэр

Псы регъашъох.

                 (Цуекъо Джахьфар).

Пчэдыжьыр къэсымэ

Шк1эхэр дэзгъэк1эу,

Пчыхьэшъхьэ зыхъук1э

Шъынэхэр къэсфыжьэу

Сыпшъэшъэ дэгъуба.

                             (Фольклор).

Цу хъущтыр шк1эзэ къэош1э.(Гущы1эжъ).

Цур жъы хъумэ шк1эмэ ахаут1упщыхьэжьы.(Гущы1эжъ).

Alnı ak akıtmalı buzağılara

Su içiriyorlar.

                      (Tsuyeko Cahfar).

Sabah olunca

Buzağıları dışarı çıkarıyor,

Akşam olunca

Kuzuları getiren

İyi bir kızım ben.

                   (Folklor).

Öküz olacak olan,daha buzağı iken belli olur.(Atasözü).

Öküz kocayınca buzağıların arasına katılır.(Ataözü).

Шк1эбз   (Şç’ebz;Shapsugh-Şk’ebz)

телёнок (самка).Dişi buzağı.

«Тичэм шк1эбз къолэн дэхэ ц1ык1у къылъфыгъэ»,-ы1оти Нурэ гуш1ощтыгъэ.

“İneğimiz  güzel bir küçük dişi buzağı doğurdu” diyerek seviniyordu Nur.

Шк1эхъу  (Şç’ehu;Shapsugh-Şk’ehu)

телёнок (самец).Erkek buzağı.

К1ымафэм ашхынэу шк1эхъу зы-т1ущ аук1ыщтгъэ.

Шк1эхъу уи1эмэ,цу уи1эн.(Гущы1эжъ).

Kışın yemek için iki üç erkek buzağı keserlerdi.

Erkek buzağın varsa,öküzün de olur.(Atasözü).

Шк1эхъужъ   (Şç’ehuj;Shapsugh-Şk’ehuj)

Бычок (трёхлеток).Tosun.Üç yaşında burulmuş erkek buzağı.

Сыгубгъэ тыгъужъэу

Шк1эхъужъ згъэгъогырэп...

                                    (Тэуцожъ Цыгъу).

Сыда къаушэк1умэ нахьыш1ущтыр,

Шк1эхъужъа,хьауми,ныщ пщэра?

                                                 (1эшъынэ Хьазрэт).

Мо тыгъужъ кортыр,къырищыгъ п1оми хъунэу,инэу,шк1эхъужъ гъэрищым фэдиз иинагъэу,тыгъужъышхо горэ къхэк1ыгъ.(Фольклор).

Ovamda kurt gibi

Tosun ulutmam (bağırtmam)…

                           (Tevçoj Tsığu).

Avlanacak en iyi av hangisidir,

Bir tosun mu,yoksa,semiz bir hayvan mı?

                                               (Eş’ıne Hazret).

Şu kurt sürüsünü doğurmuş diyecek gibi,üç yaşındaki  tosun  iriliğinde kocaman bir kurt çıkageldi.(Folklor).