Жираф  (Jiraf)

жираф.Zürafa.Afrika'da yaşayan iri bir hayvan.Geviş getirenlerdendir.Boynu çok uzun,ayakları da yüksektir.
 

Мэзым хэс хьак1э-къуак1эхэр зэк1э тхьак1умк1ыхьэм ыгъэщхыхэ зэхъум,жираф закъор щхыщтгъэп.

-Зэк1эри мэщхых о сыд пае умыщхырэ,-зыра1ом,"сэ сызыфэщхын зи зхэсхыъэп",-къари1ожьыгъ.Сыхьат заулэ теш1агъэу жирафыр зэ1ыутымэ щхэу къыригъэжьагъ.

  -Джы сыда уздэхьащхырэр?-а1уи зеупч1ыхэм,"тхьак1умк1ыхэм къы1уагъэр къызнэсыгъэшъ,сымыщхын слъэкlырэп"-ы1уагъ.

  Жирафым фэдэу ыпшъэк1ыхьэ зэш1уищэу,щыт пстэуми Якъубэ къашъхьапырыплъыщтыгъэ.

Tavşan ormandaki tüm hayvanları güldürüyordu,bir tek zürafa dışında.

  -Herkes gülüyor,niye sen gülmüyorsun?diye sorulduğunda,"ben gülmeyi gerektirecek birşey  duymadım" karşılığını vermişti.Ama zürafa,birkaç saat geçtikten sonra gülmeye başladı.

  -Şimdi neye gülüyorsun?diye sorduklarında da,"tavşanın dedikleri ancak şimdi kulağıma geldi de gülmeden edemiyorum" dedi.

Zürafa gibi uzun boynunu uzatarak,Yakub tepeden, oradaki kişilerin üzerinden bakıyordu.

Зебр (Zebr)

зéбра.Zebra.Derisi siyah-beyaz çizgili,Afrika'da yaşayan küçük bir at cinsi.

Зебрэ 1эхъогъур,шы къолэн зэхэтэу,хъураеу къезэрэфэк1ыхэу,мэз гъэхъунэм итыгъ.

Siyah-beyaz çizgili zebra sürüsü hep bir arada,daire biçiminde koşuşturarak orman açıklığındaki meydanda koşuyorlardı.

Kенгуру (Kenguru)

кенгуру.Kanguru.Arka ayakları uzun,karnında torbası olan,atlayarak koşan bir Avustralya hayvanı.

Австралием ис кенгурумэ тишъуаехэр сыгу къагъэк1ы,ау ащ аныбэ хэш1ыхьэгъэ 1элъмэкъы ящырц1ык1ухэмкэхэр т1ысып1э дэгъух.

Кенгурум ышъо ц1ыфхэм агъэфедэ.

Avustralya’da yaşayan kangurular bizim iri farelerimizi anımsatıyorlar bana,ancak onların karınlarında bulunan torbaları küçük yavruları için iyi birer barınma yeridir.

Kanguru derisi insanlar tarafından kullanılır.

Къоныжъ (Konıj)

дики кабан.Yabandomuzu.Bkz.мэзыкъо.

Лам  (Lam)

лама.Lama.Güney Amerika’da deve gibi yük taşımaya yarayan,yünü ve derisi kullanılan bir hayvan.

Ламэм ышъо осэшхо раты,палтэу пшъэп1э дахэхэр хаш1ык1ых.

Lama derisi değerlidir,onlardan paltolara güzel yakalıklar yapılır.

Лэу (Lev)

косуля.Karaca.Bkz.пчэныф.

Лэу  къэлъфыгъак1эр шъо дах.(Гущы1эжъ).

Yeni doğmuş karaca yavrusunun derisi güzel olur.(Atasözü).

Лэучыц1 (Levçıts’)

олененок.Bkz.лэущыр,шъыхьэщыр.Geyik yavrusu.Karaca yavrusu.

Лэучыц1 с1онти сш1оба1у...

                                       (Фольклор).

Levçıts’ (karaca yavrusu) diyeceğim ama irice görünüyor…

                                                                                    (Folklor).

Лэучэц1 (Levçets’)

Дич,дикое животное.Av hayvanı.Geyik,yaban keçisi gibi av hayvanlarına verilen genel ad.

Лэучэц1и бзыуи сэ сагъэразэ

Псы егъэшъонк1э сыхъугъ сэ 1азэ.

                                             (Жанэ Къырымыз).

Лэучэц1ымэ ауж зэрифэзэ мэзы ицунып1э шъыпкъэм нэсыгъ,хахьи хэгъощыхьагъ.(Фольклор).

«Хьакуо щы1,чылэм дэсыр дэзэрэхы»,-а1оу зызэхехым,-«Сэри сык1он,лэучэц1 горэ къыспэк1эфэнк1и мэхъу»,-ы1уи,Хъуаджэр шак1о к1орэмэ адыдэк1ыгъ.(Фольклор).

Vahşi hayvan ve kuşlardan memnunum

Onlara su sağlama konusunda ustalaştım  ben.

                                                         (Kırımız Jane).

Av  (yaban) hayvanı izlerini sürerek ormanın derinliklerine daldı,yolunu şaşırdı.(Folklor).

“Köpek ulumaları duyuluyor,köylü dışarı fırlayıp gidiyor”,dendiğini duyunca,”Ben de gideyim,bakarsın bir av hayvanı önüme düşer”,diyerek Huace de ava gidenlerle birlikte yola çıktı.(Folklor).

Лэущыр (Levşır)

оленёнок. Bkz. Лэучыц1,шъыхьэщыр.

Мамонт  (Mamont)

мамонт.Mamut.Bir fil cinsi,büyük bir canlı idi,derisinin kıllı olduğu söylenir,kazılarda kemiklerine rastlanıyor.

Археологмэ мамонтым ыжэпкъыщтыгъэу къыч1ат1ык1и къахьыгъэм килограмм шъэныкъо фэдиз ионтэгъуагъ.

Arkeologların kazı yoluyla çıkarıp getirdikleri mamut çenesi elli kilo kadar geliyordu.

Мамун  (Mamun)

обезьяна.Maymun.Dört ayağını da el gibi kullanabilen,insandan daha çevik  bir canlı.

Дэнэ джанэр Мамунэм защилъашъуи,

ынэгушъо

плъыжыр тыриц1алъи,

лъэпэпц1ыеу ек1уал1и

гъунджэм зеплъэм,

Мамунэм зегъалэк1э

дахэ хъуна!

Нэш1э-1уш1эу,

1уплъэгъуаджэу,

Гъунджэм къещы...

                     (1эшъынэ Хьазрэт).

Мамунэр зыдыщагъашъоу

Шк1эхъушъор зыщытыратхъырэр Пэнэхэсыжъ.

                                                                     (Фольклор).

Maymun üstüne bir ipek entari aldı,

yüzüne

kırmızıyı  çekip,

parmak uçlarına basa basa ilerleyerek

aynaya bir baktı,

süslenmiş diye

Maymun güzel olur mu hiç!

Eğri-büğrü,

çirkince,

görünüyordu aynadan…

                       (Hazret Aşın).

Maymunun oynatıldığı

Buzağı derisinin kapışıldığı yer  Paneh’es (köyü).

                                                                          (Folklor).

Мамунэ ц1ык1у   (Mamune ts’ık’u;küçük maymun)

мартышка.İpek maymun.Uzun kuyruklu küçük maymun.

Мамунэ ц1ык1ур,к1эпсэрышъом фэдэу,зы чъыг къутамэм къытепк1ымэ адырэ чъыг къутамэм зыпигъанэу,ишъыпкъэу Джэгоу мэзым хэсыгъ.

Küçük (ipek) maymunun,urgan gibi,ağacın bir dalından başka bir ağacın dalına sıçrayıp asılıyor,ciddi ciddi oynayıp duruyordu ormanda.