CAZİP ADİGECE

SEAUH Goşnağu Adige Mak gazetesi, Şubat 2013 Çeviri AÇUMIJ Hilmi

...................

...................

Adige Devlet Üniveristesi Adige Filolojisi ve Kültürü Fakültesi öğretim görevlileri ŞHALAHO Susan, GOŞLAP Murad ve BĞOŞE Zaret birlikte yazdıkları esere bu ismi verdiler. Eser Adigece öğretmenleri için yardımcı ders kitabı. Eserde fonetik, leksikoloji, kelime türetimi, kelime kökleri ve ekler hakkında alıştırmalar yer alıyor. Yardımcı ders kitabında çocuğun derste öğrendiklerini pekiştirmesi için gereken alıştırmalar yer alıyor. Bunlar bulmaca, bilmece, espriler ihtiva eden sorular, farklı farklı oyunlare vb. şekilde kurgulanmış çalışmalar halindeler. Yazarların bildirdiğine göre bu materyallleri sadece orta öğretim kurumu öğrencileri değil üniveriste öğrencileri de kullanacaklar. Adigece olimpiyatı, dil etkinlikleri düzenleyenler ve bunların katılımcısı öğrenciler için bu eser yardımcı olacak niteliklerde. Eser iki bölümden oluşuyor. Üzerinde konuştuğumuz kısmı basılan ilk bölümü. İkinci bölümde sintaksis ve stilistika üzerine çalışmalar yer alacak. Eserde yer alan tekstler Adigece bulmaca, atasözleri ve yazarlarımızın yazdığı sanatsal eserlerden alınan kısımlardan oluşuyor. Adigece ile alakalı yapılan bütün toplantılarda dile getirilen şey eğitim için yardımcı ders kitaplarının yeterli olmadığı. Uzun yıllardır bu yakınmayı  duyuyoruz. Hatta bazen bunu alışmış-ezberlemiş gibi tekrar ettikleri kanısına bile kapılıyoruz. Çünkü kitap basımı yapan kuruluşların dile getirdikleri şey bambaşka. Ne ise de, iyi bir yardımcı ders kitabı yayınlanmış oldu. Eserde bulunan tekstlerde, alıştırmalarda ilginç kılınarak dizilmişler. Örneklemlerde yaşamın pek çok alanından yapılan alıntılamalar cazip, çekici niteliklerde kurgulanmış. İlgi çekici bir şekilde tablolar, şemalar kitapta kullanılıyor. Eserde kullanılan resimler renkli basılmamış olmamalarına rağmen konu ile olan ilintilerini yeterince dile getirebildikleri için ilgi çekici mahiyetteler. Örneğin Leksikografi konusunda kullanılan materyaller  öğrenci ve öğretmenler haricinde Adigece ile ilgilenen herkesin ilgisini çekecek niteliklerde. Sözlüksel- ansiklopedik eserlerin Adige Ansiklopedisi'nden tutun MAMIY Şamseddin'in yazdığı ' Adigece-Rusca  Tıbbi Terimler Sözlüğü'ne kadar olan eserlere ait resimler ve kısa açıklamalar herkesin dikkatini çekcek özelliklerde. Eserde Adigece eğitimini kolaylaştıracak, ilginç kılacak pek çok materyale yer verilmiş. Kitabın yazarlarından bazıları ile bu yakınlarda buluştuk, böylesi bir çalışmayı ortaya koymalarına sebep olan şeyler üzerine konuştuk. ŞHALAHO Susan; Bu yardımcı eseri oluşturmamıza, öğretmenlerin tesbitleri ve istekleri öncülük etti. İşim gereği öğretmenlerle sık sık karşılaşıyor, böylesi toplantılarda Adigece eğitiminde yardımcı ders kitabı olmadığına dair yakındıklarını işitiyorum. Bu yüzden eğitim alan öğrencilerde yeterli derecede yardımcı kitaplara ulaşamıyorlar arzularına uygun çalışamıyorlar. Bizim kitabımız bu yönde hazırlanmış ilk eser niteliğinde. Her öğretmen sanatsal bir bakış açısını bu eserde bulabilir. Rusça için böylesi eserler var. Bu eseri hazırlarken onlara da baktık. En çok A. Arsiriy'e ait eseri göz önünde bulundurduk. Ayrıca internet üzerinde yayın yapan Okul Portalı'ndan da yararlandık. Burada her öğretmen derslerde kendisinin uyguladığı yöntemleri paylaşabiliyor, diğerlerinin uygulamalarına göz atabiliyor. Bu sitedeki çalışmalara göz attık fakat pek çok öğretmenin kendilerine ayrılmış bölümde yaptıkları faaliyetlere dair bilgileri paylaşmadıklarını, boş bıraktıklarını gördük. Ne ise de müsveddeleri öğretmenlere gösterdiğimde hoşlarına gitti, basılırsa memnun olacaklarını söylediler. Kendilerinin oluşturdukları materyallerle de katkıda bulunabileceklerini söylediğimde çalışmalarını gönderenleri de çıktı GOŞLAP Murat; fakültemize gelen, derslerimize faaliyetlerimize iştirak eden öğretmenlerin sordukları sorular, dile getirdikleri arzuları çerçevesinde bu kitabı oluşturduk. Adigece eğitim verilen kitaplardaki metinler artık eski dönemlere aitler, kitapların kendileri de eskidi günümüz yaşantısını destekler niteliklerde değiller. Adigece olimpiyatları organize ettiğimizde kullanabileceğimiz materyaller bulamıyoruz. Öğretmenlere yardımcı olacak materyaller de yok. Çalışmamız eksiksiz diyemiyoruz. Bu eksikleri söyleyecek tesbit edecek olanlar ise öğretmenler. Bu yardımcı eser sadece 100 adet basıldı. Eserden faydalanabilecek olanların sayısı düşünüldüğünde bu oldukça az. Bu yüzden eserin ikinci bölümü basıldığında bu eksiğin giderileceğini umuyoruz.