Milletlerin canı dilleridir. Dünya üzerinde yer alan her milletin
kendisine ait bir dili var, bu dillerin sayesinde insanlar
birbirleri ile anlaşıyor-bilişiyorlar. Herkesin belli bir anadili
var fakat bunlar arasında en belirginleri devlet dili olup böylece
daha sağlam kök salmış durumdalar. Bunlar arasında Rusya'nın
birinci dili olan Rusca'da yer alıyor. Fakat her kim olursan ol
senin için birinci dilin anadilin olması gerektiği onu koruman,
geliştirmen, kıymet vermen gerektiğini kavramalısın.
14 Mart Adigece günü. Bu ulusumuzun temeli olaan Adigece'nin biz
Adigelerin olduğu gibi bizimle birlikte yaşayan halklar içinde
önemli bir gün. 10 Nisan 2000 tarihinden itibaren her yıl bu gün
cumhuriyetimizde kutlanıyor. Adigece bilimsel yoluna çok zaman
(160 yıl) önce BERSEY Vumer tarafından hazırlanan ''Adige Dili
Alfabesi -1853'' ile çıktı. Yaşamın getirdikleri ile şekillenen
bir yolda günümüzde ilerlemesini sürdürüyor.
12 Mart 2013 tarihinde Adige Cumhuriyeti ÇERAŞE Tembot Sosyal
Bilimler Araştırma Enstitüsü'nde ''Adigece'nin Günümüzdeki
Yeri'' isimli yuvarlak masa toplantısı düzenlendi.
Bu etkinliğe enstitü çalışanı biliminsanları, Mıyekuape şehri
okullarındaki Adigece öğretmenlerinden bazıları, öğrenciler ve
anadili sevenler katıldılar.
Etkinlik açılışında katılımcıları Sosyal Bilimler Araştırma
Enstitüsü Başkan Yardımcısı PENEŞU Asker Adigece Günü dolayısıyla
kutladı. Bu gün Adigece'nin durumu, onun korunması ve
geliştirilmesi konusnda yapılan işler hakkında konuşmanın,
araştırma yapmanın zamanı olduğunu da belirtti.
Kutlama etkinliğini yöneten ise bu enstitünün dil bölümü baş
çalışanı, biliminsanı ANÇOKO Suret'ti. Konuşmasında Adigece
dilbigisi biliminin köklerini atan AŞHAMAFE Davut ve ona yardımcı
olan Rus biliminsanı Yakovlev ile onların açtığı yoldan giden
biliminsanları VODEJDOKO Hacmet, KOMAFE Muhadin, ÇERAŞE Zeyneb,
HATANE Abdul, KOMAFE (NEMITEKO) Zare, ZEKOĞU Vuçujıko, Nartolog
HADAĞATLE Asker'in özverili çalışltıklarını tüm imkanlarını,
akıllarını Adigece bilimi üzerinde yoğunlaştırdıklarından
bahsetti. Adigece biliminin gelişmesine katkıları olanlardan
bahsetti. Onlarca yıldır bu bilimdalında çalışan günümüzde de hala
çalışmaya devam eden, bu enstitüde yer alan THARKOHO Yunus, ĞIŞ
Nuh, BIRSIR Batırbıy, TUTARIŞ Mariyet, aramızdan ayrılan
bilimadamları MERETIKO Kasım, ŞAVKO Asker, KURAŞINE Kazbek, Adige
Devlet Üniversitesi çalışanlarından BLEĞOJ Zulkarin, ABREC
Açarden, ŞHAPATSE Mine'nin dil konusunda büyük çalışmaları
olduğunu belirtti. Enstitüde de günümüzde dil konusunda çalışan
başka pek çok kişinin de MEŞFEŞŞU Necdet, TIĞUJ Goşsıme, ATEJIHE
Sayhat, BİDANEKO Marziyet, HASANEKO Kutas olduğunu söyledi.
Yuvarlak masa toplantısana şehirde Adigece eğitimi alan 5, 6, 9,
17, 20. numaralı okulların Adige ve Adige olmayan öğrencileri ile
Adigece öğretmenleri katıldılar. Ufak öğrenciler şiirler okudular,
daha büyük olanları ise HADAĞATLE Asker, BERSEY Vumar, ZEKOĞU
Vuçujıko, ÇERAŞE Tembot, ŞHAPATSE Mine hakkında sunumlar yaptılar,
yaşamları ve ortaya koydukları eserler hakkında kısa filimler
gösterdiler.
Yuvarlak masa toplantısındaAdigece ile ilintili konularda filoloji
bilimdalında doktor, Sosyal Bilimler Araştırma Enstitüsü Dil
Bölümü Başkanı ĞIŞ Nuh, filoloji bilimdalında kandidat
ANÇOKO Suret, enstitünün bilimsel sekreteri TEVU Nuriyet dil
bölümünün çalışmalarına değindi.
ATEJIHE Sayhat, ANÇOKO Hacebeç hakkında bilgilendirme de bulundu.
HASANEKO Kutas ise Adigece'nin zenginliği hakkında bir konuşma
yaptı.
|