«Щэмэджыр мыупкIэмэ мэуцэку, амыгъэфедэрэ бзэр бэгъашIэ хъурэп - İşlemeyen tırpan körelir, kullanılmayan dil uzun ömürlü olmaz»  

Geçtiğimiz günlerde Adıgakale'de Adige Dili ve Yazını Günü çerçevesinde gerçekleştirilen yuvarlak masa toplantısını Kent Merkez Kütüphanesi Müdürü HATKO Marziyet organize etti.  Etkinliğin açılış konuşmasında kısaca; ulusun yaşamı ve geleceğinin ulusun dilini koruyan, bu konuda çalışanlarla ilintili olduğunu söyledi. Bu yüzden 2000 yılından itibaren 14 Mart'ın Adige Dili ve Yazını Günü olarak cumhuriyetimizde kutlanmaya başladığını, kendilerininde her yıl bu çerçevede farklı etkinlikler gerçekleştirdiklerini belirtti.

HATKO Marziyet; 'Bu gün organize ettiğimiz yuvarlak masa toplantısı da bu etkinliklerden birisi. Dile dair olan kutlama etkinliğimize kentimizde öğrenim gören öğrencileri, anaokulu-kreş çalışanlarını, arşiv görevlilerini, kitapseverleri, büyüklerimizi, gazetecileri davet ettik. Kıymetli konuklarımızın isimlerini söyleyecek olursak; AC Sosyal Bilimler Araştırma Enstitüsü biliminsanlarından TEVU Nuriyet, ÇUYEKO Nefset, MAMIY Ruslan, ÇUYEKO Alıy, Hatlekuye büyüklerinden TL'IHASE Asker, imam ŞUMEN Zavur ve KHUAKO Hazret' dedi.

Daha sonra, gelecek nesillerin anadillerine değer vererek dillerinde akıcı bir şekilde istediklerini anlatabilmelerinin sağlanması için öğretmenlere pek çok vazifenin düştüğünü de belirtti. 'Bu gün çocuklarımız bilmedikleri-öğrenmedikleri şeyleri yarın bulamayacaklar.  Dal yaşken eğilebiliyorken sertleştiğinde bükülemez. Kentin ilkokul öğretmenleri bunun bilincinde olarak iyi çalışıyorlar. Konuya dair olarak bu kurumun müdürü ÇETIJ Marine gerçekleştirdikleri çalışmalar üzerine bilgi verecek'

Gazetemizin dostu ÇETIJ Marine çalışmaları üzerine şunları söyledi; 'Dil her şeyin temeli, ulusun kökü, bayrağı yarınlarıdır. Dil yok olduğunda ulusta yok oluyor. İşte bu yüzden sadece biz öğretmenler değil her birimiz bu konuda çabalamalıyız. Bunu göz önüne alarak müdürlüğünü yaptığım okulda çalışanlar olarak farklı sorunlara yönelik belirli planlar çerçevesinde çeşitli çalışmalar yapıyoruz. Okulumuz öğrencilerinin burada sahneleyecekleri şeylerde bu çalışmaların kanıtı mahiyetindedir.

Çocuk ufakken Adigece'yi işitmeli-duymalı sevmeli. Bunun ilk başladığı yer ise ailedir. Ardından ana okulu-kreş ve okul gelir. Veliler arasında 'çocuğumu Rus sınıfına alın, Adigece bilmese de yaşamını idame ettirebilir' diyenler de çıkıyor. Bu yıl okula kaydolanları, Adige-Rus, hepsini birarada yerleştirdik, bir arada güzel okuyorlar.

Üzerinde kaygı duyduğumuz şeylere de değineyim. Çocuklar için yayınlanan kitaplara seviniyoruz. Kötü olan şey ise her eserden az sayıda ve geç olarak bize ulaşması. Her öğretmenin sözlüklere sahip olması gerektiğin inanıyorum. Böylece kendi dili de zenginleşecek öğrencilere de öğrettikleri daha da artmış olacak. Aynı şekilde dil öğretimi kitaplarının sayısı az, bize yeterli gelmiyor. Diğer rayonlarda da soruşturduk fakat bulamadık.

Masal kahramanlarının resimlerininde yer aldığı, tekerleme, bilmece, atasözlerinin Rusca ve Adigece olarak yer aldığı kitaplar çocuklarımızın eline ulaşsa, dilin korunmasında-geliştirilmesinde faydası gelir. Bu sadece onların değil büyüklerimizin bile hoşuna gider.  «Щэмэджыр мыупкIэмэ мэуцэку, амыгъэфедэрэ бзэр бэгъашIэ хъурэп - İşlemeyen tırpan körelir, kullanılmayan dil uzun ömürlü olmaz». Bu konuda çok kaybımızın olduğu herkesin malumudur. Bu yüzden uyanmalı, dilimizin zenginliğini muhafaza etmeli, büyük küçük demeden dilimizin gelişmesi için hep birada çalışmalı, atalarımızdan miras kalan tertemiz duru Adigecemizi gelecek  nesillere öğretmeli ve sevdirmeliyiz. Bu temel sorumluluklarımızdandır.

Daha sonra ÇETIJ Marine'nin müdürlüğünü yaptığı ilk okul öğrencileri JENE Kırımıze, BERETERE Hamid, KUYEKO Nalbıy ve diğer yazarların yazdığı eserlerden küçük skeçler  sahnelediler, şiirler okudular. Gerçek tiyatro sanatçılarıymışcasına, akıcı bir Adigece ile insanları gözyaşları gelene kadar güldüren 'Anneme Benzeyen Gelin' 'Üşengeç Kız' isimli skeçleri anlatmak kifayetsiz kalır, izlemek gerekiyor.

Adıgekale Arşivi çalışanı DEHUJ Sveta 'Hohuher - Temenniler 'ÇN: yemeklerden, çeşitli törenlerden önce söylenen edebi nitelikleride olan dua temenni mahiyetinede haiz sözler' isimli, yeni çıkan kitabı toplantı katılımcılarına tanıttı. Çocuk Eğitimi Destek Merkezi Müdürü DIHU Said ve öğretmen TL'IMIŞEKO Mariyet ulusal tarihimiz, ulusal miraslarımız, gelenek-göreneklerimiz üzerine konuştular, konuya dair görsel sunumlarda bulundular.

MIGU Sveta uzun yıllardır çocuklara şarkı söylemeyi, müzik çalmayı dans etmeyi sevdirmek için çalışıyor. Onlarca yıldır çocuk sanat okulunun yöneticiliğini yapıyor günümüzde de mesleğinde çalışmaya devam ediyor. Söz aldığında çocuğun eğitiminin ailede başladığını belirtti. Çocuk ufaklığından itibaren duyduğunu gördüğünü içselleştiriyor. Bu dönemde anadilini sevdirip, kötü-acı sözler yerine güzel-hoş kelimeler duyması gerekiyor. Biz okulumuzdaki öğrencilere Adige şarkılarını danslarını sevdiriyoruz. Günümüzde bunlar dünyamızı güzelleştiriyor, Adige ulusunun adını yaşatıyorlar.

Etkinliğin sonlarında HATKO Marziyet kütüphane çalışanlarının Adige edebiyatı ve diline kıymet verilmesi yönünde yaptıkları etkinliklere değindi. Kitapseverlere yeni kitapları tanıtıyor, ünlü yazarlarla onları buluşturuyor, kitap galaları vb. etkinlikler yapıyorlar. Bölgedeki yazarlardan TL'IHASE Asker ve Muğdin'de bu etkinliklere sıkça katılıyorlar. Herkesin üzerinde durduğu tek konu anadilimizin korunması, geliştirilmsi, gelenek-göreneklerimize, insan ilişkilerimize değer verilmesi gençlerimize tarihimizin öğretilmesidir.

Adige dili ve yazını günü çerçevesinde yapılan yuvarlak masa toplantısında Vusteko Nuhe şarkılar söyledi, farklı şiirler okundu. 'Anadilim Adigece' adını taşıyan bu etkinliği Hatko Marziyetin müdürlüğünü yaptığı kent kütüphanesi çalışanları düzenlediler. Bu etkinliğin faydalı olduğunu, yukarıda konuk olarak geldiklerini beyan ettiğimiz bilimadamları TEVU Nuriyet, ÇUYEKO Nefiset, MAMIY Ruslan, ÇUYEKO Alıy, Hatlekuayeli TL'IHASE Asker de konuşmalarında belirttiler.