16-17 Mayıs tarihleri arasında ''VIII. Uluslarası Adige Filolojisi
ve Genel Aktüel Filoloji Problemleri'' isimli bilimsel konferans
Mıyekaupe'de düzenlendi. Bu konferans ünlü biliminsanı, Profesör
ÇERAŞE Zeynep'in 90. doğum yıldönümü anısına düzenlenmişti. Bu
büyük organizasyona-etkinliğe Kuzey Kafkasya cumhuriyetlerinden,
Rusya’nın çeşitli subyektlerinden, yurt dışından bilimadamları ile
organizatör olan Adigeyli biliminsanları katıldılar.
Tarihi öneme sahip bu konferansın yönetimini ve açılış konuşmasını
Adige Devlet Üniversitesi Rektörü, Sosyoloji Bilimdalı Öğretim
Üyesi Doktor HUNEGO Reşit yaptı. Konferansta Adige dil
biliminin büyük sorunlarının çözümlenmesi amacı yanısıra ilk kadın
doktorumuz olan Adige dilbiliminin kurucularından ÇERAŞE
Zeynep'in 90. doğum yıldönümü ve ardında buraktığı çalışmaların
yeterince değerlendirilmesi-öğrenilmesi derlenilmesinin
gerektiğine değindi. Bu konuda katılımcıların başarılar elde
etmesi temennisinde bulundu.
AC. Başbakan Yardımcısı A. Petrusenko toplantı katılımcıları ve
konuklara sıcak kelimelerle seslendi. Bu bilimsel etkinliğin
katılımcılarına yönelik AC. Başkanı THAKUŞINE Aslan’ın selamlarını
içeren mesajını okudu. Dilin ulusun yaşamının varlığının temeli
olduğu onun korunması ve üzerine dikkatle durulması gerektiğinin
altını çizdi. Millet olarak en asıl görevimizin Adigece’nin
bilimsel olarak işlenmesi, incelenmesi gerektiğini belirtti. Ünlü
Adige kadını, büyük aydın, doktor, akademisyen, profesör bilmsel
temelleri olan pek çok eserin elinden çıktığı, Adigelerin kıymetli
kızları ÇERAŞE Zeynep’in 90. doğum yıldönümü anısına bu
konferansın düzenlendiğinin altını çizdi. Ayrıca bu gün
dilibilmicilerimizin dil konusunda yeni adımlar atmaları, kıvanç
duyulacak çalışmaları başarmaları temennisinde bulundu.
Koşhable Rayonu İdari Amirliği Müdür yardımcısı YEMIK Ruslan
ÇERAŞE sülalesinin Koşhable rayonundan köklendiğini anımsattı.
Ünlü romancı ÇERAŞE Tembot, dilbilimci ÇERAŞE Zeynep'in Adige
kültürü, edebiyatı ve biliminde silinmeyecek izler bırakmalarından
sadece köylerinin değil dünyadaki tüm Adigelerin onur
duyduklarını, onların ardından gelen nesillerin onların açtığı
yolda ilerleyeceklerini belirtti. Ayrıca konferansın başarılı
olması temennisinde de bulundu.
Daha sonra planlanmış olan toplantıya geçildi. Adige Cumhuriyeti
Çeraşe Tembot Sosyal Bilimler Araştırma Enstitüsü Başkanı,
Filoloji Bilimdalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. BIRSIR Batırbıy 'ÇERAŞE
Zeynep ve Adige Dilbilimi' isimli büyük sunumu yaptı. Bırsır
sunumunda Adige kültürü, bilimi ve dilbiliminde yol açılması
babından ÇERAŞE Zeynep’in büyük çalışmaların üstesinden geldiğinin
altını çizdi. İlk Adige doktor kadınlarından ÇERAŞE Zeynep’in
dünya çapında en ünlü Kafkasologlar arasında yer aldığını söyledi.
‘’Adige Dili Gramatiği’’, ‘’Adige Dilinde Shapsugh Diyalektiğinin
Önemi' isimli ilk bilimsel kitapları, A. Hatane ile birlikte
yazdığı ‘’Açıklamalı Adige Dili Sözlüğü’’ ise Kuzey Kafkasya
dilleri arasında yazılan ilk açıklamalı sözlük olduğunu belirtti.
Günümüzde de dilbiliminin öğrenilmesi açısından bunların çok büyük
önemi olduğunu söyledi.
ÇERAŞE Zeynep Tiflis Üniversitesi Kafkas Dilleri öğrenimi
alanındaki en büyük bilimadamlarından, üstün yetenekli Arnold
Çikoba, G. S. Çitaya gibi bilimadamlarınca okutulduğu, onlar
vasıtası ile bilimsel değere sahip öz edindiği ve Adige
dilbiliminin kurucuları arasında yer aldığını da belirtti. Aynı
zamanda iyi bir eğitimci olduğu ve ardında bıraktığı ders
kitapları, yardımcı ders kitapları, bilimsel eserlerinin çok
sayıda olduğu ve paha biçilmesi zor değerde olduklarını da
söyledi.
Kardeş cumhuriyetlerimiz olan Kabardey-Balkar, Karaçay-Adige ve
Abhazya cumhuriyetleri ile yurt dışından gelmiş olan bilimadamları
konferansın ilk oturumunda genel temalar üzerine kısa konuşmalar
yaptılar.
Büyük Abhaz bilimadamı Şota Salakaya, Adigek'ten gelmiş olan ünlü
biliminsanı, edebiyat araştırmacısı BEÇIJ Leyla yaptıkları derin
ve anlamlı konuşmalarla konferansın ana temasını güzel izah
ettiler, eğitsel değere sahip betimlemeler yaptılar.
Nalçik’ten gelen Filoloji Bilimdalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. BAK
Hanceriy ‘’Kuzey Kafkasya Edebiyatları Sanatsal Eleştirisi
üzerine’’, bilim insanı Z. Bıj 'Adige dilinde dünyanın
resmedilmesi. Lingvokültürolojik aspekt', Hollanda Rotterdamdan
bilimadamı Arnold Lok 'Kuzey Kafkasya Etnik Dillerinin Yaşama
Olanakları Nasıl Doğru Olarak İncelenebilir?’’, U. Peneşu
(Mıyekuape) ‘’XX Yüzyıl Anayurt Edebiyatının Doğru
Bölümlendirilmesi Sorunu Üzerine’' adlı sunumları yaptılar.
Berlin’de yaşayan ünlü dilbilimci Monica Helig Adigece’nin diğer
dillerle kıyaslanması üzerine yirmi yıldır çalışıyor. Kendisi
katılmamış olmakla birlikte VIII. Uluslarası Konferansta
çalışmakta olanları yürekten tebrik ettiğini, başarılar elde
etmeleri temennisinde bulunduğu, ÇERAŞE Zeynep’i şahsen tanıdığı,
onun büyük bir bilim insanı olduğunu belirttiği telgrafını
Adige Devlet Üniversitesi Adige Filolojisi Bölümü Başkanı
Prof. Dr. HAÇEMIZ Mire okudu.
Bu planlanmış toplantının ardından diğer etkinliklerde yürütüldü.
İki gün içerisinde onlarca bilimadamı ‘’Adige Filolojisi ve Genel
Aktüel Filoloji Problemleri’’ konusunda konuştular, fikir
alışverişlerinde bulundular çeşitli çıkarsamalar yaptılar.
|