İnsanın, çocuk dahi olsa yaşamını büyüteç altına alacak olursak
dile getirilecek anlatılacak çok şey buluruz; zaman ve dönemin
olayları, etrafındaki insanlar ve çocuğun kendisi, bu çevrenin
onun üzerine etkileri, onun çevreye bakışı...
Bence HURME Hüseyin tüm bu açıları 'Sokağımızda Güneş Yükseliyor'
isimli romanında ele almış. İlk cildi 2011 yılında basılmıştı
ikincisi ise bu yakınlarda yayınlandı.
Yazar bu cildin kapağını da kendi yaptığı resimle bezemiş.
Sülalesini temsil eden ağacın köklerinde sülalesinin arması var,
hepsinide, evren, güneş ışıkları çevreliyor. Bütün canlılar için
baharın mutluluk getirdiği, kuşların kanatlandığı, her şeyin
ayaklandığı dönem olduğunu resim gözler önüne seriyor.
Yazar ilk sayfada anne-babası, kardaşleri, kızkardeşleri,
yetiştiği büyüdüğü Hatıjıkuaye köyünün nahıjlarını iyi bir şekilde
anarak günümüzde aramızda bulunmayanlara eserini ithaf ediyor.
Herkesin çocukluğu aklında kalıyor, en güzel hatıralarını
oluşturuyor. Bunun sebebi ise iyi, kötü, güzel, çirkin, kendini
ifade etmek, çabalamak gibi herşey o zaman öğrenilmiştir. O yüzden
atalarımız boşu boşuna «ицIыкIугъом умыгъасэрэр ины зыхъукIэ
пфэгъэсэжьыщтэп - küçükken eğitmediğini büyüdükten sonra
eğitemezsin' dememişler. İşte bu yüzden eğitimin zorluğu ve
ivediliği sebebiyle genci-yaşlısı, köylüsü-mahallelisi bir olup
çocuğun sadece ailesi değil diğer hepsi de bu konuda çabalarlardı.
Çocuk sadece ailenin değil tüm köyünde çocuğuydu.
Hurme romanında bütün bunları özene özene, dikkat ede ede işliyor.
Bana göre çocukluğu unutulmaz kılan bitmez bir sevinçle-mutlulukla
sonu olmayan pek çok sayıda umutla dolu olması ve çocuk yüreğinin
güvenle dolu olmasından kaynaklanıyor olmalı. Çocuk her şeyi
öğrenmek ister, her şey ona ilginç gelir işte bu yüzden o
zamanlarda duyduğu şeyler gördükleri diğer zamanlarında
gördüklerine kıyasla yüreğinde daha derin yerler edinir. Bu yüzden
çocuğun faydalı bir şekilde eğitilmesinin büyük önemi vardır. İşte
bu yüzden, bu roman Adıgelerin eleştirebilecek yönü dahi
olmayan eğitim sistemlerinin yaklaşımlarının ele alındığı
bir örnek niteliğindedir.
Sanatsal normlara sahip bu romanın özünü aslında HURME Hüseyin’in
anıları oluşturuyor. Romanın ana kahramanı ikinci dünya savaşı
ardındaki zorlu yıllarda yetişmiş olan Salbıy. Evet, yaşam bu
zaman diliminde kolay değildi, İnsanlar savaştan çıkmış zayıf,
fakat zaferi kazanmış olmalarının verdiği onurlada güçlüydüler, el
ele vererek ülkeyi yeniden düzene kavuşturuyorlardı. Roman
kahramanı çocuğunda annesi-babası, akrabaları, komşuları köyün
akıllı-vakur nahıjları da böyleydi. Bütün onların sıcaklıkları
romanda bize iletiliyor. Salbıy’de onların bu hallerinden
etkileniyor ellerini aklını onlardan gördükleri üzerine
geliştiriyor. Bu minval üzerine yaşamın içerisinde yer alıyor.
Onun etrafında kavramadığı anlamadığı pek çok şeyde var; Köydeki
yaşam, evlerinin ailelerinin içindeki xabzeden, bakış açılarından
yaklaşımlardan içinde bulundukları zamanın şartlarına uymayan
şeylerin varlığı ve diğer pek çok sorun... Bütün bunlara çocuk
yüreğiyle yaklaşıyor kendince anlamlar veriyor çıkarsamalarda
bulunuyor.
İki ciltten oluşan 'Sokağımızda Güneş Yükseliyor' isimli romanın
adınında çocuk düşüncesini sembolize ettiğini, oradan
kaynaklandığını düşünüyorum. Çocukken, evimiz gibi bir başka evin
olmadığını, sokağımız, bahçemiz, etrafımızdakilerin eşsiz
olduklarını düşünür ardından kavrama yetimizin genişlemesi ile
dünyayı değerlendirmeye başlarız.
Roman çalışkan bir Adige gencinin doğuşunu, yetişmesini, kendi
önünde uzanan yolu açarak genişletmesini anlatıyor; Salbiyciğin
köyünü, buradaki derenin akışını, şırıltısını, köylülerinin
samimiyetini çalışkanlıklarını, ailesini izliyoruz. Bütün bunlar
tüm yazılanları hoş, okunası kılıyor, geçtiğimiz 20. yüzyılın
ikinci yarısının bir resminin, sesinin yeterli olarak duyulması
bizi memnun kılıyor. Eserde hem olaylar hem o dönemde yaşamış
insanlar canlı ve olduğu üzere açık açık anlatılmış.
İki ciltlik bu eser çeşitli kısımlardan oluşuyor. Birinci ciltte
25 kısım, ikincisinde ise 43 kısım var.
Adige okurlar iki cilt olan bu eseri alıp okuduklarında bizim
değinmediğimiz bahsedecekleri pek çok şeyi görmüş olacaklar.
Ayrıca yeni romanı ile büyük bir adım atmış olan HURME Hüseyin'i
de tebrik ediyoruz.
|