Adige dillerinde özel isimlerin çekimleri ve oluşumları
Yazan :Mariyet Tutaris,2005 Maykop
Kitap, Adigece’nin en zor problemlerinden biri olan özel isimlerin
çekimlerini açıklıyor.Yazar bu konuda başka bilim adamlarının
düşüncelerini de dikkate alarak kendisinin ulaştığı sonuçları
ortaya koyuyor. Kitap üç bölümden oluşmuş olup, sonunda üç ayrı ek
mevcut. Birinci bölümde Yunan ve Latin kökenli özel isim ve
terimleri Rusça ve Adigece veriyor. İkinci bölümde özel isimler
Adigece ve Rusça açıklamalarıyla yer alıyor. Üçüncü bölümde yer
isimleri bulunuyor. Adigece’yi öğrenenler ve bilimadamları için
yararlanılabilecek bir kaynak.
Adigece konuşma şekilleri
Yazan :Yunus Tharkaho,Maykop 2005
Adigece’yi bilmek ile doğru olarak konuşabilmek ayrı şeyler.
Konuşulan yer ve kişiye bağlı olarak konuşma usulleri de
değişiyor. Kitap bu konulara dikkat çekiyor.
Saygılı konuşma, selamlaşma, soruları cevaplama, sözlü edebiyattan
konuşmada yararlanılması, konuşmanın kolay anlaşılması için
yapılması gerekenler ve başka birçok şeye kitapta değiniliyor.
Yazar Adige edebiyat dilinin öğrenilmesi, öğrencilerin düzgün
konuşmalarının sağlanması, yetişkinlerin dillerinin temiz ve duru
olması konularında kitabının yararlı olacağını umut ediyor.
Adigece’de soru ve olumlu cümlelerin oluşumu
Yazan :Nuriyet Tevu, Maykop 2005
Adigece’yi soru ve yüksek sesli sözcükler, işaretler ve onlarla
oluşturulan cümleler olmadan anlamak güç. Yazar kitabında bugünkü
Adigece’de bunların nasıl kullanıldığını inceliyor. Soru ve yüksek
ses içeren sözcüklerin yapıları özellikler gösteriyor. Sözcüğü
soru ve yüksek ses haline getiren eklerin neler olduğunu ortaya
çıkarmak kolay bir iş değil. Yazar bunları eksiksiz ortaya
koyuyor, konuşurken ve yazarken bunların nasıl kullanılacağına
dikkat çekiyor. Kitap öncelikle Kafkas dilleri üzerine çalışan
bilimadamlarına yönelik. Bununla birlikte Adigece üzerine çalışan
herkesinde yararlanabileceği bir eser.
Adigece,Kabardeyce ve Rusça hayvan isimleri sözlüğü
Yazanlar : Nuh Gis, Nafset Gis, Maykop 2005
Doğadaki tüm hayvanların çeşitlerini ve isimlerini eksiksiz
biliyor muyuz? Her gün kapımızın önünde, kırlarda, orman ve
akarsularda gördüğümüz birçok hayvanın isimlerini biliyoruz ama
bilmediklerimiz daha çok. Yazar bu sebeplerle yola çıkarak 1990
yılında ‘’Hayvan isimleri sözlüğü’’nü yayınlamıştı. Mevcudu
kalmayan bu kitabı Adigey Bilim ve Eğitim Bakanlığı yeniden
bastırmaya karar verdi. İkincisi ilk kitaba nazaran daha zengin ve
üç dilde yapıldı. Kitap salt öğrenciler için değil Adigece konuşan
herkesin ve bu dili öğrenmek isteyenlerin yararlanabileceği bir
eser.
Adige dillerinde dilbilimle ilgili eserler
Yazanlar: Nuh Gis, Hazes Tevu, Vunetliko Valera, Maykop 2006
Adigece,Kabardeyce ve Çerkes dillerinde bilimadamlarınca
yazılanlar bir hayli fazla. Bunlardan biri lazım olduğunda nereden
ise başlayacağını bilemiyorsun. Kitabı yazanlar hiçbir yazıyı
atlamamaya özen göstererek şimdiye kadar yayınlanmış kitap,
sözlük, makale, tez, bilimsel toplantılarda yapılan konuşmalara
kitapta yer verdiler. Bilimadamlarının, tez hazırlayanların,
öğretmenlerin yararlanabileceği bir eser.
Adige dilinde sözcüklerin oluşumu ve stilistik kaynakları
Yazan: Sayhat Atejih, Maykop 2006
Adigece’nin zenginliği ve sözcük oluşturma imkanları sınırsız.
Genç bilimadamının kitabı bu konu üzerine. Sözcüğün gövdesi,
oluşum şekli, anlamını değiştiren on ve son ekler, dilin stilistik
düzeni, zenginliği gibi konulara değiniyor. Kitapta bu konu
üzerine bugüne dek Adigece ve Rusça çıkan yazı ve kitaplara yer
veriliyor. Kitabın sonunda –ag,-ig,-nig heceleri ile biten
sözcükler sözlüğü iki dilde verilmiş. Adigece üzerine çalışan
herkese yararlı olacak bir kitap.
Adigece doğru yazma kuralları
Yazan:Yunus Tharkaho, Maykop 2006
Adige yazı dilinde benzeşmeyen, uyuşmayan ve çelişen bir çok
örnekler var. Adigece’nin öğrenilmeye başlandığı tarihten bu güne
üzerine çalışılmasına rağmen hala belirlenmiş kurallara aykırı bir
çok yazıya rastlıyoruz. Bu durum eğitimi, radyo ve televizyon
çalışmalarını, kitap basımını olumsuz etkiliyor. Son 30-40 yıl
içerisinde doğru yazım kuralları üzerine hazırlanmış değişik
projeler üzerinde de çalışıldı. Ancak bir sonuca ve karara
ulaşılamadı. Yazar bu kitabında doğru yazım kurallarını ortaya
koyuyor.
Öğrenciler için Adigece
Yazan: Yunus Tharkaho, Maykop 2006
Kitap yüksek öğrenimde Adigece’nin okutulması üzerine. Adigece’nin
devlet dili olması ve bu durumun yarattığı sorumluluklar dikkate
alınarak eğitim politikası inceleniyor, olması gereken dersler ve
konular ele alınıyor. Öğrencilere sorulacak sorular,sınav
şekilleri, Rusça-Adigece ve Adigece-Rusça terim sözlükleri kitapta
yer alıyor. Yüksek okul öğrencileri ve Adigece’yi öğrenmek
isteyenler için yararlanılabilecek bir kitap.
Adigece’de eşanlamlı sözcükler
Yazan: Gossim Tuguj, Maykop 2006
Kitabın önsözünde: “Eşanlamlı sözcükler konuşma dilini
güzelleştirip zenginleştiriyor. Konunun daha açık ve ayrıntılı
anlaşılmasını sağlıyor. Kitap eşanlamlı sözcüklerin konuşma
dilinin güzelliği ve zenginliğini ortaya koymadaki gücünü ortaya
koyuyor. Bu nedenle konu hakkında ayrı bir kitap yazılması ve
okullarda eşanlamlı sözcüklerin öğretiliş şekillerinin izlenmesi
gerekli olmuştur” denmektedir.
Adigece’yi kullanan ve öğrenen herkese gerekli bir kitap. |