...................
...................
SÖZLÜ VE YAZILI EDEBİYATLA İLGİLİ
YENİ KİTAPLAR

MAMİY Ruslan
Çeviri: İbrahim Çetao
Psatl dergisi 3. sayı

                         
...................
...................

1. Edebiyat ve folklorun sorunları
Sosyal Bilimler Araştırma Enstitüsü yayını, Maykop 2005

Bu kitap, 1977 yılından bugüne Adige sözlü ve yazılı edebiyatı üzerine yapılan analiz ve araştırmaların yer aldığı serinin onuncusu. Sözlü edebiyat üzerine S.Hut, A.Kuyok, N.Cuyako, S.Nehay, N.Beguse, S.Bjemuhu, M.Habehu, B.Tlihase, A.Hadagetle’nin, yazılı edebiyat üzerine A.Shalaho, T.Nehay, S.Sase, F.Savo, R.Deleko, D.Shalaho, M.Hakuase, R.Mamiy’in yazıları yer alıyor. Adige yazar ve öykü anlatıcılarından Tsey İbrahim, Masbas Ishak, Beretar Hamit, Ceras Tembot, Hadagatle Asker, Perenuk Murat, Kesten Dimitri, Sase Biy, Beretar Ishak üzerine bilimsel toplantılarda yapılan konuşmalara yer veriliyor.


2. Adige kahramanlık şarkıları
Yazan: Hut Samsudin, Maykop 2006

Hut Samsudin’in Adige sözlü edebiyatı üzerine 2003 yılında yayımladığı büyük kitaptan dergimizin önceki sayısında söz etmiştik. Bu kitap da onu devamı niteliğinde denebilir. Adigelerin tarihi, kahramanlık şarkılarını toplamak, düzenlemek, söyleniş ustalıklarını göstermek kitabın konusunu oluşturuyor. Kitabın birinci bölümünde masal ve bir olayı anlatma formunda olanlar inceleniyor. İkinci bölüm halk şarkıları üzerine. Son bölümde ise sözlü edebiyat ürünlerinin topluca yer aldığı kitaplar ile onlar üzerine yapılan çalışmalar anlatılıyor


3. Bilim ve yiğitliğin birlikteliği, Hut Samsudin’in yaşamı ve eserleri
Yazan: Mamiy Ruslan, Maykop 2006

Kitap sadece Adigey’de değil tüm Kuzey Kafkasya ve Rusya’da tanınan bilimadamı, Filoloji Bilimleri Doktoru Hut Samsudin üzerine. Kendisi bu kitabın yayımından iki hafta önce yaşamını yitirmiştir. Kitapta yasamı, yaptığı çalışmalar, çıkardığı kitaplar, dergi ve gazetelerde çıkan yazıları, okullar ve öğrenciler için yaptıkları topluca yer alıyor. Onun hakkında bilim adamlarının, yazarlarin, sanatcilarin ve arkadaşlarının söylediklerine de kitapta yer veriliyor.


4. Adigelerin inançları, iyi ve kötü sayılanlar, rüya tabirleri.
Yazan:Nafset Cuyako,Maykop 2005

Adigelerin eski bir tarihleri var. Bunca zaman içerisinde zor ve mutlu günleri olmuş, açlık, hastalık, doğal felaketler, ölüm, düğün gibi olaylara bir yaklaşım ve çözüm bulmuşlardır. Kitabın yazarının deyimiyle: “Halk, kendisini çevreleyen doğayı, bir karış yer ve bir tek olay dahi atlamadan gözlemlemiş, her bir olayı görgü, bilgi ve deneyimlerinin ışığında değerlendirmeye tabi tutmuştur.”

Tüm bunlar bugüne kadar topluca bir kitap halinde yayımlanmamıştı. Ayrıca kitapta yer alan tüm derlemelerin iki dilde yapılmış olmasının da büyük yararı olacaktır.


5. Yirminci yüzyıl ve insanı
Yazan: Sase Kazbek, Maykop 2006

Bilimadamı ve edebiyatçı Sase Kazbek bu kitabında edebiyatın son yarım asırdaki tüm sorunlarına, kimi yazarlar ve onların kitaplarına dair düşüncelerine, yazarlarla yapmış olduğu söyleşilere topluca yer veriyor. Yazarın son zamanların edebiyatına dair yazdıklarını da buna eklenince Kazbek Sase’nin düşünceleri, edebiyatı değerlendirişi, dünü ile bu günü ararsındaki farklılıklar açık bir şekilde gözler önüne konuyor. Daha önce yayınlamış olduğu, piyasada mevcudu kalmamış kitaplarına da burada yer vermiş olup kitap bilimadamı, öğretmen ve öğrenciler için oldukça yararlı.


6. Bir dönemin sanatsal anlaşmazlıkları ve manevi-felsefi kişilik arayışları
Yazan: Sase Kazbek, Maykop 2005

Kitapta günümüz edebiyatında olup bitenler üzerine düşünceler, Adige şiirinin analizi, şair Nalbiy Kuyok ve Nurbiy Bag’ın, dış ülke Adige yazarlarından Kube Şaban ve Natho Kadir’in sanatlarına yer veriliyor. Geçtiğimiz yüzyılın 80-90'lı yılları arasında eserleri yayımlanan Adige yazarlarının sanatları derin bir düşünce çerçevesinde inceleniyor, onların edebiyatta açtıkları yeni yollar gösteriliyor. Bu bağlamda Hunago Saida, Gute Sanyat, Halis Seferbiy, Mehos Ruslan, Sase Samset, Hunagu Nuriyet, Tleptserise Ismail, Kumuk Raziyet, Derbe Timur, Tletser Vceslav ve başkalarının kitaplarına değiniliyor.


7. Adige edebiyati tarihi
Sosyal Bilimler Araştırma Enstitüsü yayını, Maykop 2006

Adige edebiyatının tarihi 1999 yılından beri enstitü tarafından çıkarılıyor. İlk cilt 1999, ikinci cilt 2002, üçüncü cilt ise 2006 sonlarında çıktı. İlk iki cilde bilimadamları büyük önem verdiler ve kitabın düzenleniş şekli ve çıkarılış amaçları üzerine sorular sordular. Üçüncü cildin sorunları daha fazlaydı çünkü henüz değerlendirmeleri tamamlanmamış olan günümüz edebiyatı üzerineydi. Bu kitapta N.Kuyoko, Y.Cuyako, R.Nehay, N.Bag, C.Cuyako, K.Cesebej, H.Tevucoj, M.Yemij, H.Hurum, M.Tlihase, S.Kuyok’a ait bölümler, diş ülke Adige yazarlarının eserleri üzerine yazılar bulunuyor. Kitap Sosyal Bilimler Araştırma Enstitüsü’nden bir gurup yazar tarafından yazıldı.


8. Dünya ve yerel kültür bazında K. Kafkasya halklarının edebiyatı
11-14 ekim 2006 tarihleri arasında Maykop’ta yapılan Rusya Edebiyatçılar Bilimsel Konferansı materyalleri.

Geçtiğimiz yılın sonlarında edebiyatın sorunları ile uğraşan bilimadamlarının toplantısı Maykop’ta yapılmış, Kuzey Kafkasya’nın ve Rusya’nın çeşitli yerlerinden bilimadamları katılmışlardı. Toplantıda edebiyatın bugünkü durumu, her halkın edebiyatının belirgin özellikleri, onların tarihlerinin yazımı ile ilgili sorunlar  ele alındı. Toplantıda söylenenler topluca kitapta yer alıyor.