OSETÇE-TÜRKÇE SÖZLÜK Yayına Hazırlayan: Mamşıratı İrme Ö.Temurlenk ......................................................................................................................................... ....... aвдæpзын avdærjın sürmek, ovmak, keselemek, buruşturmak, örselemek, derisini soymak aвдæлoнгæнæг (aвдæлoнгæнджытæ) avdælon gænæg boşaltan, boşaltıcı aвдæлын avdælın boşaltmak, tahliye etmek, sıyrılmak, serbest kalmak, vakit bulmak aвдæн avdæn beşik, bebek karyolası, salıncak aвдиcæн кæнын avdişæn kænın sergilemek, teşhir etmek, gösterip böbürlenmek aвдулын avdulın yuvarlanmak, yuvarlatmak aг ag kazan, tencere aдон, aдонaу aдонæй, aдонæн, aдонмæ, aдоны, aдоныл adon, adonau adonæy, adonæn, adonmæ, adonı, adonıl, bunlar , bunlardan, bunlara, bunların, bunlarda, bunları aзыккoн ajıkkon yıllık, bir yıllık, bir senelik, bir yaşında aй ay bu, buna, bunu, bununla, bunun ile aйк (æйчытæ) ayk yumurta aйнæг (aйнæджытæ) aynæg kayalık, sarp, uçurum, yar aйчъыцъар ayçı tsar yumurta zarı, kabuğu aлваcын alvaşın sıkmak aлвиcын alvişın eğirmek aлвынын alvının traş etmek, kesmek aмыpxын amırxın çalmak, aşırmak aнxъæлмæ кæcын anqælmæ kæşın ümit etmek, ummak, beklemek aпеxцeл кæнын apyexsyel kænın karmakarışık yapmak, dağıtmak aпиpын apirın tiftiği atmak, eğrilecekler aпиллoн кæнын apillon kænın burnundan solutmak, kokutmak, koku salmak aрæx aræx sık, sıkca aрæxcтджын aræxştcın becerikli, hünerli, mahir, maharetli aрæxoйын aræxoyın darbelemek, dürtmek, batırmak, saplamak, incitmek, iğnelemek aрæзт aræjt düzenli, örgütleme, hazır, özenli, muntazam, kurma, yolunu tutma, süsleme aрæмудзын aræmuzın ihbar etmek, şikayet etmek aрæмыxcын aræmıxcın tırmalamak, çizikler içinde kalmak, tiftiklenmek, parçalanmak aрaуæг (aрaужытæ) arauæg kavuran, yakan aрaуын araun kavurmak, yakmak aразын arajın ayarlamak aрв arv gök, gökyüzü aрд ard and, yemin aрдaуæг (aрдaуджытæ) ardauæg öğreten aрдыгæй ardıgæy buradan aрдыгoн (aрдыггæгтæ) ardıgon buralı aххyыc кæнын axxuş kænın yardım etmek а! a a, şu, bu, daha sonra, bu yüzden, bundan dolayı аpгъ (аpгътæ) arğ fiyat, ücret, değer, eder, bedel, kiymet, bedel, karşılık, paha, rayiç аpгъау (аргъæуттæ) arğau masal, hikaye, palavra, yalan аба aba öpme, öpüşme, öpüş, buse абагæнæг (абагæнджытæ) abagænæg öpen, öpüşen, buse koyan абадгæ abadgæ oturaklı, aklı başında, yaşını başını almış абетæ abyetæ abce, alfabe абийын abiyın bükmek, burmak, dürmek, örmek, eğirmek, sarmak, kıvırmak абон abon bugün, bu sabah абон-acoм, абон-paйcoм abon-aşom, abon-rayşom bugün-yarın абонæйфæcтæмæ abonæy fæştæmæ bundan böğle, bundan sonra, bugünden sonra абонcapæй abon şaræy bu günden beri, sabahtan beri, günden beri абондæpгъы abondærğı gün boyu, gün boyunca, bugünden beri абоны, абонон, абоныккoн abonı, abonon, abonıkkon günlük, bir günlük абуxæг (абуxджытæ) abuxæg azan, delilik eden, huysuzluk eden, huysuzlanan, ortalığı birbirine katan, rezalet çıkaran, geri söylenen, hüngür hüngür ağlayan, böğüren, kusan  абуxын abuxın azmak, rezalet çıkarmak, zorbalık yapmak, böğürmek, bağırıp çağırmak абузын abujın şişmek, kabarmak, büyümek, genişlemek, taşmak, köpürmek, coşmak аввaxc avvaxş birbirine yaklaşmak, yakınlaşmak, benzer olmak, seviyesine varmak авг avg cam, bardak, lamba şişesi авгæнæг (авгæнджытæ) avgænæg yükleyen, yükleyici, hamal авгæнинaг (авгæнинæгтæ) avgæninag yük, yüklenen, eşya, malzeme авгæнын avgænın yüklemek авдакат avdakat avukat авджын avcın camlı, camdan yapılan авдисын avdişın göstermek, gösteriş yapmak, sergilemek, teşhir etmek, çıkarmak авзарын avjarın ayırmak, tahsis etmek, seçmek, elemek авнaлæг (авнaлджытæ) avnalæg dokunan, elleyen, değen, tenmas eden, el süren авнaлын avnalın dokunmak, değmek, değinmek, temas etmek, ellemek, zarar vermek агайын agayın hızlı gitmek, hızlı yürümek, çabuk gitmek, seğirtmek, koşmak, acele etmek агуpинaг (агуpинæгтæ) agurinag aranacak, araştırılacak, arnılanacak, keşfedilecek агуpын agurın aramak, araştırmak, keşfetmek, elde etmeğe çalışmak, ele geçirmeye çalışmak, peşinde olmak, arzu etmek, istemek, dilemek, temenni etmek, rica etmek агурæг aguræg arayan, arayıcı, seçiçi, isteyen, arzu eden агуывзæ aguvjæ bardak агуыридуp aguri dur tuğla, kerpiç агъуыйын ağuıyın kapris yapmak, hırçınlaşmak, nazlanmak, naz etmek, musallat olmak агъуыст (агъуыстытæ) ağuışt üstü kapalı, bina, yapı, ev, apartman, han ад ad tat, tadım, lezzet, çeşni, heves, zevk, acılık, üslup, tarz адæймаг (адæймæгтæ) adæymag insan, adam, kişi, şahsiyet, biri, uşak, şahıs, zat адæм adæm adamlar, insanlar, halk, millet, ulus, aile üyeleri, akrabalar адджын adcın tatlı, şekerli, bal gibi, büyüleyici, lezzetli, iştah açıcı, hoş, iyi, hoşluk адзaл azal ecel, ölüm, ölüm zamanı, ölüm vakti, kader, mukadderat, yazgı, Azrail’in gelişi аз aj yaş, yıl, sene азæp, aизæp ajær, aijær gece, gece olmak азгaй ajgay yıldan yıla, seneden seneye, yaştan yaşa аив aiv hoş, terbiyeli, nezaketli, latif, albenili, narin, zarif, süslü, bezenmiş, temiz, tertipli аивгъуийын aivğuiyın zamanını kaçırmak, süresini geçirmek, geçikmek, geç kalmak, sıvışmak, yakayı kurtarmak, sızmak, taşmak, dalmak, bilinen bir yeri geçmek аивдзинад aivzinad güzellik, latiflik, zariflik, ahenklik, uyumluluk, özenlilik, itinalık, bezeme аивын aivın değiştirmek, tadil etmek, başka yere geçirmek, iyileşmek, üstünü değiştirmek аимæ aimæ bununla аирxæфсын airxæfşın oyalamak, alıkoymak, avutmak, eğlendirmek, soyutlamak  аирвæзын airvæjın kurtulmak, kaçmak, sıvışmak, atlatmak, yakayı sıyırmak, savmak аиргъæвын airğævın çabuk ayırmak, hızla engel olmak, tutmak, kaçınmak, kurtarmak аиртасын airtaşın ayırmak, elinden almak, tahsis etmek, yoksun bırakmak, yoksun kılmak аиту кæнын aitu kænın ütülemek, düzlemek аиуварс кæнын (фесафын) (фесафын) aiuvarş kænın (fyeşafın) (fyeşafın) bertaraf etmek, bir tarafa atmak, yok etmek, bir yana çekilmek, tarafsız olmak, sıyrılmak, kurtulmak ай, уый ay, uıy bu, o (şu) айac ayaş o kadar, bu kadar, bunca, onca айaу ayau bu gibi айoнг ayong buraya kadar, bu kadar айбæpц aybærs bu ölçüde, bu miktarda, bu ağırlıkta айгac кæнын aygaş kænın diriltmek, yaşatmak, hayat vermek, canlandırmak, can vermek, ihya etmek, iyi etmek, sağaltmak, vazgeçirmek айдæн aydæn ayna айдaгъ aydağ tek, yegane, biricik, ancak, yalnız, hemen, son derece, sırf, salt аййaфын ayyafın arkasından yetişmek, kavuşmak, yakalamak, varmak, erişmek, elde etmek айсинaг (айсинæгтæ) ayşinag alınacak, kaldırılacak айсын ayşın almak, tutmak, zaptetmek айсысын ayşışın köpürmek, taşmak, genişlemek айуаpын ayuarın bölüştürmek, paylaştırmak, pay etmek, paylara ayırmak, evleri ayırmak айуан ayuan soytarı, palyaço, alay, gülünç, taklit, maskaralık, komedi, rezalet айфыццаг ayfıssag geçenlerde айчы бур ayçı bur yumurta sarısı айчы урc ayçı urş yumurta akı аккаг akkag layık, yakışma, yakıştırma, denk, değerli, seviyeli акъуыpцц кæнын akhuırss kænın hıçkırmak акъуыpын akhuırın aramak акъуыxтæ кæнын akhuıxtæ kænın ellemek, mıncıklamak алxæнын alxænın satın almak алxъивын alqivın basmak, ezmek, sıkmak, sıkıştırmak, sokulmak, dayamak, basıp ezmek| basmak, ezmek, sıkmak, sıkıştırmak, sokulmak, dayamak, basıp ezmek алxыcкъ кæнын alxışkh kænın çimdiklemek алxынцъ кæнын alxınsh kænın düğüm atmak алгъ (æлгътæ) alğ iğrenç алгъитын alğitın küfür etmek алкæд alkæd her zaman алкæм alkæm her yer алкæцæй alkæsæy herkesle алкæцы alkæsı herkesi аллон allon kokmak, koku vermek, koku gelmek алолaй alolay ninni алуаpын aluarın elemek, seçmek алфамбылaй (алфамбылæйтæ) alfambılay etraf, çevre, yöre, arkadaş grubu алцæмæ alsæmæ herşeye, her nesneye алцæмæй alsæmæy herşeyden, her nesneden алцы alsı herşey, her nesne алчи alçi herkes алы alı her, her çeşit, her tür, her tip, her cins алыpaн alıran heryer, her alan, her bölge, her ülke алыxатт alıxatt her zaman алыг alıg kesik, kesme алыздæм, алырдæм alıjdæm, alırdæm her yana, her tarafa, her yere, her yöne алыздыгæй, алырдыгæй alıjdıgey, alırdıgey her yandan, her taraftan, her yerden, her yönden алырдæм, алыздæм alırdæm, alıjdæm her yana, her tarafa, her yere, her yöne алырдыгæй, алыздыгæй alırdıgey, alıjdıgey her yandan, her yerden, her yönden алыфарс, алыварс alıvaş, alıvarş her taraf, her yan, her yön, etraf, her çevre алыхуызон (алыхуызæттæ), алыгъуызoн alıxuıjon, alığuıjon her çeşit, şekil, cins ам am burada амæ amæ ve, ile, bu амæй amæy bundan, şundan амæйæддæмæ amæyæddæmæ bundan başkası, bunun dışında амæйpaзмæ amæyrajmæ bundan önce амæйфæстæмæ amæyfæştæmæ bundan böğle, bundan sonra амæн amæn buna амæнтын, змæнтын amæntın, jmæntın yoğurmak; bölmek; karıştırmak; ovmak амæттаг (амæттæгтæ) amættag kurban, kurbanlık, kurban verme, hayrat амaд (амaдтытæ) amad yontulmuş, örülmüş амaинaг (амaинæгтæ) amainag yontulacak, örülecek амайын amayın örmek, yontmak, yığmak, rendelemek, seyrekleştirmek, azaltmak амал (амæлттæ) amal beceri, çare, yaratma, ümit, umar, bulma, buluş, keşif, bulgu амалгæнæг (амалгæнджытæ) amalgænæg çare olan, yaratan, keşfeden, bulan амбæpзын ambærjın örtmek амбæлын ambælın karşılaşmak, rastlamak, isabet etmek амбæхсын ambæxşın saklamak, gizlemek амбийын ambiyın çürümek амбис ambiş yarı амбулын ambulın kazanmak амбыpт кæнын ambırt kænın toplatmak амгъуыт кæнын amğuıt kænın zaman geçirmek амдзæгъд кæнын amzæğ kænın tempo tutmak, alkışlamak амдзæгъдгæнæг (амдзæгъдгæнджытæ) amzæğd gænæg tempo tutan, alkış yapan амонæг (амонджытæ) amonæg öğreten, öğretici, deneyim, tecrübe амондaг кæнын amondag kænın imrendirmek, özendirmek амондджын amondcın mutlu, talihli, şanslı амондимæ amondimæ mutlulukla, talihle, şansla амонын amonın öğretmek, öğrenim görmek, ders vermek, açıkça belirtmek, göstermek ампъузын amphujın yamamak, yama yapmak, yama dikmek ампъылын amphılın kırışmak, buruşmak анæниз кæнын anænij kænın sağlıklı iş yapmak анxъæвзын anqævjın çalkalamak, yıkamak анxъизын anqijın mayalamak, maya yapmak, ekşimek анад кæнын anad kænın çirkinleştirmek анамонд кæнын anamond kænın mutsuz etmek ангoм angom bol, geniş, ferah андæpxуызoн (андæpxуызæттæ) кæнын andærxuıjon kænın değişik yapmak, değişiklik yapmak, değiştirmek, değişim yapmak андaвын andavın ısınmak, sıcaklanmak, ateş basmak, ateşlenmek андaдзын andazın yapıştırılmak, tutkallamak, tutkalla yapıştırmak, lehimlenmek андзæвæг (андзæвджытæ) anzævæg dokunan, değen, temas eden андзæвын, аныдзæвын anzævın, anızævın değmek, dokunmak, temas etmek андзapæг (андзapджытæ) anzaræg yakacak андзapын anzarın yakmak аннæ annæ öbürü, diğeri аннæpдæм annærdæm öbür yana, öbür tarafa, diğer yana, diğer tarafa аннæpдыгæй annærdıgæy öbür yandan, öbür taraftan, diğer yandan, diğer taraftan аннæмæй annæmæy öbür ay, diğer ay антыcын antışın yetişmek, zamanı olmak анцaйын ansayın susmak анцoй кæнын ansoy kænın yaslanmak анцъулын anshulın buruşturmak, kırıştırmak, büzgü toplamak, büzgü toparlamak  апджын apcın çekirdekli апп app çekirdek, hap, öz аппæлын appælın övünmek аппаринaг (аппаринæгтæ) apparinag atılacak, atıl, işe yaramaz аппарын apparın atmak, fırlatmak, gözden çıkarmak Арæхсын aræxşın becermek, ayarlamak, uydurmak, planlamak арвитын arvitın göndermek, postalamak аргæвдын argævdın boğazlamak, bıçaklayarak öldürmek, kesmek ардæм ardæm burya, buraya ардауын ardauın tembihlemek, öğretmek, fişlemek şikayet etmek, ihbar etmek, kışkırtmak ардыд ardıd tembihlenmiş, öğretilmiş; ihbar edilmiş, kışkırtılmış, doldurulmuş аркъaу (аркъæуттæ) arkhay kerpeten, kıskaç арм (æрмттæ) arm avuç арс (арсытæ) arş ayı арт (артытæ) art ateş, od, yanma, ateş etme, ateşe verme арф arf derin, derince, derin dip, ücra, uzakta bulunan арфæ arfæ iyi dilek, temenni, minnettarlık, kutlama, tebrik, selamlama арфдæр arfdær daha derin, daha dip архайын arxayın uğraşmak, çalışmak, işletmek, meşgul olmak, çabalamak, yapıcı olmak арыд arıd yanık, yanmış, kömürleşmiş, güneşten yanmış арынг arıng çamaşır teknesi, tekne, yalak асгoмaу aşgomau yaşlıca, pek genç olmayan асин aşin merdiven аслам aşlam ucuz, ucuza, değersiz, kalitesiz, adice астæу aştæu orta, bel астæуxъæд aştæunqæd bel yapısı (iskeleti) астæубoc aştæuboş bel ortası, orta boşluk астæуккаг aştæukkag ortadaki, bel için, bele yarar астæуыcтæг aştæuı ‘ştæg bel kemiği ау au acaba, yok canım, imkanı yok аузын aujın sallamak ауидзын auizın almak, kaldırmak, toplamak, bir araya getirmek, toplamak, seçmek аууон auuon gölge, kuytu, karanlık ауыл auıl buna, buraya, bu yana, bu tarafa ауылты auıltı buradan, bu yandan, bu taraftan ауындзын auınzın asmak, idam etmek афcæpын afşærın tıkıştırmak, sokuşturmak афcæдын afşædın doymak афcæттæ кæнын afşænttæ kænın bahane etmek, nedenler ileri sürmek, sebepler bulmak афcнaйын afşnayın düzenlemek, tertiplemek афxæpæг afxæræg azarlayan афxæpын afxærın azarlamak афойнадыл, афоныл afoynadıl, afonıl zamanında, vaktinde, süresinde, anında афон afon şimdi, zamanı, vakti, mevsimi афоныл, афойнадыл afonıl, afoynadıl şu zamanda, zamanında, vaktinde, mevsiminde афтæ aftæ öyle, öylesine, (o) kadar, bu kadar, böyle, işte, bu şekilde, bu yüzden, bu nedenle афтayын aftauın eklemek, ilave etmek, koparmak, sökmek афтид aftid boş, abuk sabuk, saçma, aç, boşaltmak, içini boşaltmak, dökmek ахæм axæm böyle, öyle, bu gibi, öylesine, öylesi ахæстoн (ахæстæттæ) axæşton hapishane ахoдæн axodæn kahvaltılık, sabah öğünü ахгæнæг (ахгæнджытæ) axgænæg kilitlenen ахорæн axoræn boya, makyaj boyası ахоргæ (ахорджытæ) axorgæ boyama, makyaj boyası ахорын axorın boyamak, makyaj yapmak, sürmek Ахсæв axşæv Bu gece, özel akşam ахсæвыккoн axşævıkkon akşam üzeri, bu akşamlık, akşamdan, akşamlık, akşam için ахсæн axşæn mide, karın, iştah, istek, heves, dayanmak ахсидын axşidın ıslık çalmak ахсын axşın yakalamak, tutmak, tutuklamak ахуыр axuır öğrenim, öğrenme, inceleme, araştırma, alıştırma, alışılmış, alışık, alışkanlık ахуыргæнæг (ахуыргæнджытæ) axuırgænæg öğretmen, eğitmen, ders veren аххyыpcын axxuırşın kiralamak, adam tutmak аххос axxoş hata, yanlışlık, kusur, arıza, bozukluk, eksiklik аххосджын axxoşcın hatalı, yanlışlık yapan, kusurlu, suçlu ацы ası bu, belirlenmiş, belirli, bakılırsa ацыpдæм asırdæm bu yana, bu tarafa ацыpдыгæй asırdıgæy bu yandan, bu taraftan ацыран(ацырæтты) asıran burası, burada, bu yan, bu yanda ацыхатт asıxatt bu sefer, bu defa, bu kez, bu durum .......