Wumar Seyfeddın yi txığeş, zezıdzeqar
Khermokhue Hemidş.
FELEKHE
Pşedcıjj khes , dıkhakhe-dıpşcıpşcıw,
ced khurt bın xuede, mejcıtım dıblojri bezerri khızıdoneq.
Mıdriser bezerım adqeueş. Serey lhağueqe kheşcıha pşcantte
aexuiytlhexuiytım det wuner xhuesh jıg dombeyxem khewuvıhaş.
Pşcanttem dızerıdıhexxew, khıdoşce di ustazır, Xhueje Yefendi
khesare khemısare.
- Abdurrehmen Çelebi diyape khiyşa?
- Khiyşaş! Khiyşaş!...
Abdurrehmen Çelebiqe dızecer di ustazım yi şıd pexuraş. Nexh
psewuşhe wuğursız wiyğelhıxhuenuş.Nexh yerış! Zı pşedcıjji
diğeqırkhım yi lher mıdrise bjeupem khimıxusawe.Pşıheşhe pşcondi
deqıjınukhım mıdrise pşcanttem. Mekhu çezu çezuwe khıxudoh shıdım,
mekhum xoshxıhri pşcanttem detş maxuer zi qıhağım. Xhueje yefendi
yi neff khıpşıxuame, wiğeğepsqınuş, wutriğelheşcıhınuş – yi gurıff
khışiqım deyj.
Mıdrisem wuşcıhame, yape gu zılhıtıpter Xhueje Yefendi yi
taxhterş: taxhtem zreyğeşceyiqri khıtxoplhe, yi ner
khıttriwubıdawe. Ustazım yi şcıbqe blınım felekhe ffelhş.
Paserey topıjj tzıqu ffeq pşcenukhım felekher.
Mıdrisem şcesır şcale tzıqu ptlışc doxhu. Xhıcebz tzıquxer
maziş-ptlı yi peqe txashıjri neğueşc mıdrise şcağettıshaş.
Alıfbiymre Khur’aenımre guqe zıdoğaşce, dızedeyjjuwe zeçır jıdoae,
yesep doşc. Maxue khesi araş – abı dıffeqırkhım: gurıxuem yi
gum yirewubıde, gunefır xeqıjaş...
Di ustazır tlıjj ğur qıhş, yi jjaqer txhuawe. Yi aeşhe deheyare
ğuenshec lhaper değecerezeyawe, ğemi şcımi yisş taxhtem- andeyz
yişten ffeq pşcenukhım.
Di ustazım khuedze yiaet- khalfe; khalfer shecağuer newujjım
mejcıtım pxhanqaque maque, mejcıtım quame, a maxuem mıdrisem
khiğezejırkhım. Mejcıtır yipxhenq khudeykhım khelfem, azeni
mace, nemez şığue xhuame. Mıdrisem nışıqueqe aeffıqe, cesh
ğelığua, ze, de tzıqu nızdeyhri khıdeyşe – abı yirosondecer
khalfer.
Gönen dıkhıaepxhua newujjş Xhueje yefendı yi mıdrisem
sışışcettıs’har. Sışcettıs’ha şheqe, xezğexhuar maşceş. Şcale
tzıqu khomım zeçır khıxadzame, sadojju, guqe zeğeşcapxher
zızoğeşce – abı ffedğeqırkhım. Felekheraş si ner zıteymıqır – di
ustazım yi şcıbqe blınım ffelh felekher!
Xeyaşcer yi ğusew, zı tlı khuaptze neşxhıdze khıtxuequaş zeguerım.
- Teytır khequaş ! – zeşcevaş şcale tzıquxer.
Fereq napet, uplheğueyt teytır, Kheymekham Beyqe zecer.
Nışıtxıhem, psori dıkhışılhetaş, di pser uqawe. Ustazmi zıkhrisaş.
Kheymekham Bey, ae yişcri, diğettısıjaş. Khıtxeplheri, di şcenığer
zdınesar zriğeşcen şheqe, zı khiğetecaş, kheywupşcaş.Zewupşcam
jewap xuetakhım. Xuetınutekhım: De dızereysar dızedeyjjuwet.
Di heşcem yi negur zexewaş, khıtxeplheri yi şher yiğeqerexhuaş.
Blınım ffelh felekhem xueyplheqaş yittane. Yi şıpelhağu xuede,
kudre zepiplhıhaş felekher. Felekher zepiplhıhri, zıkhriğezeqıjaş,
selami khıdixıjakhım. Bjem nemısıjawe ustazım kheycaş:
- Sıpxueyt, - jeyri.
Yi ittır yi bğem şızeridzeri, Xhueje Yefendı Kheymekhamınre
xeyaşcemre yaqelhıuşaş. Khıjraar de dene şıtşcent, awe
khıqelhıque maxuem felekher blınım ffelhıjakhım. Blınım
ffeyzığexar Kheymekhamırawe zexetxıjaş.
Felekher blınım ffaxıja newujj, şcale tzıqu ptlışcır dıkhızerıqaş,
heşherıue dıxhuawe xuede! Zexedmışcıha khedğenejakhım –
dızışıshınen şıaejtekhım. Di ustazır khiddzejıxxerkhım. Cesh hedze
yidowuttıpş, yi taxhtem mastebedz xıdou, yi vakher
ffıdoğepşquri tabu şheşeşqe khıdemılheuawe, dımığethecawe
yettıjırkhım.
Teygushxueğuaffe şcetşcar khıgurıuentekhe Xhueje Yefendı: felekher
khızıkhuiyxıjaş. Blınım ffidzdejakhım- taxhte şcağım şcilhhaş.
Zeran khıtxeqme, khuedı khıttrilhhe xhujaş, felekher
khızıkhuiyxıja newujj. Nexhri yerış dequaş, dızerığeuşaşi ,
txuzefeq khedğenerkhım.
Zeguerım, dızerızegurıuati, Xhueje Yefendı di paşhe
khızerittıs’hexxew, dıxuşhew şceddzaş. De khomır dışıxuşhem,
ustazmi xuesheçıjakhım: abıyi xuşher khıxexhıjjaş. Arat dızeşeri,
Xhueje Yefendı xuşher khışıxexhıjjem, yi pertebakhır
khıqeşcedğequesıqaş, yi paşhe yilhti. Pertebakhır
khıqeşcedğequesıqri, tutın saber di pem yidudaş. Dızexettıs’hejawe
dıkhops şcale tzıqu khomır, mıdriser doğepsalhe!
Xhueje Yefendı xuşhen piyçri, khıtşceqiyaş:
- Si pertebakhır xet khezıştar?
- Tşcerkhım, tlheğuakhım! Dızerığeqiyaş şcale tzıquxer.
- Fi fer yisxınş! Felekher khızerıs’hıjar fşcerkhe?
- Tşcerkhım!
- Zıvumısıjırkhım-tte?
- Tlheğuakhım! Tşcerkhım!
- Flheğuakhım? Fşcerkhım?...Xhunkhe, Nacib Mejcıtım jeyi , khalfer
kheshej! Psınşcew!
Khalfer khesıjaş. Wawuberejjınume, kheyblağe! Zırız-tturıtture
dıkhıdalhefri dıquetzaşıh, di lhegum bashqe khışcowe. Felekheri
kheğeaeğuaş.
Xuşhemre kheypsımre teyplhe xhujakhım Xhueje Yefendı a maxuem
şcışcedzawe. Yigu teymıxuaper kheypsırat! Tşış guer
kheypsakhe – ustazım yi nem lhı khıtolhade, aelffıtze mexhu!
- Awan sıkhefşcre? Fıkhısşıdeshxre? Kholh Xhueje Yefendı ,
kheypsar deylhefri quetzeyşıh.
Abı nexhey, pıxusıxu sımıxhuai! Wupıxusıxume pxuesheçın? Wuxuey
wuxuemeymi wukheypsınş. Xuşheri abı khısxuxıhejaş. Xhueje Yefendı
yi zey bashır zekhım ttewkhım khızerısteyxuar, pıxusıxur
spkhrıqıjıxu.
Ustazım yi ner khreyğejri khıtxoqiye:
- Kheypsır s’aeşcequedenqe si tobeş!
Zıdowuşexuj, di pser uqawe.
Ari sıt :thelhane?
Di anem seywupşcaş abıqe.
Di anem nexhri siyğeshınaş:
- Thelhaneş! Thelhanemi khışınerkhım!
- Thelhane pşcıre bğeptzıjme, wawuqre?
- Hewe.
- Sıt tte khuwaşcer?
- Nexh eyıj khuwaşce.
- Sıt nexh eyıjır?
- W fızır yoqıj...
Khızgurıuakhım. Yittani şcale tzıquxem yajeys’aş thelhane pşcıre
bğeptzıjme khıpşcışcenur...
Abı psalher khıdjjedenaş abı yi wujjqe: “Si tobeş” Di psalhem
yettuane xhuaş ar: “Si tobeş” şiyçezui şiymıçezui khışıxedmıu
şıaekhım.
Xhueje Yefendı pşedcıj khes di paşhe khottıs’heri khıcexoplhe:
- Kheypsır s’aeşcequedenqe si tobeş . Khızjiakhım jıvmıaej!
Zeguerım sheceğuashxe dıshxeri,
mıdrisem dğezejawe, Xhueje Yefendı di paşhe khiyttıs’hejri
kheşhewukhuaş. Şcale tzıquxem naşhe yaxuesşcri sıkhetecaş,
lhapeptziywe ustazım sıbğedıheri yi paşhe yilh pertebakhır
khespxhuetaş, si ttısıppem zğezejri pertebakhım delh tutınır si
txılhım desqutaş. Txılhır zeguesppejri pertebakh neşcır ustazım yi
paşhe yislhhejaş. Xhueje Yefendı meşhewukhue, yi şher khıffexuawe.
Şcale tzıquxer khızejaş, tutın saber
ya pem yirawuden murad yaşcawe.
- Hewe, - yaxuezdakhım. – Tutın saber di pem yidudeme,
dıkheypsınuş.
Dıkheypsme, Xhueje Yefendı khewushınş.
- Sıt tte wi gu yiplhhar?
- - Flhağunş.
- - Sıt
tlhağunur?
- - Nıbafewuz
fızeteyxhuenş, flhağume.
Si gu yislhhar ser dıdemi sffedıheshxenıjti, sıkhışiytxhaş. Şcale
tzıquxeri khışiywudawe zequetzoç.
Aewelhawe dışızerığexhum, Xhueje Yefendı khewushaş. Khewushri,
pertebakhım yeplhaş. Pertebakhır neşct.
Tlıjjır zeşceqezızaş.
- Xet tutınır khezıştar? Zıvımusıj ! meqiy ustazır, yi ner
khışiyxuawe.
- Fıs’aeşcequedenqe si tobeş!
Şcale tzıquxer dızeplhıjaş.
- Dımılheğuaqe di tobeş!
- - Xet
khezıştar?
- - - Tşcerkhım!
Tlheğuakhım!
- - Şhe
fıppaşcere! Se fe fxueff sıxhunuş! Yape kheypsıraş si tutınır
khezıştar! Si tobeş , araqe! Fi fer yisxınş!Felekhem fışışterkhe?
Felekhem şınesım, di pser uqaş.
“Dıwunexhuakhe dıkheypsme” araş dızegupsısır.
- Si tobeş! Yape kheypsım yi tsır xuesşınqe!S’aeşcequedenş!
Khızjiakhım jıvmıaej! Si tobeş!
Zıdudığuaşi dıbewen doshıne. Xhueje Yefendı nexhri khızerıqaş,
wuzıuriğelheden hezırş.
-
Zıguer khrıreypsi, yireyplhıt – s’aeşcequedenqe si tobeş!
Si txılhım napitt khıdesçri semb sşcaş, sembıtmi tutın yisqutaş.
Pşıheşhexueyğezeq xhuaş.
Xhueje Yefendı yi aeşher khrihexıjaş, yi lhepedır lhiytteğejaş, yi
tseyri zıtriywubğuejaş. Zeçır khıxeddzaş mıdrisem dıkhışceqıjın yi
peqe. Khızbğedesım sıqeşcewıueri, sıkhetecıjaş. Khızbğedesri
khetecaş. Zıdğepsçewıuaş.
- Sıt fızıxueyr? – khıcexelhaş Xhueje Yefendı.
- - Wi shıdım
wane pxuteytlhhejın? Naxhuteri pşcexetlhhejınş.
- - Xhunş ,fıque!
Mıdrisem dıkhışcejaş. Xhueje Yefendı yi shıdım wane xuteytlhhej di
xabzet şeyjjejınum deyj - yape zidğeşırti.
Mekhum xeshxıhri jıg jjawem zışciğezeğawe şcest Abdurrehmen Çelebi
. Shıdır khışıtxuri, waner teytlhhejaş, naxhuteri pşcexetlhhejaş.
Txılhımppe sembittım ya zır shıdım yi thequmem yizubıderi seypşaş.
Se janqe khıqeşcepıca nexh ey, shıdım zrittaş, yetxewaş. Naxhuter
zededuwbıdri, shıdır mıdrise bjeupem utlhefaş. Yotxawe, zreytte
zreyse, ade mıdeqe zışceydz, quappe yettırkhım armıxhu.
Xhueje Yefendı bjem khiywuvaş, şcale tzıquxer yi wujj yişcawe.
Shıdır qebdz lhakhueqe wuvaş.
- Sıt abı khışışcar? Khıgurıuakhım ustazım.
- Tşcerkhım, jıt’aş. – Jeybaşxhue xhunş: Yicıpstuş khışıdğewushar.
- Waner tememu teyflhha xhunkhım.
- Teytlhha xuedeş. Khışışcar tşcerkhım...
Şcale tzıquxem ya pşer xash, ya damer drağewey.
- Mıde khızbğedefshet!
Shıdır mıdrise bjeşheum yeslefetlaş. Bjeşheum şeyslhefatlem,
“tzıtx” jeyri kheypsaş shıdır. Şcale tzıquxer khışiytxhaş. Xhueje
Yefendı yi ner khiyxhuaş. Shıdım şciyçerkhım: Tutınır yi pemre yi
thequmemre yirihaşi, khops tzıxu nexhey!
Zıri khızgurımıuafe zıteyzğawe, shıdım
soplhri sışıtş, si ner soğewupperapperi.
- Khıpşıdıheshxre jızoae shıdır, ziwushen?
- Sıt khebvır?
Nexhri sıkhızerıqaş:
- Shıdım yi şcıfer mashxe: felekher xuefaşeş...
- Shıd jıp’aemi psewuşheş...- jjer yiwuşcaş Xhueje Yefendı.
Şcale tzıquxeri khızdejjıwaş:
- Xuefaşeş! Xuafeşepsş felekher! Yi şcıfer mashxe!
Abı nexhri sıtriğegushxuaş:
- The ppuakhe ziwushen? Yape kheypsır buberejjınu jıp’akhe? “si
tobeş!” jıp’akhe? The ppuere bğeptzıjme, khıpşışcır pşcere?
- Sıt? – yi ner khriğejaş Xhueje Yefendı.
Şcale tzıquxer khızdeyjjuwaş argueru:
- Wi fızır yiqıjınuş! Wi fızır yiqıjınuş!
Xhueje Yefendı yi jjer urıxuaş. Yi shıdım şınesıjqe ae dilhe yi
xabzet Xhueje Yefendı: “Si nexune, zi pser zıshxın” jiaewre
yedexaşcert. Yicıpstu zıuriğelhedent yi shıdıjjır, apxuedizqe
xuzeguepati.
Zı şcale tzıqu, mıdrisem şceledejri,
felekhemre zey bashımre khışcilhefaş. Shıd themışqer kheyps zepıtş,
yi per şcım şeyxhue, yolhekhuawe.
Felekhemre zey bashımre Xhueje Yefendı
yi paşhe yiralhhaş. Dızeroğeqiy:
- Wi fızır yiqıjınuş! Wi fızır yiqıjınuş! The ppuame wi psalhem
weyptzıj xhunukhım!
Abdurrehmen Çelebi zeyddzaş, deyjeri yidudaş, zıkhomre
deynıkhuekhua newuj. Yi qebdz lhakhuittır felekhem yetpxaş. Zey
bashır khiyşteri, Xhueje Yefendı shıdım şheşıwuvaşi, yi kharu
khızeriyhqe yi lhegum şcowe. Qışım sıc makh khışceuq ffeq
pşcentekhım, zexepxame! Şcale tzıquxem zıdotlej, dızeroğeqiy,
nıbafewuz dızeteyxhuaş. Zıgue qiyaş:
- Kheymekhamır khesaş!
Zıduşexujri , kuebjemqe dıuplhaş. Kheymekhamımre hetxawittre
pşcanttem khıdıhert. Kheymakhım yi neşxhır zexelhş,
wuzıuriğelheden hezırş.
- Sıt mıbı khışıxhuar, Xhueje Yefendı ? – khıdbğedıhaş
Kheymekhamır. Hetxawittri khıdbğedequetaş.
Xhueje Yefendı, plhıjj xhuri zey
bashır aepıxuaş. Shıdır khışılhetıjaş, yi qebdz lhakhuem felekher
zerıqerışcawe. Khışılhetıjri, ğuaxhuew zhush jıgxemqe zidzaş.
Kheymekhamım yi neşxhır nexhri
zexiwuqaş.
- Sıtş, jıf’a khexhuar?
- Se.... ziwushen...
Xhueje Yefendı yi bzer yiwubıdaş.
- Khexhuar sıt jızoae?!
- The s’uat...
- Khızgurıuerkhım.
- Kheypsım...
- Sıt zi guğu pşcır?
- Shıdır kheypsaş...
- Shıdri?....Kheypsawi?...
Shım dıxhuaş psori. Zawul deqri dıkhışiwudıjaş. Kheypsi khıtxetş.
Ar yi gu teyxuent Kheymekhamım: yi
lhır kheva xhunş. Yi dzelıfer trishri khıtşceqiyaş:
- Fi hem baje khiywubıda?!
Zıduşexujaş, di pser uqri.
Kheymekhamım Xhueje Yefendı zıxuriyğezeqıjaş. Xhueje Yefendı yi
ppem yijıhaş, yi fer pıqaş.
- Naque, si wujj niywuvi!
Kheymekhamır pşcanttem deqıjaş,
hetxawittım yaku dewuvejri. Xhueje Yefendı yaqelhıuşaş, yi lher
şceqezızew.
...Zıguer
kheypsawe zexesxame, nobi si negu khışcohej si zeranqe mıdrisem
uaxua Xhueje Yefendı. Yemınem sızeriyxueret, şhe şcezmıçare?
Tlıjım ley yesxaş – Them khısxuiyğeğu. Ser mıxhuame, yi aenatter
ffemıquedınqi xhunt Xhueje Yefendı. Ar si gukheyweş nobe khızdesım.
Cegure pet, ne khraxu jıxuaaeraş... Felekhem teyquedejaş themışqer. |