Çağdaş Çerkes kadın yazarlarından biri olan
Balkar Fovset, 1932 yılında Kuzey Kafkasya’da
Kabardey-Balkar Cumhuriyeti'nde, Baksan Rayonu'na bağlı
Kışpek Köyü’nde bir çiftçi ailenin kızı olarak doğdu.
Köyündeki yedi yıllık ilkokulu bitirdikten sonra Nalçik'de
Öğretmen Okulu'ndan mezun oldu ve bir süre öğretmenlik
yaptı. Aynı yıllarda şiir yazmaya başladı. Bir yandan
öğretmenlik yaparken Kabardey-Balkar Pedagoji Enstitüsü'nü
de dışarıdan izleyerek bitirdi.
Kışpek Köyü'nde bir süre öğretmenlik yaptıktan sonra
Moskova'da Gorki Edebiyat Enstitüsü'ne girerek 1960
yılında buradan da mezun oldu. Nalçik'e dönerek 1967
yılına kadar Kabardey-Balkar Yazarlar Birliği'nin organı
olan "Oşhamaho", (Elbruz) adlı edebiyat dergisinde
çalıştı. 1970 yılında Kabardey-Balkar Devlet
Üniversitesi'ni de bitirdikten sonra Kabardey-Balkar
Bilimler Enstitüsü’nde folklor ve edebiyat sektöründe
çalışmalar yaptı.
Balkar Fovset, Kafkasya'da eserleri basılan ilk Adige
kadın şairdir. 1946 yılından beri şiirleri Adigece gazete
ve dergilerde çıkmakta, daha sonra Rusça'ya da çevrilerek
yayımlanmaktadır. Eserleri Rusça olarak "Don", "Drujba
Narodov", "Novıy Mir", "Yunnost" vb. dergilerde ve merkezi
gazetelerde de defalarca yayımlanmıştır.
Fovset'in "Nexhuics" (Şafak) adlı ilk Adigece şiir kitabı
1958 yılında Nalçik'de yayımlandı. "Uizeguakvuer Daxecs"
(1963), "Uafer Xizodiçv" (Gökyüzünü Süslüyorum, 1967),
"Guiqhem Yi Tleriqh" (Umudun Üzengisi, 1968), "Diqhebziyir
Sy Pcsine Apeu" (Mızıkamın Tuşları Güneşin Işınlarıdır,
1970), "Qisxoguifve", (Gülümse Bana, 1972), "Uy Xeku Yi
Miwexery Dicsecs" (Vatanının Taşları da Altındır, 1982)
adlı eserleri Adigece şiir kitaplarından birkaçıdır.
Fovset'in şiirleri Sovyetler Birliği'nde konuşulan çeşitli
dillere ve bazı sosyalist ülkelerin dillerine de
çevrilmiştir. Bazıları Thabısım Vumar, Karden Hasan gibi
Çerkes kompozitörleri tarafından bestelendiği gibi,
"Qhatxe Jecsxem Uimijyey" (Bahar Gecelerinde Uyunmaz) adlı
şiiri ünlü Macar kompozitörü Yosef Polinkaş tarafından
bestelenerek ödül de kazanmıştır.
Fovset'in bir özelliği de yabancı topraklarda yaşayan
soydaşlarına seslenen şiirler yazmış olmasıdır.
Kafkasya’dan göç etmiş soydaşlarına hitap ederek onları
Anayurtlarına çağıran "Dy Xekuim Yiçvaxem Ya Qhibze"
(Yurdumuzu Terkedenlere Ağıt) ve "Qiwoge Vuachemaxue"
(Oşhamaho Sizi Çağırıyor) adlı şiirleri yabancı
topraklardaki Kafkasyalılar arasında da hayli tanınmıştır.
Balkar Fovset tiyatro eserleri de yazmıştır. 1964 yılında
Şocentsuk Ali'nin adını taşıyan Kabardey-Balkar Devlet
Tiyatrosu'nda oynanan "Quancaqher Yaqeqhuirqim" (Yanılgıyı
Affetmezler) adlı piyesi ve 1972 de yazdığı "Futbolir
Mixhuateme" (Şu Futbol Olmasaydı) adlı eserleri
bunlardandır.
Şair, Mihail Svetlov, Taras Şevçenko, Sergey Yesenin,
Petöfi Sandor vb. birçok şairin eserlerini de Adige diline
kazandırmış bulunmaktadır. S.S.C.B. Yazarlar Birliği'nin
üyesi idi. |