...................
...................
KUBE ŞABAN

GHUNEKHO K. Özbay

                         
...................
...................
Tanınmış şair, bestekar, halkbilim araştırmacısı, dilci ve daha birçok özellikleri de kişiliğinde toplayan bir yazardır. Kendisi Adigey'in Mıyekhuape (Maykop) iline bağlı Hakurıne Hable köyünde dünyaya geldi. 1919-39 yıllarında Adigey'de edebiyat, pedagoji, tiyatro ve ziraat teknolojisi konularında dersler verdi.

1936-37 yıllarında Moskova'daki Luncaraskavi Tiyatro Enstitüsü'nde çalıştı. Daha sonraları Adige yazarlar birliğine üye olup Adigey Bilimsel Araştırmalar Enstitüsü'nde bir çok konular ve folklor üzerinde çalıştı. İkinci dünya savaşından sonra vatanını terk etti. Türkiye, Suriye, Ürdün, Fransa ve daha sonraları Amerika'ya yerleşen yazar, vatanını terk etmenin pişmanlığıyla, vatan özlemi çekerek vefat etti.

Yapıtları; Adige Alfabesi-1952, Şam-Amman Tarihi 1952, Adige Şarkıları 1953, Ayna 1953, Adige Atasözleri 1953, Eski Adige Şarkıları 1954, Adige Folkloru-1 Paris, Adige Folkloru 2 Nevyork 1963, Adige Folkloru 3 Newyork 1963.

Yazarın Sovyet döneminde  vatanında yazdığı yapıtları; Pratik Okul Gameri, Mofoloji, Sentaks-1930, Adige Dilinin İmla Kuralları 1938, Eski Adige Ulusal Halk Şarkıları, Adige Alfabesi, Yılkı Piyes, Okul Çocukları İçin Alfabe, Edebiyat Okuma Kitabı 3 cilt. Çocuklar İçin Alfabe 1924, Takvim 1924.

Yazarın bunlardan başka yayınlanmamış eserleri bulunmaktadır. Bunlar Amerika'da birilerinin elinde olup gün ışığına çıması beklenmektedir. Bunları bazıları ise, Dağ Kartalı, Kabardeylerin gece baskını, Adigee- Arapça Sözlük, Tüm Adige Lehçeleri İçin Sözlük ve Adige Dili Grameridir.



Promete

Zavallı Promete
İhtiyar Zeusu kızdırdın,
Seni büyük denizlerden geçirip, kartallara yem olursun diye,
Oşhamafe dağına bağladılar.

Gökten çalıp insanlara verdiğin
Senin yok olmana neden oldu
Dünyan ne kadarda karanlık
Ve yaşayışın ne kadarda acıklı.



Ana Yurdun Şarkısı
(Şarkı Grandük Berzeg tarafından derlenmiştir.)

Bu şarkıyı duyduğunuz zaman
Her şeyi bir tarafa bırakın
Dikkatle dinleyin
Ve duyduklarınızı kalbinizde saklayın.
Bu gün için ana yurdu terk etsek de
O kalbimizde kalacaktır.
Bizler anayurdumuzu
Kalbimiz arkada kalarak terk ediyoruz.
Kırım hanı ve Abzeghler
Kırım hanının ordusu
Kabardey'i istila eder
Aldığı yerlerdekileri
Kendine köle yapmak ister.

Korkutmak düşüncesiyle
Abzeghleri haber gönderir.
Güzellikle olmasa
Zorla istila ederim diye.

Abzeghler hana karşı gelip
Esareti kabul etmezler.
Hanın komutanını
Abzeghlertutuklar.

Esir edilen komutanı
Salıncak gibi ağaca asarlar.
Bunu gören han ürküp
Kaçmaya yeltenir.

Kırım ordusu dağılıp
Kucıpse'ye yayılır.
Gece dağılan ordudan
Savaşı anlatacak kimse kalmıyor.

Kırım hanının ordusu
Bu savaşta yok olur.
Büyük bir telaşla
Shhaguaşe'den kaçarlar.

Abzegh'in savaşçıları
Onları takip ederken
Kaçan kırım hanı
Düşüncelere dalar.

Savaş yapılacak herkesin
Bir olmadığını anlıyor.
Kendisi ne yapacağını bilemeden
Shhaguaşe'den kaçar.

Abzegh gençleri
Gururla dönerlerken
Kendilerini bekleyen sevgililerini
Çok kişilerde kıskanır.

(Adige Woredıjhxer, 1959 Paris)