Ekonomik Gerçekler Güney Osetya’yı Tiflis ile Barış
Yapmaya Zorlayabilir.
Gürcistan ve Rusya arasında uygulanması düşünülen
vize kontrolleri küçük dağ cumhuriyeti Güney Osetya'yı
izole edilmiş duruma getirebilir. 1989-1991 savaşından
beri Gürcistan’dan ayrılarak şu an bağımsız durumda
olan Güney Osetyalılar neredeyse bütünüyle Rusya
sınırları içerisinde kalan akraba cumhuriyet Kuzey
Osetya ile olan ticaret ilişkilerine bağımlılar. Ancak
gelecek Ocak ayında yürürlüğe girmesi beklenen yeni
vize uygulamaları Güney Osetya ekonomisini tıkayarak
cumhuriyeti tümüyle aralarında olumsuz bir ilişki
bulunan Tiflis Hükümetinin insafına bırakabilir.
1980’lerin sonunda büyüyen Gürcü milliyetçiliği
Güney Osetya’daki ayrılıkçı hareketi tetiklemişti.
İlginç olan şey ise bu zamana dek Gürcüler ve Osetler
arasında hiçbir etnik sorun olmamasıydı. Aslında
halklar arasında karma evlilikler çok yaygındı ve
Osetlerin çoğu Gürcü’ce konuşuyordu. Ancak Gürcistan
SSCB’den ayrıldığını ilan ettiğinde Güney Osetya Özerk
Bölgesi’de Gürcistan’dan ayrıldığını açıkladı. Buna
neden olarak da "Gürcülerin Gürcistan’ında ulusal
kimliklerini korumalarının mümkün olmadığını ve
"içerideki düşman" olarak izole edildikleri
gösterdiler.
Gürcistan’ın ilk devlet başkanı
Zviad Gamsakhurdia hemen Osetleri hain ve Sovyet
imparatorluğu ajanı ilan etti ve bölgenin adını “İç
Gürcistan” olarak değiştirdi. Moskova, Osetya’nın
yardım isteklerine kulaklarını tıkadı ve 1989 yılında
savaş çıktı. İzleyen iki yıl içerisinde Güney Osetya
ve Gürcistan’da yaşayan 174 bin Oset'in 100 binden
çoğu Kuzey Osetya’ya kaçtı.
Gürcü ordusu 1990
yılında başkent Tskhinvali'yi kuşattı ve çevre
tepelerden bombardımana tuttu. Güney Osetyalılar ağır
kayıplar verdiler ve ölülerini mezarlığa
ulaşamadıkları için 5.numaralı Okulun bahçesine gömmek
zorunda kaldılar. Gürcü köyü Zari yakınında 36 Oset
sığınmacının katledilmiş cesetleri bulununca Gürcü
ordusu kuşatmayı kaldırmak zorunda kaldı. Çünkü bu
katliam Rusya ve Kuzey Osetya da şok etkisi yaratmıştı
ve etnik liderler Gürcistan’a savaş açmakla tehdit
etmişlerdi. Çatışmaların ve huzursuzluğun Rusya
topraklarına yayılmasıyla karşı karşıya kalan Kremlin
devreye girdi ve bir ateşkes sağlayıp bölgeye barış
gücü gönderdi.
Ancak uzun vadeli bir politik
çözüme ulaşma çabaları sonuçsuz kaldı. 1993 de
G.Osetya başkanı seçilen eski tarihçi Ludvig
Chibirov’da Gürcistan ile uzlaşmaya pek çaba
göstermedi. Bunda Gürcü ekonomisin çöküşün eşiğinde
olması ve Rusya sınırları içerisinde ticaret
olasılıklarının çok daha çekici olması da önemli bir
nedendi. Bunun sonucu olarak Chibirov, Gürcistan’dan
tam bağımsızlık ya da Gürcistan’ın Konfederasyon
olarak yeniden tanımlanmasını isteklerinde
ısrarcı oluyordu. Edvard Şevardnadze Hükümeti ise
Osetlere kültürel otonomi ve kısıtlı yönetimsel
haklardan fazlasını önermiyordu.
Ancak yeni
vize uygulamasının devreye girmesi G.Osetyalıları
güçsüz olarak Tiflis ile masaya oturmaya ve politik
bir uzlaşı bulmaya zorlayabilir. 70.000 kişilik küçük
nüfusu ve kısıtlı doğal kaynakları ile isyancı
cumhuriyetin kendi ayakları üzerinde duramaması kesin
gibi gözüküyor. Kış aylarında dağlardaki geçitler kar
ve çığlar tarafından kapandığında Güney Osetya’nın
dünya ile ilişkisi kesiliyor. G.Osetyalıların çoğunun
başka ülkelerde akrabaları yaşıyor ve onların
katkılarına bel bağlıyorlar.
Yerel ekonomi
nerdeyse tümüyle Kuzey Osetya pazarlarında mandalina
ve sebze satışlarına dayanıyor.
Bölge Rusya
Federasyonu’na kaçak eşya sokan karteller için de bir
merkez haline geldi. Bunun ötesinde bölge halkı Rusya
Federasyonu ve dış ülkelerden gelen insani yardımlarla
yaşamını sürdürebiliyor. Bu sene başında Avrupa
Yeniden Yapılandırma ve Geliştirme Bankası,
G.Osetya’nın altyapısını yeniden kurmak ve Tskhinvali
de sosyal hizmetleri yaşama döndürmek için 1 milyon
Dolar ayırmıştı.
Tüm bunlara karşın G.Osetya
hala tam anlamıyla savaş baltasını kenara gömmüş
sayılmaz. Aslında Osetya parlamentosundaki önemli bir
pozisyona, sıkı ayrılıkçılardan Vyacheslav Gobozov'un
atanması da Gürcistan'a karşı daha sert bir tutumun
takılınacağının göstergesi durumundadır.
Tskhinvali'deki yönetimin Moskova’nın vize
düzenlemesini yaşama koymayı geciktireceğini umuyor
olması olasıdır. Bu da büyük olasılıkla utanç verici
bir politik gerilemeden önce gösterilen son cüret
olacaktır. Her biçimde Güney Osetya'nın saatlerinin
sayılı olduğuna ilişkin bir kanı vardır.
Not: Valeri Dzutsev uluslararası bir sivil
toplum örgütünün Kuzey Osetya Koordinatörü’dür.
|