Kaf-Kur ve Kaf-Der Süreçleri
Türkiye’de Kafkas Derneklerini
merkezi bir örgütte toplama çalışmalarına 1975
yılında Ankara’da yapılan bir toplantıyla
başlanıldı. Takiben İstanbul, Kayseri, Antalya
ve tekrar Ankara toplantılarıyla devam edildi.
Çerkesler’in çok dağınık olması nedeniyle
demografik durumun tespiti, ulusal bilinç
düzeyinin belirlenmesi, Siyasi haklar ve Dönüş
olayı o tarihlerdeki toplantıların asıl
konularıydı.
5 Kasım 1977 tarihinde yapılan
toplantıda, o tarihteki Federasyon Yasası’nın
elverişli olması nedeniyle önemli bir adım
atılma aşamasındayken toplantı sonrası otobüs
durağında beklenirken bilinmeyen kişilerce
Çerkes gençlerinin taranması sonucunda Tsey
Mahmut ÖZDEN hayatını kaybetti ve böylece çok
önemli bir çalışma yarıda kaldı. Ardından 12
Eylül dönemi yaşandı. 1980’li yılların ikinci
yarısından itibaren dernekler yeniden
açıldılar ve 1977’de yarıda kalan toplantılara
90’lı yılların hemen başında yeniden başlandı.
Birinci Toplantı
26 Mayıs 1990 tarihinde Ankara
Kuzey Kafkasya Kültür Derneği’nde
gerçekleştirildi. KUZEY KAFKASYA KÜLTÜR
DERNEKLERİ KÜLTÜREL DANIŞMA ve DAYANIŞMA
TOPLANTISI adı altında yapılan toplantıya
Ankara, Bursa, Düzce, Çorum,İstanbul, Kayseri,
Konya, Mersin, Sivas ve Samsun dernekleri
katıldılar.
Toplantı sonucunda yayınlanan
sonuç bildirgesinde yer alan önemli hususlar
şunlardır:
-
Türkiye’deki Çerkes nüfusu,
dünyadaki toplam Çerkes nüfusu içinde
önemli bir yer tutmaktadır.
Bu nedenle K. K. K.
Derneklerinin sorumlulukları büyüktür.
-
Asimilasyon çok yüksektir.
50 sene sonra arşivlenmek için bile olsa
kültürel değerlerimiz bulunamayacaktır. Bu
nedenle, kuşağımız çok önemli bir
sorumluluğu taşımaktadır.
-
Dünya’da ve Kuzey
Kafkasya’da çok önemli gelişmeler
yaşanmaktadır. Bu gelişmeler izlenmeli,
ortak tavır koyabileceğimiz, daha aktif
olabileceğimiz bir yapı oluşturulmalıdır.
Bu yapı sayesinde gelişmelere paralel
olarak hazırlıklı olmalıyız.
-
Dernekler arası
koordinasyonu sağlayacak bir yapı modeli
öncelikle belirlenmeli ve gereği
yapılmalıdır.
Kaf-Kur’dan KAF-DER’e giden
süreçte yapılan diğer toplantılar, katılım
durumu ve alınan kararlar özetle şöyledir:
İkinci Toplantı
28 Ekim 1990 tarihinde 11
dernek temsilcisinin katılımı ile Kayseri’de
gerçekleştirilen bu toplantıda nasıl bir örgüt
çatısı altında birleşilebileceği tartışıldı.
Hukukçular tarafından hazırlanan rapor
tartışıldı. Mevcut Yasalara göre Kamu Yararı
statüsü olmayan derneklerin
Federasyonlaşmasına şimdilik imkan
tanınmadığı, Merkez-Şube ilişkili yapıya
derneklerin henüz hazır olmadığı, Vakıflaşmak
mümkün olmakla beraber zor ve uzun bir yolu
gerektirdiği sonuçlarına ulaşıldıktan sonra “
Yasal sorunlar halledilinceye kadar K.K.K.
Derneklerinin işbirliği ve güç birliğine
gitmek, imkanları birleştirmek, ortak
programlar tespit etmek üzere bir Koordinasyon
Kurulu oluşturmak” en makul yol olarak
görülmüş ve böylesi bir yapının hazırlıklarını
tamamlamak üzere Kayseri’den Sabahattin
DİYNER, Ankara’dan Süleyman YANÇATAROL ve
Bursa’dan Şamil JANE’den oluşan 3 kişilik bir
Teknik Komite oluşturulmuştur.
Üçüncü Toplantı: Kaf-Kur
Kuruluyor
16 Şubat 1991 tarihinde
Düzce’de, 14 Dernek temsilcisinin katılımıyla
yapılan üçüncü toplantıda Teknik Komitenin
hazırlamış olduğu taslak statü tartışılmış ve
oylanarak benimsenmiş ve Bandırma’dan Nejdet
HATAM, Bursa’dan Şamil JANE, İstanbul
Bağlarbaşı’dan Yusuf TAYMAZ, Ankara’dan
Süleyman YANÇATAROL, Antalya’dan Mehmet
UZUN’dan oluşan beş kişilik ilk KAF-KUR
YÜRÜTME KOMİTESİ seçilmiştir.
Belirsiz bir süreyle ve geçici
olarak oluşturulan KAF-KUR statüsünün göze
çarpan KURULUŞ AMAÇLARI şöyleydi:
-
Oluşturulacak merkezi
yapılanmaya hazırlık yapmak,
-
Toplumumuzun dil, kültür ve
toplumsal yapısı ile ilgili araştırma ve
etkinlikler düzenlemek,
-
Kamuoyunda etkili olmak,
toplumumuzla ilgili görüş oluşturmak,
-
Gerektiğinde derneklerimiz
adına temsil görevini üstlenmek.
(Üçüncü toplantıdan hemen sonra
kuruluş çalışmaları başlayan D.Ç.B’ye delege
belirlenmesi ve götürülmesi, Türkiye
Dernekleri adına KAF-KUR tarafından işte bu
yetkiye istinaden organize edilmiştir. Zaman
zaman Kaf-Der’in yetkisiz ve bireysel girişimi
ile D.Ç.B. kongresine katıldığına ilişkin
yazılar ve söylemlere rastlanmaktadır ki,
bunlar gerçekleri yansıtmamaktadır.)
Kaf-Kur’un Görevleri
-
K.K. Derneklerini yılda en
az iki kez toplantıya çağırmak ve gündemi
belirlemek,
-
Kültürel etkinlikleri
planlamak, izlemek ve değerlendirmek,
-
Derneklere bilgi akışını
sağlamak,
-
Derneklerin tümünün
katılımını gerektiren kültürel
toplantılara temsilciler seçmek ve
katılmak,
-
Derneklerin Kültür
politikaları alanlarında görüş oluşturmak
ve öneriler yapmak, Derneklerin tümünü
ilgilendiren konularda kampanyalar açmak,
-
Basında çıkan haberleri
izlemek, gerekirse tepki için icabeden
işlemleri yapmak.
Dördüncü Toplantı
Üçüncü toplantıdan sonraki
birlik olma çabaları tümüyle KAF-KUR
öncülüğünde yürütülmüştür. 17 Dernek
temsilcisinin katılımı ile 16 Haziran 1991
tarihinde YALOVA’da yapılan dördüncü
toplantıda derneklerin nasıl bir ilişki
içerisinde olacakları, dernekler arası
toplantılara katılacak delege sayısı ve
Kaf-Kur’un harcamalarını finanse etmek üzere
her derneğin ödeyeceği parasal miktar
belirlenmiştir. Buna göre dernekler üye başına
1000.-Tl.sı katkıda bulunacak, bundan sonraki
toplantılara da aşağıdaki skalaya göre
belirlenen delege ile katılacaklardı. Gözlemci
sayısında herhangi bir kısıtlama
uygulanmayacaktı.
-
16-50 arası üyesi olan
Dernekler 2 delegeyle
-
51-100 arası üyesi olan
Dernekler 3 delegeyle
-
101-150 arası üyesi olan
Dernekler 4 delegeyle
-
151-200 arası üyesi olan
Dernekler 5 delegeyle
-
201 ve daha yukarısı için 6
delegeyle
Beşinci Toplantı
Derneklerarası toplantıların
beşincisi; Kaf-Kur öncülüğünde İstanbul
Kafkas-Abhaz Derneği salonunda ve ilk kez 26
derneğin ( Adana, Ankara,Antalya, Balıkesir,
Bandırma, Biga, Bursa, Düzce, Eskişehir,
Gebze, İstanbul Bağlarbaşı, İzmir, Kayseri,
Kütahya, Reyhanlı, Sakarya, Samsun, Sivas,
Tokat, Turhal, Uzuntarla, Yalova, İnegöl,
İstanbul Abhaz Dernekleri ve Şamil Vakfı) 49
temsilcisi ve 35 de gözlemcinin katılımı ile
18-19 Ocak 1992 tarihlerinde yapılmıştır.
Kaf-Kur yetkili komitesince
yapılan açıklamalarda daha ziyade Dünya’daki,
Kafkasya’daki ve Türkiye’deki gelişmeler
özetlenmiş, Kaf-Kur’un organize ettiği
etkinlikler, Abhazya’daki tehlikeli gelişmeler
ve bir an önce merkezi bir yapı için izlenecek
yol uzun uzun tartışılmış ve sonuçta;
-
Derneklerimizin etkili
olabilmesi açısından bir an önce tüzel
kişiliği olan merkezi bir yapının
oluşturulması ve Kaf-Kur ‘un çerçevesi
konusu, bir sonraki toplantıya bırakılmış,
-
Nejdet HATAM, Sönmez
BAYKAN, Fahri HUVAJ, Uğur APİŞ, İlhan
ÖNDER, İlhan CANBOLAT, Mehmet
ŞIKLAROĞLU’dan oluşan 7 kişilik yeni
KAF-KUR yönetimi çekişmeli bir seçim
sonucunda belirlenmiş,
-
Abhazya ile ilgili ortak
bir deklarasyon kabul edilip
neşredilmiştir
Tarihi önemi olması bakımından
bu toplantı sonucunda yayınlanan sonuç
bildirisi aynen yayınlıyoruz:
“Dünyadaki gelişmeler önümüze
tarihi bir fırsat çıkarmıştır. Bu gelişim
sürecini çok iyi değerlendirerek insanlarımız
adına en iyi sonuçlara ulaşmak zorundayız.
Büyük bir hızla ortaya çıkan gelişmelerin
yaşandığı günümüz Türkiye’sindeki tüm Kuzey
Kafkasyalılar (Çerkesler) olarak
örgütlülüğümüzü hızla artırmak ve geliştirmek
zorundayız. Bunun için yerel örgütlerimiz olan
derneklerimize büyük görevler düşmektedir.
Kısaca Kaf-Kur olarak
adlandırdığımız Koordinasyon Kurulu, kuruluşu
ve statüsü itibariyle ihtiyacımıza cevap
vermekten oldukça uzaktır. Kaf-Kur çok ivedi
olarak çalışma çerçevesini ve yetkilerini
somutlaştırmalı, bir yandan da mümkün olan en
kısa zamanda derneklerimizi bünyesinde
birleştirebilecek merkezi bir yapı
oluşturmaya, bir yandan da bunu
gerçekleştirinceye kadar, merkezi bir yapının
işlevlerini görmeye çalışmalıdır.
Günümüzde Anayurt Kuzey
Kafkasya’da yaşanan değişim ve gelişmeler,
yeni bir çok sorunu da beraberinde
getirmektedir. Bu sorunlara, diğer muhaceret
ülkelerinde olduğu gibi, Türkiye’deki
Çerkeslerin de ilgisiz kalması düşünülemez.
Dolayısıyla dünya genelindeki Çerkes ulusal
sorununa Türkiye Çerkesleri olarak bizler de
çözümler düşünmeli ve önermeliyiz.”
Seçilen Kaf-Kur üyeleri 2 Şubat
Pazar günü Ankara’da toplanıp şu şekilde görev
bölümü yapmışlardır:
Görev bölümü yapan yönetimin
ilk açıklamasında şu maddeler dikkat
çekicidir:
i. Kaf-Kur
Başkan, Başkan Yardımcısı ve Sekreter, Kaf-Kur
adına her türlü kurum ve kuruluşlar nezdinde
temsil yetkisine sahiplerdir.
ii. Derneklerimizi
ve halkımızı ilgilendiren bütün konularda ilk
ve tek müracaat mercii Kaf-Kur’dur. Bütün
derneklerimiz ve üyelerimiz, herhangi bir
şekilde kendilerine intikal eden bu tür
konuları ivedilikle Kaf-Kur’ a intikal
ettirecektir.
iii. Kaf-Kur,
derneklerimizin muhtemel merkezi örgütlenme
modelleri üzerinde yoğunlaşma kararında olup,
çalışma sonuçları somut tasarımlar biçiminde
İzmir toplantısı öncesinde derneklerimize
sunulacaktır.
Kaf-Kur, bu dönemde
Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel dahil Devlet
yönetimiyle, Parti Başkanlarıyla görüşmeler
gerçekleştirmiş , Çerkesler ve sorunlarına
ilişkin birer döküman takdim ederek örgütlü
olmanın ilk olumlu sonuçları görülmeye
başlanmıştır.
Altıncı Toplantı
7 kişilik yeni Kaf-Kur yönetimi
ile çalışmalar ivme kazanmış ve 17 dernek
temsilcisi ve gözlemcisinin katılımı ile
altıncı toplantı 30-31 Mayıs 1992 tarihlerinde
İzmir derneğinde İzmir, Adana, Ankara,
Balıkesir, Bandırma, Bozüyük, Bursa, Düzce,
Eskişehir, İçel, Konya, İskenderun, İstanbul
Bağlarbaşı, Sakarya, Sivas, Reyhanlı,
Uzuntarla, İnegöl ve İstanbul Kafkas Abhaz
Derneği temsilcilerinin katılımı ile
gerçekleştirilmiştir.
Bu toplantıda örgütlenmeye
yönelik önemli adımlar atılmış ve toplam 147
önerge görüşülmüş ve sonuçda Kaf-Kur
yönetimine Merkez-Şube yapılanması için tüzük
taslağının hazırlanması yetkisi verilmiştir.
Yeni kurulacak merkezi örgütün
kuruluş kararının rahmetli Mahmut Özden’in
hatırasına binaen Balıkesir’de yapılması
kararlaştırılmışsa da 14 Ağustos 1992
tarihinde Gürcüstan’ın Abhazya’yı işgali
nedeniyle bu toplantı yapılamamıştır. Onun
yerine İstanbul Kafkas-Abhaz Derneği salonunda
22 Ağustos 1992’de 28 derneğin çok kalabalık
sayıda gözlemcinin katılımı ile toplanılmış ve
Abhaz Dayanışma Komitesi oluşturulmuş ve
yetkiler verilmiştir.
Kaf-Der (Kafkas Derneği)
Kuruluyor
Tüzel kişiliğe sahip ve tüm
kesimleri kucaklayacak merkezi örgütlenmenin
hayata geçirilebilmesini teminen Kaf-Kur
yönetimi 10-11 Ekim 1992 tarihlerinde
Ankara’da bir toplantı yapılmasını
kararlaştırıp gerekli tebligatları yaptı.. 41
Dernek ve Vakıf çağırılı olmakla beraber
toplantıya 23 derneğin temsilcileri katıldı.
Bu toplantıda ;
-
Merkezi Ankara’da olmak
üzere KAFKAS DERNEĞİ (KAF-DER) ‘in
kurulmasına karar verildi.
Ve bu tarihi karar tüm
katılımcılarca ayakta alkışlandı.
-
Hazırlanmış olan tüzük
madde madde görüşülerek kabul edildi.
-
Ankara’da 21-22 Kasım 1992
tarihinde KURUCULAR KURULU toplantıya
çağırıldı.
Kurucular toplantısının
yapılacağı günlere yakın günlerde tüzük
hükümleri ve tüzük konusunda tabanın yeterince
bilgilendirilemediği gibi gerekçelerle bir çok
telgraf teatisi oldu.
Kaf-Kur toplantıyı iptale
yetkili olmadığını bir tebliğle duyurdu ve
sonuçta toplanan Kurucular Kurulu’nun
çalışmasında kararlı tavır koyan dernekler
yanında erteleme isteyen dernekler de olmuşsa
da süreç içerisinde kuruluşun tamamlanması
doğrultusunda karar alındı. Ayrıca yeni bir
müteşebbis heyet kurularak diğer derneklerle
temaslara devam edilmesi benimsendi.
Sonuçda kurucu üyelerle 4
Nisan 1993 tarihinde Ankara’da yapılan
toplantıda ve 21 Dernek çevresinden 104 kurucu
üyenin imzasıyla KAF-DER’in kuruluş
beyannamesi 5 Nisan 1993 tarihinde Ankara
Valiliği’ne teslim edilerek, Türkiye
Çerkeslerinin tek merkezli yegane örgütünün
resmen kuruluşu gerçekleştirildi ve geçici
yönetim seçildi. Böylece Kaf-Kur dönemi
tamamlanmış, KAF-DER dönemi başlamış oldu.
Kaf-Der’in Genişleme Süreci
(2.etap Toplantılar)
Kaf-Der’in kurulmasından iki
yıl kadar sonra Kayseri’de yapılan bir
toplantıda Dernek yöneticileri Kafkas
Derneklerinin birlik ve dayanışmasını sağlama
doğrultusunda bir çalışma başlatmak
istediklerini belirtince Kaf-Der yetkilileri
bu öneriyi olumlu karşılayıp destek
vereceklerini beyan edince Kayseri derneği
yeni bir çalışma başlatır.
Peş peşe ve değişik kentlerde
yapılan muhtelif toplantılarda örgütsel
birliğin sağlanması doğrultusunda güçlü bir
isteğin varlığı tespit edilir. Bu
toplantıların yerleri, toplanılış tarihleri,
katılımcı dernekleri ve özet halinde alınan
kararları şunlardır:
27 Mayıs1995 Kayseri Toplantısı
Kaf-Der’in kuruluşuna karar
verilirken son anda ortaya çıkan ve “tabanla
yeterince tüzüğün tartışılmadığı” gerekçesiyle
bir süre daha beklenilmesi doğrultusundaki
önerilerin kabul edilmemiş olmasının yarattığı
ortamda aslında birleşme yanlısı olmalarına
rağmen bir kısım dernekler, Kaf-Der’in
kuruluşuna katılamamıştı.
Türkiye’deki tüm dernekler için
birliktelik aranırken Temmuz 1993 tarihinde
Kaf-Der dışında ve farklı görüş iddiasıyla
Birleşik Kafkasya Konseyi Derneği adında yeni
bir dernek kuruldu. Böylece adeta iki başlı
bir gidiş kendisini gösterdi. Kaf-Der’in
kuruluşundan sonra başlanılan şubeleşme süreci
de beklenilen hızı henüz kazanmamıştı ki
Kayseri’de 27.05.1995 tarihinde bir toplantı
yapıldı.
Toplantıya Kaf-Der, B.Kafkasya
Konseyi Derneği, Eskişehir Derneği, Bursa
Derneği ve ev sahibi Kayseri Derneği
temsilcileri katılmışlardır. Toplantıda
belirlenen ilk tesbitler şöyledir: “Değişen bu
dünya koşulları ve Kafkasya’daki gelişmeler
karşısında Kuzey Kafkasyalıların, bir ana
hedefte birleşmeleri,bir ulusal politika
oluşturmaları gerekir. Türkiye'de yaşayan
Kuzey Kafkasyalıların tek örtgütleri olan
dernek ve vakıfların hedef ve ufukları da bu
anlamda değişmeli,örgütsel olarak buna uygun
bir şekilde yeniden yapılanmalıdırlar.
Hiç kuşkusuz bahsedilen yeni
yapılanmada da Türkiye’nin üniter yapısı,laik
düşünce, demokratik sistem,her icraatta hukuka
uygunluk,Kafkasya ile ilşkilerde Türkiye’nin
politik çıkarlarına ters düşmeden Kafkasya’nın
da yararına politika üretilmesine katkıda
bulunma, Yasal ve demokratik hak ve hoşgörü
sınırları içerisinde kültürel faaliyetlerimizi
yürütme gibi bu güne değin önem verdiğimiz
değerler aynen devam ettirilecektir.”
Bu ikinci süreci başlatan
çalışma gurubu olarak “Asla taraf değiliz. Tek
hedefimiz birlikteliği sağlamaktır. Toplum
olarak sahip olduğumuz bireyci yapıdan
uzaklaşıp kollektif hareket etmeyi öğrenmek
için adımlar atmak zorundayız bunun dışında
hiçbir beklentimiz yoktur.” deniliyordu. Bu
toplantıda belirlenen merkezi yapılanmanın
yararları da şunlardır:
-
Temsilde birliğin
sağlanması ve çok başlılığın yok edilmesi,
-
Mahalli ve güçsüz
derneklere bağlı birimlerin imkanlarını
sunma ve o yöre insanına da hizmet
götürme,
-
Devlet ve uluslar arası
kuruluşlarla ilişki kurma kolaylığı,
-
Merkezi kuruluşun tüzüğü
diğer birimlerde de uygulanacağından
mevzuatta birlik sağlama,
-
Bölgelerarası sosyal,
kültürel ve hatta ekonomik işbirliğini
artırma,
-
Değişik nedenlerle
derneklerden uzak duran hemşehrilerimizin
yeniden ilgisini çekme ve ilişkiye geçme
imkanı sağlama.
Yukarıda sayılan yararlar
umulan merkezi yapıya hakim olması gereken
ilkeler de şu şekilde ifade ediliyordu:
-
Kurulacak örgüt hukuk
sistemimizde ifadesini bulan sivil bir
kitle örgütü yani dernek olmalıdır.
-
Kurulacak örgüt,
katılımcı,çoğulcu ve demokratik bir örgüt
olmalıdır.
-
Merkezi örgüt, herhangi bir
ideolojinin ve siyasi düşüncenin takipcisi
ve destekçisi olmamalıdır.
-
Derneğin merkezi mutlaka
ANKARA’da olmalıdır.
Kayseri görüşmesinde; Kaf-Der
kayıtsız şartsız başlatılacak çalışmaları
destekleyeceğini beyan eder. Buna karşın
Birleşik Kafkasya Konseyi Derneği temsilcisi
ise bir çatı altında toplanmaya karşı
olmadıklarını ancak Merkez-Şube modelinin
yeterli olmayacağını ifadesinde belirtir.
Kaf-Der ve Konsey ile yapılan
görüşmelerden sonra katılımcı dernek
temsilcileri; başlatılacak bir genel
çalışmadan olumlu bir sonuç alınabileceği
görüşünde ittifak sağlayınca, Kayseri Derneği
Başkanı Sn. Sabahattin Diyner’in imzasıyla tüm
Dernek, Vakıf ve Dayanışma Komitelerine birer
yazılı çağrı mektubu gönderilir. Böylece,
Kaf-Kur’un kuruluş sürecindeki dernekler arası
görüşmelerin bir benzeri olan ikinci bir
çalışma dizisi başlatılmış oldu.
22 Temmuz 1995 Sakarya
Toplantısı
Kayseri, Eskişehir, İzmit,
Düzce (2 dernek), İnegöl, Uzuntarla, Bursa,
Alan Kültür Derneği ve Sakarya Dernekleri
katılmıştır. Alınan tavsiye kararları özeti
şöyledir: “İçinde bulunduğumuz dağınıklığı
gidermek ve tüm toplumu kucaklayacak bir üst
örgüte ihtiyaç mutlaka gerekmektedir. Kaf-Der
ve Konsey’in örgütlenmeleri yetersizdir. İki
başlılığı kaldırmak için bu iki kuruluşu
birleşmeye zorlayalım. Bilim adamlarımız,
düşünürlerimiz ve dernek temsilcilerinin
oluşturacakları bir üst kurul da
düşünülebilir. Örgütlenmenin şekli ne olursa
olsun merkezi Ankara olmalıdır. Çalışmalara
devam için Sekreterya Dernek olarak Kayseri
görev yapmaya devam etmelidir. Ankara ve
İstanbul Dernekleri ile temasları; Sakarya,
Eskişehir, İzmit, İnegöl, Bursa, Kayseri ve
İskenderun derneklerinden oluşan bir Çalışma
Gurubu tarafından organize edilmelidir.”
20 Ağustos 1995 Samsun
Toplantısı
Tokat, Samsun ve Kayseri
dernekleri ile Kaf-Der’in Sinop, Ladik, Erbaa
Şubeleri katılmışlardır. Alınan karar özeti :
“Türkiye’deki merkezi örgütlenme çalışmaları
ile Çerkeslerin tek örgüt çatısı altında
birleşmeleri çalışmaları doğru çalışmalardır.
Yarıda bırakmadan sonuca kadar
gidilmelidir.”şeklindedir.
10 Eylül 1995 Mersin Toplantısı
Adana, Mersin, Konya, Reyhanlı,
K.Maraş ve Kayseri dernekleri temsilcileri
katılmıştır. Alınan karar özeti şöyledir: “
Sekreterya görevini yapmakta olan Kayseri
Derneği’nin çalışmalarını destekliyoruz.
Çerkes toplumu olarak birlikteliğe ihtiyacımız
bu gün daha fazladır. Bu güne kadar alınan
kararlar dernekler tabanında da tartışılıp
olgunlaştırılmalıdır.”
24-26 Kasım 1995 İstanbul
Toplantıları
24 ve 25 Kasım günleri
İstanbul’daki dernek,Vakıf ve komitelerle ayrı
ayrı görüşmeler yapılmıştır. Bu görüşmelere
Marmara Derneklerinin iştirakiyle Sakarya’da
yapılan toplantıda alınan karar uyarınca
Kayseri ile birlikte Sakarya, Eskişehir, İzmit
ve İnegöl dernekleri temsilcileri de
katılmışlardır. Daha sonra da 26 Kasım günü
İstanbul Abhaz Derneği salonunda yapılan
toplantıya Pendik-Kaynarca, Gaziosmanpaşa,
Uzunyaylalılar, İstanbul Bağlarbaşı, Fatih,
Kartal, Kafkas Abhazya, Kocaeli, Sakarya,
Uzuntarla, Kayseri ve Konya Dernekleri ile,
İstanbul Dostluk Kulübü, Kafkas Vakfı,
Kafkas-Abhaz Dayanışma Komitesi ve Çeçen
Dayanışma Komitesi temsilcileri katılmıştır.
36 katılımcı üyenin ekseriyeti kişisel ve
örgütü adına lehte-aleyhde görüşlerini
açıkladığı bu toplantıda merkezi bir
yapılanmaya ihtiyaç olup olmadığı eğiliminin
tespitini teminen yapılan oylamada 34 kabul, 1
çekimser ve 1 red oyu ile merkezi bir
yapılanmanın kesin bir ihtiyaç olduğu tespit
edilmiştir. Yine bu toplantıda İstanbul
derneklerinin birer temsilcisinin katılımıyla
30.11 1995 tarihinde aynı yerde bir toplantı
yapılması ile bu toplantıda İstanbul
Dernekleri adına hareket etmek üzere Teknik
bir komitenin oluşturulması benimsenmiş ve
30.11.995 tarihli bu toplantıda Rahmi Tuna,
Saffet Öztürk, Ertuğrul Çolak, Muktedir İlhan
ve Aytek Kurmel’den oluşan bir çalışma gurubu
oluşturulmuştur.
Seçilen 5 kişilik komitenin
04.12.1995 tarihli toplantı sonucu hazırladığı
ve sadece Rahmi Tuna’nın imzasını havi
raporda,Türkiye’deki derneklerin geçmişi
,Kaf-Der ve Konsey’in yapı ve özellikleri,
yeni şartlar karşısında örgütlenmeye olan
ihtiyaç ,kurulacak yeni örgütün hangi şartları
taşıması gerektiği vurgulanmış ve mevcut
yasalar karşısında yapılabilecek örgütlenmenin
Merkez-Şube biçiminde örgütlenme olduğu ancak
bunun da bazı sakıncaları taşıdığı, ikinci
model olarak da tüm derneklerin kendi
aralarında oluşturacakları bir üst organ,
kurul veya Konsey önerilmektedir. Kurulun
tüzüğüne paralel olarak derneklerin kendi
tüzüklerini de değiştirebilecekleri ve adı
Federasyon olmasa bile bir nevi federatif bir
yapının daha uygun olduğu kanısıyla rapor
sonuçlanmaktadır. Bu raporda kurulacak üst
organın taşıması gereken nitelikler de 6 madde
halinde sıralanmıştır.
02 Mart 1996 Ankara Toplantısı
Toplantıya ,Kayseri,
İst.Bağlarbaşı, Konya, İzmit, Sakarya,
İstanbul Abhaz Dernekleri ve Kaf-Der Merkez
Yönetim Kurulu üyeleri katılmıştır. Bu
toplantıda; Üst bir birlik altında toplanmanın
zaruriyeti ve aciliyeti konusunda fikir
birliğine varılmış ve nihai kuruluş
konferansına hazırlık anlamında 14 Nisan 1996
tarihinde Eskişehir’de bir toplantı
yapılmasına ve bu toplantıya mevcut tüm
derneklerden ikişer delege çağırılmasına karar
verilmiştir.
14 Nisan 1996 Eskişehir
Toplantısı
Bu son toplantıya katılan
dernekler şunlardır; Sakarya, İskenderun,
Sivas, Kayseri, Samsun,Osmaniye, Eskişehir,
Orta Asya K.Derneği, Karaçay-Balkar Derneği,
Kocaeli, Pendik-Kaynarca, Ankara ve İstanbul
Dostluk Dernekleri, Birleşik Kafkasya Konseyi
D.,Alan Vakfı İst.Şubesi, Kaf-Der Antalya
Şubesi, Aydın, Alan Vakfı Ankara Şubesi,
Kaf-Der Genel Merkezi, Çeçen Day.K., Bozüyük,
Başhüyük, Konya, Düzce, Düzce Abhaz ve Sakarya
Abhaz.
Toplantıda; kurulacak örgütün
hukuki kimliği olan, demokratik işleyişe sahip
merkez-Şube şeklinde bir yapılanma içinde
gerçekleştirilmesi kararı alındı.
Katılımcıların önemli bölümü bir an önce
örgütlenmenin biçimi ve kuruluş yöntemini
belirlemek üzere bir KURULUŞ KONFERANSI
toplanmasını önerdiler ve bu öneri kabul
edildi.
Eskişehir toplantısına katılan
tüm delegeler ayrı ayrı görüş beyan ettiler.
Yürürlükteki yasalara göre tek çıkış yolunun
merkez-şube örgütlenmesi olduğunda önemli bir
delege ekseriyeti fikir birliğine vardı.
İsminin , tüzüğünün ve üye
yapısının değiştirilmesini de kabul eden
Kaf-Der’in; “Küçük görüş ayrılıkları olsa bile
önemli olanı önce birlikteliğin sağlanmasıdır.
Diğerleri zamanla giderilebilir” önerisine
karşın Konsey Derneği de “Birleşik Kafkasya
ideali etrafında birleşmiş bir örgütlülüğü
tercih edeceklerini, Kaf-Der ve Konseyden
seçilecek eşit sayıda üye ile bir üst kurul
kabul edilmediği takdirde iki yapının zorunlu
olarak devam edeceğini “savundu. Ve sonuçta
oylamayla MERKEZ-ŞUBE şeklindeki yapılanma
kabul edildi. Yapılacak olan Hazırlık
Konferansını organize etmek üzere Sadettin
KARAERKEK, Hikmet KANDEMİR, Bislan Salih
HURMİ, Sönmez CAN, Seyfettin DİYNER, Haluk
KUTLU, Cihan CANDEMİR, Çetin ÖNER, Süleyman
YANÇATAROL, Atay CEYİŞAKAR ‘dan kurulu olan
bir komisyon seçildi. Artık bundan sonraki
çalışmaların planlanması ve konferansın
gerçekleştirilmesi yükümlülüğü tümüyle bu
komisyona aittir.
Seçilen komisyon üyeleri anında
yaptıkları ilk toplantıda Komisyon
Başkanlığına Sadettin KARAERKEK, ikinci
Başkanlığa Hikmet KANDEMİR ve Sekreterliğe de
Cihan CANDEMİR’i getirerek Eskişehir’den
ayrılırlar.
Kuruluş Konferansı (29-30
Haziran 1996)
Başkanlığını Sn.Sadettin
Karaerkek’in yaptığı komisyon, Ankara’da
mevcut iki başlılığı ve toplumumuzu ikiye
bölen KONSEY- KAF-DER ayırımını ortadan
kaldırmaya yönelik olarak özel bir gayret
göstermiştir. Taraflarla ayrı ayrı görüşmeler
yapılmış olmasına rağmen Konsey kendi
görüşünden hiçbir koşulda vazgeçmezken Kaf-Der
her seferinde uzlaşma ve birleşme iradesini
açık olarak ortaya koymuş ve tavizler
vermiştir.
Konsey
Kendi yapılarını koruyacağını,
herhangi bir yapının altına girmeyeceklerini,
yeni bir yapı içerisinde yer almayı
düşünmediklerini belirttikten sonra Kaf-Der ve
Konsey’in %50-%50 temsil edildikleri bir üst
yapı oluşturulmasını, Kafder’in sadece ve
sadece sosyal ve kültürel faaliyetlerle meşgul
olmasını buna karşın Çerkes toplumu adına
bürokrasiyle, siyasetle, Devletle, Kafkasya
ile ilişkilerin ve Lobicilik faaliyetlerinin
tümünde temsil yetkisinin Konsey’e
bırakılmasını istiyordu. Öneriden de
anlaşılacağı üzere Konsey Derneği, 170
civarındaki üyesiyle, o tarihlerde mevcut 22
şubeli KAF-DER’den kendisini daha büyük ve
Çerkes toplumu adına daha geniş yetkilere hak
sahibi görmektedir.
Kaf-Der
Eskişehir kararları
doğrultusunda birliğin sağlanmasını, 22 Şube
ve Merkezin feshinin hem zaman alacağını ve
ham de maddi kayıp yaratacağını, Kaf-Der
tüzüğünü değiştirmenin mümkün olduğunu,
Konsey’in ve katılacak tüm derneklerin
bildireceği üyelere kuruculuk hakkının
verilebileceğini ve söz sahibi olmalarının
sağlanabilineceğini , mal varlığı konusunda
bir endişe varsa bunun için de tüm dernek ve
Vakıfların temsilcilerinin katılacağı bir
Vakıf kurulmasını tüm mal varlıklarının bu
Vakfa devredilmesini ve özellikle Konsey
üyelerinin tümüyle bu Vakıf da yer almalarını
ama mutlaka olumlu sonuca ulaşılmasını
önermişlerdi.
Komisyona verilen yetki
,Merkez-Şube tarzı birlikteliği sağlamaktı bu
nedenle Konsey’in önerilerini sadece bilgi
olarak Genel Kurula sundu. Kongre devam
ederken Konsey adına 10 sayılı bülten
katılımcılara dağıtıldı. Bu bültende birleşme
ile ilgili olarak şu ifadeler yer alıyordu:
“Kaf-Der’in kayıtsız şartsız
kabullendiği birleşme çalışmaları,
Türkiye’deki Kuzey Kafkasyalıların sessiz
çoğunluğunun düşüncelerine ters ve bu güne
kadar büyük özveri ve gayretleri ile değerli
hizmetler vermiş dernekleri feshederek başka
bir ad altında kendisine bağlama
gayretleridir. Buna, bilerek veya bilmeyerek
katkıda bulunanlar, bunun sonuçlarına
katlanmak ve tarih önünde birlik ve beraberlik
çalışmalarını geciktirmenin hesabını vermek
zorundadırlar...”
Kongrede, komisyon tarafından
detaylı bilgi sunuldu, tüzük tadilatı madde
madde görüşülerek yapıldı, Kafkas Derneği
yerine “KAFKASLILAR BİRLİĞİ DERNEĞİ” ismi
kabul edildi, Şubeler hariç katılımcı 22
derneğin temsilcilerine bir bir söz hakkı
verildi ve katılıp katılmayacakları açıkca
soruldu. 17 Dernek sözcüsü katılacaklarını
beyan etti. Konsey ve Osmaniye dernekleri
katılmayacaklarını ifade ettiler. Biga Derneği
ise prensip olarak katılma yanlısı olmakla
beraber tüzüğü yeterince inceleyemediklerini o
nedenle şimdilik katılmayacaklarını bildirdi.
Ankara İstanbul Dostluk Dernekleri ile Abhaz
Dayanışma Komitesi birleşim yanlısı olmakla
beraber fonksiyonları farklı olduğu için
katılamadılar.
Katılacaklarını beyan eden
dernekler de şunlardır: Bodrum, Bozüyük,
Göksun, İçel, İskenderun, İstanbul Abhaz,
Kayseri, Kocaeli, Konya, Pendik, Samsun,
Sivas, Tokat, Turhal, Bandırma, Sakarya.
Konferans, 6 maddelik bir
bildirinin neşriyle kapanırken yeni esaslar
üzerinden seçimli Genel Kurula gidebilmek
bakımından Kaf-Der ‘in Olağanüstü bir Genel
Kurula gitmesi ihtiyacı doğmuştur. Bundan
sonraki işlemleri koordine etmek üzere sayın
Sadettin Karaerkek, Olcay Mis, Hikmet
Kandemir, Muhittin Ünal, Çetin Öner, Recep Bay
ve Erol Kılıç’dan oluşan bir teknik komiteye
görev vererek sona ermiştir.
Kaf-Der Olağanüstü Genel Kurula
Gidiyor
29-30 Haziran 1996 tarihlerinde
yapılan Hazırlık Konferansının almış olduğu
kararların işleme konulabilmesi için Kaf-Der 6
Ekim 1996 tarihinde Olağanüstü Genel Kurula
gitti.
Genel Kurulda yapılan hararetli
görüşmeler sonucunda mevcut Kaf-Der tüzüğüne
bir geçici madde eklenmek suretiyle katılmak
isteyen tüm derneklerin temsilcilerinin 22
Aralık 1996 tarihinde yapılacak olağan Genel
Kurula katılmaları imkanı sağlandı.
Alınan kararlara göre katılacak
her dernek ,Kaf-Der’e 10’ar isim belirleyip
bildirecek. Kaf-Der de bu kişileri Genel
Merkez üyesi yapacak .Bu kişiler ilk Genel
Kuruldan itibaren seçme ve seçilme haklarından
faydalanabilecektir. İşte bu karar sayesinde
22 Aralık 1996 tarihinde yapılan kongreye
katılma hakkı olan üye sayısı 371 kişiye
ulaşmış ve hazirun cetvelini 197 kişi
imzalamıştır. Artık sıra katılma taahhüdünde
bulunan derneklerin şubeleşmesine gelmiştir.
Bu gün itibariyle gelinen
noktada katılım taahhüdünde bulunan bazı
dernekler şubeleşme yoluna gitmemişlerdir.
Sözlerinde durup katılımları gerçekleşen
dernekler Samsun, Kayseri, Kocaeli, Konya,
Turhal, Tokat gibi Çerkes nüfusun yoğun olduğu
yöreler oluşu Kaf-Der’e temsil anlamında
önemli katkı sağlamıştır. Katılma hazırlığında
bulunan 6 derneğin de katılımı halinde
genişleme süreci çalışmaları önemli oranda
hedefine ulaşmış olacaktır.
|