Kafkasya Halkları etnik kardeşleri Çeçenlere yapılan saldırı karşısında seslerini yükseltmekte niye ağır kaldılar?

Geçen yıl Rus ordusu Çeçenya’yı işgal ettiğinde bilinmeyen bir el, Nalçik kent kapısı yakınlarındaki bir bahçe duvarına “Çeçenler Kahramandır. Kabardeyler sizinle…” yazmıştı. Bu ay aynı yerde aynı kişi tarafından yazıldığı belli olan yeni bir slogan göründü “Çeçenler Kahramandır, Kabardeyler korkaktır”. İlk slogan yerinde duruyor, ikinci aceleyle kazınmaya çalışılmış.

Bu grafiti yazıları Çeçen savaşına yönelik yerel tavırdaki değişiklik hakkında aydınlatıcı bilgiler veriyor. Rus propagandasının zayıfladığı ve yüzyılar boyunca oluşmuş olan etnik bağların Kuzey Kafkasya Halklarının durumdan rahatsızlık duymaya başlamasına neden olduğu açıkça görülüyor. Bu durum insanın aklına ilk savaş öncesinde Kafkas Halkları Konfederasyonu Başkanı Musa Shanibov’un tüm Kuzey Kafkasya’dan Çeçen güçlerine destek için asker gönderileceği tehdidini anımsatıyor. Moskova’daki politikacılar bir süre duraksadılar. Ancak çok geçmeden Rus tankları Çeçen sınırlarından içeri girdiğinde Dağıstan, Çerkes ve Kabardeyler saldırıya uğrayan akrabalarının yardımına koştular. Gerçi Çeçenler açısından sayıları düş kırıklığı yaratacak kadar azdı. Bu bazı gelişmelerin sonucuydu belki. Kuzey Kafkas Halklarının çoğu Abhaz savaşında kayıp vermişti. Yalnız Çerkesler (Karacay-Cerkesya Cumhuriyeti’ndeki Adigeler) 50 civarında gönüllü savaşçı yitirmişti burda. Ayrıca Çeçenler kendi başlarına Rusları sınırları dışında tutabilecek gibi görünüyorlardı ve yaşlılar genç kuşak Shanibov’un çağrısına uymamaya yönlendirmişlerdi. En önemlisi Inguş lider Ruslan Aushev dışında Rusya’nın, “Federasyonun birliğini tehdit eden isyancı ve kontrol dışı Çeçenya”yı istilasını açıkça desteklemişlerdi.

İkinci Çeçen Savaşının başında Rus propoganda makinası bölge insanlarının çoğunu Çeçenya’nın suç örgütlerinin merkezi olduğuna inandırmıştı. Çeçenler de bu ünvanı haketmediklerini anlatmak için pek çaba göstermediler. Savaştan kısa süre önce Kabardey-Balkar bölgesinde bir yönetici olan Yuri Yerkenov eski bir okul arkadaşının yaşamına neden olan ve yankı uyandıran silahlı bir operasyonla kaçırıldı. Yerel halk bundan o kadar etkilendi ki kısıtlı maddi durumlarına karşın fidye için para topladılar. Yekenov birkaç ay sonra açıklanmayan bir miktar fidye karşılığında serbest bırakıldı.

Yernekov’u kaçıranlar bulunamamasına karşın genel olarak bunu Çeçenlerin yaptığı görüşü egemen olmuştu ve bu Rus işgaline doğru ki aylar boyunca hepsi Çeçen çetelere atfedilen bir seri adam kaçırma ve cinayet olaylarına yolu açtı.

Bugün Çeçenya savaşının yüksek maliyeti Kremlin'e olan olumlu bakışı tersine çeviriyor. Komşu ülkelerdeki halklar bölgede yaşam standardı bu kadar düşmüşken savaş makinelerine akıtılan büyük paralara hayretle bakıyorlar. Bu yaraya bir de savaş suçlusu olarak adlandırılması beklenen paralı askerlerin(kontratlı askerler-contracti) savaş kahramanı ilan edilmesi ve günde 1000 ruble (bölge halkının çoğunun aylık kazancından fazla bir miktar) kazanmaları tuz biber ekiyor.

Bu yaz Nalçik'de Dünya Çerkes Birliği (International Circassian Association) tarafından toplanan kongre, bölge insanının değişen düşüncesini yansıtmaktaydı. Bir delege “Herkes etin tırnaktan ayrılmasının ne kadar acı verici olduğunu bilir. Bizlerle yüzyıllardır yan yana yaşayan kardeşlik bağı taşıdığımız Çeçenlerin de yokedilişini izlemek eş derecede acı vericidir. Sizden mümkün olan hatta olmayan her şeyi yaparak bu lanetli savaşı durdurmanızı istiyorum” açıklaması ile artan çoğunluğun görüşünü özetledi.