|
|
................... |
|
................... |
AVNİ ARBAŞ
KİMDİR? |
|
|
Büyük Türk ressamı Avni Arbaş,
1919 yılında İstanbul'da doğdu. Babası Kuvayi Milliye'de
süvari albayıydı. Aynı zamanda sanatla da ilgilenen hatta
kendisi de resim yapan babası Mehmet Nuri Bey, Arbaş'a sanat
aşkını aşılayan ilk öğretmeni oldu. Cumhuriyetin kuruluşunun
ardından Aydına yerleşen aile 1972 yılına kadar burada kaldı.
Avni de ilk okula burada başladı. On yaşındayken babasını
kaybedince annesi Rana Hanımla birlikte İstanbul'a taşındılar.
Burada Galatasaray Lisesi'ne kaydoldu. Burada içindeki resim
tutkusunun gelişip güçlenmesini sağlayacak bir ortam buldu.
Resim öğretmeni, asker ressamlardan Mehmet Ali Beyin
yönetimindeki resim atölyesinde, Cihat Burak, Selim Turan gibi
geleceğin önemli Türk ressamları bir arada çalıştılar.
Daha öğrencilik yıllarında İstanbul'un sanat çevrelerine giren
Arbaş, İbrahim Safi, Naci Kalmukoğlu gibi sanatçılarla tanışıp
onların atölyelerinde çalıştı. Akademi`nin, “Cours de soir”
denilen kayıtlı öğrenci olmayan yetenekli gençlere çalışma
ortamı ve model sağlayan gece kurslarına gitmeye başladı ve
1937'de Galatasaray Lisesi'nden ayrılıp Güzel Sanatlar
Akademisi'ne girmeye karar verdi. Önce Çallı atölyesinde, daha
sonra da “Resmin kuralları olduğunu ondan öğrendim” diyeceği
Leopold Levy`nin atölyesinde çalışmaya başladı. 1949 yılına
kadar akademide kalan ressam bir çok Devlet Resim ve Heykel
sergisine katıldı.
Devrin Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel'in çabalarıyla
düzenlenen yurt gezilerine seçildi. Dolayısıyla Siirt'e giden
ressam, o yılların yoksul Anadolu`suyla ilk kez tanıştı.
(1954`te Paris`teki ilk segisinde yer alan ve Mahmut Makal`ın
Bizim Köy (Bir köy öğretmeninin notları)`ünden esinlendiği
resimlerinde, bu Siirt gezisinini izleri okunmaktadır.
1943 yılında, Zerrin adında, Fransızca bilen, Tatar kökenli
bir genç kızla evlendi. Bu arada başta Liman Sergisi olmak
üzere bir çok karma sergiye katıldı. Akademideki eğitimini
tamamladıktan sonra Fransız Hükümeti'nin verdiği bursla o
yılların sanat merkezi Paris'e gitti. Ancak otuz yedi yıl
sürecek olan Fransa serüveninin başında acı bir olay yaşayan
Avni Arbaş, küçük kızının doğumu sırasında eşi Zerrin'i
kaybetti. Biricik kızına, ölen sevgili eşinin ismini verir.
Ancak kızına tek başına bakamayınca onu İstanbul'a
anneanesinin yanına gönderdi. İlk kişisel sergisini, Paris'ten
gönderdiği resimleriyle, 1951 yılında İstanbul'da yeni açılan
Maya Galerisi'nde açtı. İki yıl sonra da Paris'te Galerie La
Roue'de sergi açan Arbaş'ın çalışmalarının çoğunu köy
manzaraları ve köy hayatı konulu resimler oluşturuyordu.
1950`lerin başlarından beri birlikte olduğu Henriette Lapouge
ile 1958`de yeniden evlendi. Sanatı ve yeteneği iyice gelişen
Avni Arbaş, Paris, Antibes ve Vallauris`te, aralarında
Picasso`ların, Tristan Tzara`ların, Aragon`ların, Prevert
kardeşlerin de bulunduğu bir dostlar çevresi edinmiş ve Ecole
de Paris ressamları arasında yerini almıştı. 1966`da Henry
Montherlant`ın toplu oyunlarının 3. cildini resimledi. Bu lüks
baskıda, sanatçının, Fernand Mourlot Atölyesinde
gerçekleştirdiği on beş özgün litho yer almaktadır.
Ne var ki devlet, onun bu olağan üstü başarısını görmezden
gelerek askerlik yapmadığı gerekçesiyle Arbaş'ı vatandaşlıktan
çıkarır. 1977 yılında ülkesine dönen ressam vatansız damgası
yer ancak uzun uğraşlar sonunda vatandaşlık hakkını geri
alabilmiştir. Oysa ki tüm yaşamını, renklerin ve çizgilerin
dünyasına adamış bu Türk ressamı , dünyanın neresinde olursa
olsun, oranın kokularını, renklerini, ışığını, havasını
yansıtmıştır resimlerinde. Türkiye`ye döndükten sonra da,
İstanbul`da Boğaz`ın ve Marmara`nın sürekli değişen ışığını,
güney sahillerinin balıklarını, balıkçılarını, meyvelerini,
çiçeklerini resmetmeyi sürdürdü.
Uzun süredir kanser tedavisi gören Türk resim sanatının usta
ressamı Avni Arbaş, 16 Ekim 2003'te İzmir Foça'daki evinde
hayata gözlerini kapadı. Ayrıca sinema oyuncusu Derya Arbaş'ın
da dedesi olan ressam, her zaman Türk ressamı olduğunu
heryerde vurgulamış, kendi kültürel değerlerini unutmadan
çağdaş sanatı ülkesine, ülkesinin geleneksel sanatını da
dünyaya taşımıştır. |
|
Kaynak:
Kimkimdir.gen.tr |
|
|
|
|
|
|
|
|
|