Türkiye değişik etnik kökenlerden gelen insanlardan kurulu bir
ülke. Neden?
Çünkü modern TC büyük Osmanlı İmparatorluğu'nun cumhuriyet rejimi
olarak biçim değiştirmiş halidir ama içinde yaşayan değişik etnik
kökenli grupların hala devamları olan kültürler bu topraklar
üzerinde yaşamaktadır.
Culture Club Çerkes bir baba,Türkmen bir annenin melez çocuğu
olarak bu topraklarda dünyaya geldi.
Müslümanlığı benimsemiş Çerkesler 1876 Osmanlı-Rus savaşından
sonra dönemin Osmanlı padişahı tarafından Türkiye'ye davet
edildiler. Osmanlı'nın asıl amacı olası yeni bir savaşta
Çerkesleri Rusya'ya karşı kullanmaktı.
Bu nedenle davet edilen Çerkesler jeo-stratejik olarak Türkiye'nin
değişik bölgelerine yerleştirilmekle beraber Rusya tehlikesine
karşı özellikle Karadeniz boylarına serpiştirilmişlerdir.
1 milyon civarında olduğu tahmin edilen göç eden Çerkeslerin
neredeyse yarısı göç sırasında gemilerdeki olumsuz koşullar ve
iklim değişikliği nedeniyle değişik hastalıklardan yaşamlarını
kaybettiler.
Yaşamda kalmayı başarabilenler Anadolu’nun değişik yerlerine
yerleştirildiler.
İşte Anadolu Türk halkı ile Çerkeslerin kültürel etkileşimleri
bundan sonra başladı.
Anadolu toprakları kadının söz sahibi olduğu MÖ.4000 yıl önceki
kültürünü Çerkesler ile yeniden keşfetti.Yalnız Çerkes kızı
evlendikten sonra söz hakkını büyük ölçüde yitiriyordu,bu nedenle
Çerkes kızları geç evlenir,ama bu başka bir yazının konusu.
Çerkes kültüründe haremlik selamlık olmadığı gibi,tam tersi Çerkes
gençleri evlenene kadar hepsinin birbirini tanımasını sağlayan
kökünü binlerce yıllık kültürden alan olağanüstü bir sosyal
sisteme sahipti.
Bu nedenle İslam kültürü Çerkeslere tam
olarak işleyememiştir.
Bu öyle bir kültürdü ki, herkesi şaşırtmaya hala devam etmektedir.
Uygarlıkların en önemli göstergelerinden olan dil Çerkeslerde
sınırları zorlamıştır, 13’ten fazla boya ve dile bölünmüş
Çerkeslerdeki konuşma dilindeki sessiz harflerin sayısı bazı
boylarda 80 civarındadır.
Bu günkü alfabelerin harf sayısının 30 civarında olduğunu
düşünelim, aradaki farkı hayal edelim.
Çerkesler TC'nin kurulmasında önemli görevler almışlardır, örneğin
Culture Club'nin dedesi İstiklal Savaşı gazisidir.
Çerkes erkekleri dik kafalıdır, boyun
eğmez, kadınları onurludur! Halk dansları bunu açıkça sergiler.
Halk danslarının açığa vurumu
olan oyunlarında bunu görebilirsiniz .Yıllarca Rus
halk dansları diye Batı’da
alkışlanmış, yıllarca bazı Türk halk
dansları olarak Türk filmlerinde gösterilmişlerse de her
iki kültürle bazı ortak noktaları olsa da temelde ilgisi yoktur.
Peki Darwin ile ne ilgisi var?
Vizenizi alırken ırkınızın sorulduğu bölüme "Caucassian" şıkkını
neden işaretliyorsunuz.
"Caucassian" yani, Çerkes şıkkını? Hiç düşündünüz m?
Yani Kafkasyalı, beyaz ırkı ve Avrupalıyı simgeleyen.
Doğal seçilimin seksüel seçilim alt dalı Çerkesler arasında yaygın
bir sosyal kuraldır, kökü binlerce yıllık bir gelenektir.
Bu gelenekte esas evlenene kadar tüm gençlerin birbirini tanıma,
tanışma esasına dayanır. Buna yönelik oyunlar vardır. Bu oyunlara
düğün denir, gerçek düğünler sırasında birkaç gün oynanır, gerçek
düğün olmadığında düğün adı altında istedikleri zaman toplanırlar.
Çerkeslerde akraba evliliği ve
kaşenliği yasaktır. Bu nedenle Çerkeslerde akraba evliliğinden
kaynaklanan hastalıklar olmaz.
Bu oyunların oynanabilmesi için her Çerkes evinde büyük bir salon
bulunur, gençler bu salonlarda zaman zaman toplanır oyunlar oynar,
birbirlerini tanırlar.
Kızlı-erkekli karışık bu ortamlara alışkın olduklarından karşı
cinsle konuşurken elleri ayakları dolanmaz, girişken olurlar.
Bu ortamlarda herkes gerek fiziksel beğeni, gerek diğer kıstasları
ne ise ileride evlenmeyi düşündüğü kişiyi seçer.
Seçimde kız ve erkeğin söz hakkı eşittir. Bir Çerkes kızı sizi
beğendiyse arkadaşlık teklif edebilir, bu doğal karşılanır.
Türklere bu gelenekler tuhaf geldiğinden ne olup bittiğini
anlayamazlar, anlayamadıkları için bu toplantılara alınmazlar.
Kimisi ilk kaşeni ile evlenir, kimisi yıllarca o düğün senin bu
düğün benim dolanır durur. Çok fazla seçenek olunca düğünler de
bitmez, bir türlü beğendiğini bulamayanlar çoktur, o yüzden
Çerkeslerde evlilik yaşının 40'lara kadar uzanır. (Abhaz, Abaza)
Türklerin dilindeki Abaza buradan gelir, 40 yaşına kadar
evlenmeyince Abaza kalınabilir. (Bu kelimenin aslı Abhaz'dır,bir
Çerkes koludur Abhazlar.)
Darwin ile ne ilgisi var? Anlayabilen anladı.
Eğer karşınızda karşı cinsten seçecek çok seçenek varsa mutlaka
iyiler seçilecek, diğerleri elenecektir.
Bu kurallar nedeniyle Çerkeslerin çoğunun eli yüzü düzgündür.
Çerkeslerde çirkin olanların çoğu maalesef evde kalır. Soyunu
sürdüremez.
Osmanlı sarayında Çerkes kızları güzellikleri nedeniyle pek
revaçtaydılar.
Didofun
Bilgiler için teşekkürler.
Benim de anne tarafım Gürcü’dür ama Gürcü-Çerkes çok iç içe geçmiş
yapıları var zaten. Kendi köylerindeki düğünlere Çerkes düğünü
derler ve bir kaç kez tanık olmuştum hiçbir şekilde
haremlik-selamlık uygulama olmaz. Kızlar erkekler hep birlikte
dans eder, oynarlar. El ele, diz dize otururlar. Bu yapılan
Anadolu’nun bir çok yerinde ahlaksızlık olarak sayılsa da Kafkas
adetlerinde bu çok normaldir.
Gerçekten bu kültürü tanıdıkça hayran kalıyorum. Arap dininin
Anadolu halkını ne hale getirdiğini çok iyi anlayabiliyoruz.
Çok doğru. Kafkas halklarının gelenekleri o kadar güçlüdür ki,
İslam onlara derinden etki edememiştir. Kafkas halklarının
geleneklerinde haremlik-selamlık yoktur...
Türkiye'deki Çerkesler çevrelerindeki köylerin yoğun İslami
baskısı altında kaldıkları için Kafkasya'daki yaşantılarından
biraz daha tutuculardır ama Türklere göre daha açık görüşlü
olduğumuz ise bir gerçektir.
Sinnem
İki dostum var, ikisi de Çerkes ve beni hep Çerkes’e benzetirler.
Düğünleri çok eğlenceli geçer. Gençler için ayrı bir yerde devam
ettirilir, sabaha kadar.
En sonda da bütün gençler sohbet ederler bir odada.
Hele kaşenlik olaylarına geçilir ki, anlatılmaz, yaşanmalı…
Yalnız Kayseri’de bulunan Çerkeslerin büyük çoğunluğu İslam dinine
fazlasıyla bağlı…
Didofun
Ağabey çok güzel bilgiler vermişsin teşekkürler. Evet genellikle
bu yörenin insanları gerçekten ''eski toprak'' oluyor. Köyde
yaşlılarımız öldüklerinde 90-100 yaş civarında oluyorlar. Ancak
nedense kanser vakalarında meydana gelen artış artık bir çok
insanımızı erken yaşta alıp götürebiliyor.
Özellikle şu tablo beni gerçekten çok duygulandırdı.
Kafkas insanı bu kadar medeni, insancıl ve açık görüşlü olmasına
rağmen maalesef İslam’ın tesiri herkese işlemeyi başardı.
Bizim ailelerde de insanlar artık toplumun her kesiminden etki
altında kaldılar ve Gürcü kızları aşırı dinciler ile bile
evlendirildi. Bunun sonucu olarak hepsinde kökten gelen değerler
yok olmaya başladı.
Daha gençliklerinde hiç tanımadıkları erkeklerle beraber dans eden
oynayan kızlarımız maalesef dini baskılar sonucu beyinleri
yıkandı.
Yazık ki ne yazık...
Culture Club
Esas çarpıcı bilgi ise şimdi geliyor...
Laik, modern TC'nin kurulmasını
sağlayan baş aktörler Balkan ve Kafkas kökenlidir. Balkanlara ve
Kafkasya'daki halklara baktığınızda İslami motiflerin geri
planda kaldığı açıkça görülür.
Şimdi AKP ile yaşadığımız karşı devrim hareketi bizim temellerini
attığımız laik sistemi yok etmeye çalışıyor...
İşte aramızdaki kavga bu...
Dedektif
Hocam gerçekten çok can alıcı bir konuda tespitte bulunmuşsun.
Sadece Türkiye Cumhuriyeti’ni değil, Osmanlı’yı Osmanlı yapan yine
Balkan ve Kafkas milletleriydi.
Dimension
Bende Çanakkale Çerkeslerindenim. Çerkes köyünde büyüdüm sayılır.
Çerkesce’de bildirim: Side vusit. Vu Doga. Halov,Pisi falan. İyi
anlarım fakat fazla konuşamıyorum.
Annem Çerkes, babam Muhacir. Kendimde bir üstteledim Almanya’da
doğdum. Yani acayip Multikulti"yim!
Hakikaten Çerkesler mert ve iyilik severdirler. Amma o kadar da
inatçıdırlar.
Saygılar İlke ağabey, memnun oldum tanıştığımıza.
Saygılar.
Dimension
Çerkes olunmaz, Çerkes doğulur, der Çerkesler.
Çerkeslerin kendilerine has dilleri örf ve adetleri vardır.
Çerkesler, bırakınız akraba evliliği yapmayı, kendi mahallesinden,
arkadaşlarının akrabalarını bile eş olarak seçmezler. Mahalle, köy
delikanlıları kızları başka köylere düğünlere götürür ,gece yarısı
yine evlerine teslim ederler. Hiç bir sarkıntılık ve laf olmaz.
Kızlar, erkekler kendi aralarında görüşür konuşurlar. Saklı, gizli
falan değil. Herkes görür, bilir.
Akşamları kızlar ile erkekler buluşup bir kızın evinde toplantı
yaparlar (pıselho). Herkes kendi hoşlandığı kimseyle yan yana
konuşur.
Evli bir erkek bekar bir kızla konuşursa, o kızın anı şanı artar.
Akıllı, dürüst kız derler. Nasipleri çoğalır.
Kaçarak evlenirler. Kaçacakların birbirlerini sevdiklerini herkes
bilir. Adettir, kız kaçırmayan adamdan sayılmaz.
Bende kaçırdım valla.
Düğünleri de erkek ile kız arasında oynanan çok değişiktir.
Kızları ve erkekleri son derece modern ve çekici giyinirler. Çok
güzel olurlar. Çoğu sarışındır. Misafirperverdirler.
Kendilerine özgün yiyecekleri vardır. Çerkes Tavuğu herkes
tarafından bilinir. Haluj diye içi katkılı ekmekleri vardır.
İçerisinde peynir ve baharatlar bulunur (ah olsa da yesem şu an).
Şipsi diye de Çerkes Tavuğu’nun yanında sos yapılır. Yemede
yanında yat. Yaşlıları biraz dindar olur.
Hangi toplumda ülkede yaşıyorlarsa o ülkenin bayrağını,
topraklarını kendi kimlikleri vatanları olarak benimserler. Çabuk
adapte olurlar. Uyumludurlar.
Hiç bir zaman yaşadıkları devleti, toplumu arkadan vurmazlar. Ayrı
devlet kurma diye akılarından daha geçmez.
At çalmayan erkeğe eskiden kızlar gelmezmiş. At ve silah çok
önemlidir.
Fakat düğünlerinde örf ve adetlerin de serbest bırakılmak
isterler.
Düğünlerde kız evinin bacasını silahla yıkarlar. Düğün esnasında
silahlar hep patlar, atan atana. İşte bu silah atma yüzünden
serbest bırakılmaları lazımdır. Bacasını kurtarmak isteyen ev
sahibi atıcıya devamlı para teklif eder atıcı bacayı yıkmağa devam
etmekten vazgeçinceye kadar.
Gelinin ayakkabısını çalmak adettir.
Ayakkabısız gelin evine giremez. Damattan bir sürü para alıp
ayakkabıyı geri verir, çalan.
Damat 1 ay boyunca eve karısının yanına gizli girer kimse
görmeden. Pencereden, balkondan falan.
Çerkes köyünde büyüdüm sayılır. Dilerini iyi bilirim. Kanımın
16’tı da birinde Çerkeslik vardır.
Saygılar.
V For Vandetta
Sevgili CultureClub,
Öncelikle çok teşekkür ederim. Duygulandım açıkçası. Gerek
araştırma yazınızı, gerekse yorumları okudum ve çok beğendim.
Sitemizde Çerkesleri görmek beni sevindirdi açıkçası. Çerkeslerin
asil duruşu, sevecenliği, erdemliliği, hoşgörüsü, en önemlisi
insanlığına hayranım.
Bizim kültürümüzdeki,örf ve adetlerimizdeki kurallar ne yazık ki
eskiye nazaran unutulamaya başladı. Tabi bunları yaşatan insanlar
halen var.
‘’Çerkes’im’’ sözcüğü parola gibidir. Nasıl mı? Gidersiniz bir
Çerkes köyüne veya Çerkeslerin bulunduğu bir yere ben Çerkes’im
dedin mi ooo sanki kırk yıllık ahbap gibi karşılama,
misafirperverlik, muhabbet anlatamam. Yaşamak lazım.
Bizlerde mesela kaşenlik vardır. Onun dışında kızlı erkekli
sohbetler ederiz, bazen Çerkes oyunları oynarız. Açıkçası ben bu
kültüre, bu insanlara hayranım ve seviyorum. Çerkeslerdeki o
nezaket, incelik, anlayış, açık görüşlülük muhteşemdir. Zaten bir
çok gazeteci, yazar, sanatçı, ressam vs. daha sayamadığım
alanlarda Çerkesler mevcuttur. Çokta Çerkes aydın vardır...
Saygılarımla...
Godness
Evet
Çerkesler bu ülkenin aydınlık yüzlü insanlarıdır. Ben de severim
onları.
|