...................
...................
LAHŞIKUAYE GÜNÜ KUTLANDI

NEHAYE Ramazan
Adige Mak, Aralık 2013
Çeviri: AÇUMIJ Hilmi

                         
...................
...................

İçinde bulunduğumuz yılın Ekim ayı sonlarına doğru Krasnodar baraj gölünün inşası neticesinde göç ettirilen Lahşıkauy'e günü ilk defa kutlandı. Kutlama etkinlikleri Karadeniz sahiline gitmekte olan 'M-4 Don' federal karayolu kenarında eskiden Lahşıkuay köyüne ait olan arazide 2009 yılında yapılmış olan Lahşıkuay anıtı yanında pek çok insanın katılımı ile gerçekleştirildi.

Bu etkinliğe sadece Adıge Kale kentine göç ettirilmiş Lahşıkuayeliler katılmadılar. Farklı farklı yerlere dağılmış olan tüm bu köylülerden etkinliğe katılım oldu. Etkinliğin sunuculuğunu yapan Lahşıkuaye'nin yetiştirdiği kızı, Adıge Cumhuriyeti Onursal Kültür Emekçisi NAPTSEKO Mariyet'in de dediği gibi; etkinlikte çok sayıda konuk vardı. Köyün daha önce bağlı olduğu Tevçoj Rayonu idarecisi Haçmamıko Azemat kendisine eşlik eden büyük bir grupla etkinliğe katıldı. Tehutemıkuaye Rayonu, Krasnodar, Mıyekupe ve ayrıca baraj gölü altında kalan diğer köylerinde temsilcileri katıldılar.

Lahşıkuaye gününü bu köyün yetiştirdiği evladı, Adıgekale belediye başkanı HATEĞU Nalbıy kısa bir konuşma ile açtı. Öncelikli olarak hemşerileri ve gelen konukları selamladı, bu önemli gün için gelmiş olmalarından dolayı onlara teşekkür etti.

HATEĞU Nalbıy; 'Dünyada irili ufaklı pek çok güzel hoş köy-kent var. Fakat insan için daha kıymetlisi olmayan, benzeri yok hissedileni, unutulmayanı doğup büyüdüğü yer. Onu kıyaslayabileceği onun yerine koyabileceği bir başka yer yok. Fakat biz böylesi kıymetli yerimizi elimizde olmadan 44 dört yıl önce terk etmek zorunda kaldık. Bu suni gölü yaparken canımız gibi sevdiğimiz Lahşıkuye'yi, Adıgekale'ye göç ettirdiler. Sadece bizde değiliz, burada toplananların hepsi suni gölün altında bırakılan köylerin sakinleri. Hepimiz aynı şekilde aynı yoldan geçtik. Birbirimizi iyi anlıyor, birlikte güzel yaşıyor, çalışıyoruz. El ele vermiş bir şekilde Adıgekale'mizi daha güzel, zengin, mamur kılmak için çalışıyoruz.

Böyle olmasına rağmen, ardımızdan gelen nesillerin köklerimizi, başımıza gelenleri unutmamaları gerekiyor. İşte bizde diğer göç ettirilen köyler gibi 2009 yılında şu an önünde toplandığımız bu anıtı yaptırdık. Bu bilince sahip olmamız için  önemli bir olay. Köyümüz tarihten itibaren güzel gelenek-göreneklere sahip bir yaşantı sergiliyordu. Büyüklerimiz yaşadığımız o büyük ülke SSCB hangi konuda hangi çalışmayı başlattıysa en öndeydiler samimi bir şekilde övünülesi başarılar elde ettiler, Lahşıkuaye'yi övgü ile andırdılar. Sevincimiz ise günümüzde bu güzel huy ve gelenek-görenekleri gençlerimizin sürdürüyor olması, şu an yaşadığımız Adıgekale'nin kalkınması için ellerindeki olanakları sonuna kadar kullanıyor olmalarıdır.'dedi.

Daha sonra söz verilen, eğitim-öğretim emek gazisi Ç'ENIBE Şıham, Lahşıkuaye'nin tarihi ve köy hakkında bilgiler verdi.

1717 yıllarında Lahşıkuaye Psıfabe'nin yakınlarındaydı. Burada rahat edemez olduklarında köy farklı yerlere göç etti. Bu gün bu anıtında bulunduğu yere göç etmeleri ise 1859 yılına denk geliyor. O zamanlar köy 112 hane ve 728 kişiden oluşuyordu.

Fakat Lahşıkuayeye burada da rahat verilmedi. Burada 110 yıl varlığını sürdürüp iyi yönde gelişirken Krasnodar baraj gölünü inşa etmeye başlayarak 1969 yılında köy sakinleri Adıgekale'ye göç ettirildiler. O tarihlerde 370 hane olan köy sakinlerinden 360 hanesi Adıgekale'nin bir bölgesine yerleştiler, orada yaşıyorlar. Kalan aileler ise başka yerleri yaşamak üzere seçtiler.

Lahşıkuayeliler devlet hangi işe ön ayak olursa en önde bulunanlar arasındaydılar. İkinci dünya savaşı başladığında düşmana ilk karşı koyanlar arasındaydılar. İşgalci Almanların bozguna uğratılması, zaferin elde edilmesinde katkıları var. İlk bayan Adige savaş pilotu BEĞUJEKO Leyla, partizan grubu başkanlığı yapan KUŞIMZEKO Ayteç,  HUT Reşit, YERECIBEKO Haçemız, NAPTSEKO Hazret, NAPTSEKO Ahmet, ŞEVCEN Zekeriya, savaş esnasında partizan grubundayken savaş sonrasında  Şevçenke'de bulunan MTS'nin  müdürü NAPTSEKO Doletçerıy... onlar ve diğerleri göğüslerinde madalyalarla savaştan döndüklerinde düşmanın allak bullak ettiği tarım sektöründe öncü çalışmalar yaptılar. İkinci dünya savaşında Lahşıkuaye'nin yetiştirdiği 109 evladı canını esirgemeden düşmanla savaşırken vefat etti.

Günümüzde onların açtığı yolu devam ettiren Lahşıkauye'nin övgü ile anılmasını sağlayan pek çok kişi aramızda, bizlerle birlikte çalışıyorlar;  Adıgekale Belediye Başkanı HATEĞU Nalbıy, 38 yıldır Tevçoj Rayonu Eğitim Dairesi Başkanı YERECIBEKO Adam, 20 yıl Adıgekale Eğitim Dairesi Başkanlığı yapan Ç'ENIBE Şıham, büyük ticaret adamları TL'IAPE İbrahim, cumhuriyet gazetesi Adige Mak yazarı JAÇEMIKO (T'EŞU) Aminet, 'İlyiç'in Yolu' sovhozunun yöneticiliğini yapmış olan NAPTSEKO Şumaf, fotoğrafcı ŞEVCEN Zar, SSCB sporcusu HATEĞU Adam...

Pek çok kişinin adını söylemiş olmakla birlikte yine ilave edelim;  Naptseko kardeşler Badur, Ruslan, Aslan, antrenör YEŞIGOVO Seferbıy, RF Orman İşletme Kurumu Onursal Emekçisi HATİKUAYE Mecid, Kent Hastahanesi Başhekim Yardımcısı TEVÇOJ (HUT) Melayçet, ABİDE His, PŞIŞEKO Ruslan, KIŞMEZIKO Adam... aydın, büyük organizatörler olan bununla birlikte Adıgağe’den de ödün vermeyen pek çok kişiyi köyümüz yetiştirdi.

Etkinlik esnasında belirtiklerine göre azımsanmayacak başarılarda elde ettiler. 2009 yılında yaptıkları anıt Lahşıkauye'nin daha önce bulunduğu yerde. Tarihi topraklarında bir araya geliyor, sohbet ediyorlar. Yeni evlenen çiftler ilk önce buraya geliyorlar, nine-dedelerinin yaşadıkları topraklar yeni geline gösteriliyor.

Lahşıkuaye günü etkinliğinde, emek gazisi YERECIBEKO Aslan, NAPTSEKO Ayşet, HEKOME İnver, doktor TEVÇOJ Melayçet, Tevçoj Rayonu Gaziler Birliği Başkanı NEMITEKO Yure, Pçıhalıkuaye'den ŞEŞ'E Aslanbeç, İnem'den HANEHU Kadırbeç, Psekupse imamı MAMIY Doletbıy vd. de konuşma yaptılar.

Halekuaye temsilcileri TL'IHASE Zule ve imam ŞUMEN Zavur üç çınar ağacı fidesi getirerek Lahşıkuaye anıtının bulunduğu bahçeye diktiler.

Daha sonra tüm konuklar kurulu sofralara davet edildi, ağırlandılar. Burada  her yıl Lahşıkuaye gününün eylül ayının son Cumartesi günü yapılması kararını aldılar.