|
|
................... |
|
................... |
RUSYA FEDERASYONU
YABANCI SERMAYE MEVZUATI |
Rusya.org |
|
|
................... |
|
|
Rusya Federasyonu yabancı sermaye
yasası, Ağustos 1991 tarihinde yürürlüğe girmiş olup, kimlerin
"yabancı yatırımcı" sayıldığı, yabancı yatırım şekilleri ve
yabancı yatırım kapsamında sayılacak girişimlerin tarifleri
yapılmaktadır. Federal Yabancı Sermaye Yasası dışında her
bölgenin kendi mevzuatı bulunmaktadır. Yabancı yatırımcılara
tanınan haklar bölgeden bölgeye farklılıklar göstermektedir.
Yabancı Yatırımcı Olabilecek Kişiler:
*Yabancı tüzel kişiler
*Yabancı kişiler, (uyruksuzlar dahil)
*Yabancı devletler
*Uluslar arası kuruluşlar
*Sürekli yurt dışında ikamet eden ve ikamet ettiği ülkede ticaret
yapma izni olan Rus vatandaşları.
Yabancı Yatırımın Rusya Federasyonu’ndaki Hukuki şekilleri:
*Rus ortaklarca kurulmuş anonim şirketlerde hisse senedi ortaklığı
*Tamamen yabancı sermaye ile kurulmuş tabi şirketler
*Satın alınmış şirketler, varlıklar, binalar,yapılar, şirketlerde
ortaklık, hisseler, bonolar ve Rusya Federasyonu yasalarınca
yasaklanmamış diğer menkul değerler ve gayrımenkuller.
*Satın alınmış toprağı ve diğer kaynakları kullanma hakkı
*Mülkiyet haklarının satın alınması
*Borç verilmesi, kredi açılması, mülkiyet ve mülkiyet haklarının
teklif edilmesi dahil olmak üzere,diğer Rusya Federasyonu yasaları
tarafından yasaklanmış olmayan yatırım faaliyetleri.
"Yabancı yatırımcıların kar elde etmek amacı ile teşebbüs veya
başka faaliyetlere yatırdıkları her türlü maddi veya fikri
mülkiyetler" yabancı yatırıma konu mülkiyet şekilleri olarak
tanımlamaktadır"
Yabancı Sermaye Yasası aşağıda belirtilmiş yabancı sermaye
şirketlerinin kurulmasına izin vermektedir:
*Yabancı sermayeli ortaklıklar ve onların tabi şirketleri ve
şubeleri
*Tamamı yabancı yatırımcılara ait şirketler ve onların tabi
şirketleri ve şubeleri
*Yabancı tüzel kişilerin şubeleri
Yabancı sermayeli teşebbüslerin alabileceği başlıca hukuki
şekiller Medeni Kanunda belirtilmiştir. Bunların arasında:
*Tam ortaklık
*Limited şirket (genel ortaklık)
*Sınırlı sorumlu şirket
*Ek sorumlu şirket
*Anonim şirket (açık veya kapalı)
Yabancı Yatırımcılara açık olan faaliyet alanları:
Rusya’da yatırım yapmak isteyen kişi veya yabancı şirket
Teşebbüs ve Müteşebbis Faaliyetleri Kanunu, 601 sayılı Ortak
Şirketler Kararnamesi, ve Yabancı Sermaye Kanunu çerçevesinde,
hemen hemen her teşebbüse katılıp her alanda faaliyet
gösterebilir. Rus vatandaşları veya diğer yabancı kişiler, Rus
veya yabancı tüzel kişilerle ortaklık kurabilirler.
Bu yasalara göre, teşebbüs: "toplumsal ihtiyaçları karşılamak ve
kar etmek için üretim yapan, iş gören veya hizmet sağlayan
bağımsız iktisadi bir kuruluş "olarak nitelendirilmektedir.
Teşebbüs faaliyeti ise "vatandaşların veya üyesi oldukları
birliklerin kar amaçlı, bağımsız faaliyetleri veya girişimleri"
olarak tanımlanmıştır. Yabancı sermaye yatırımları "yabancı
yatırımcıların kar sağlamak amacı ile yatırmış olduğu her türlü
somut mali, teknolojik, idari ve maddi kaynaklar" olarak
belirlenmiştir.
Ticari faaliyet tek kişi tarafından veya bir firma tarafından
yürütülebilir. İş sahibi; iş tek kişiye ait ise yalnızca aile
fertlerini, bir firmaya ait ise gerekli göreceği her kişiyi
istihdam edebilir. Bir firma, özel kişiler veya kuruluşlar,
devlet, belediye, sivil toplum örgütleri veya onların birleşimi
tarafından kurulabilir.
Teşebbüsler dördü ortaklık olmak üzere, 11 farklı şekilde
oluşturulabilir. Bu ortaklıklar: genel ortaklık, karma ortaklık,
açık veya kapalı anonim şirketlerdir. Mal sahipliği birden
fazla kişiye ait ise, kanunen anasözleşmenin yapılması
gerekmektedir. Bu sözleşmede her ortağın hak ve
sorumlulukları ile aralarındaki ilişkilere yer verilir.
Yabancı Sermaye Yatırımları:
Rusya Federasyonu'na yapılan yabancı yatırımların yaklaşık olarak
% 70'ini ticaret/catering, gıda ve enerji sektörüne yapılan
yatırımlar oluşturmaktadır. Rusya Federasyonu Devlet İstatistik
Komitesi verilerine göre, en çok yabancı sermaye yatırımı Moskova
şehrine yapılmaktadır. Moskova'nın ardından en çok yabancı
yatırım çeken yöreler arasında; Krasnodar Bölgesi, Sahalin,
Leningrad Bölgesi, Moskova Bölgesi, Novosibirsk, Tyumen ve St.
Petersburg şehri ilk sıralarda yer almaktadır.
Diğer taraftan, Rusya’daki yabancı yatırım ortamını takip ederek,
yabancı yatırımları özendirmek ve bölgelerdeki yabancı yatırımları
artırmayı teminen Rus hükümetine yabancı yatırımlar ve yabancı
sermaye konusunda gerekli bilgi ve belgeleri hazırlayarak tavsiye
kararlarında bulunmak üzere Yabancı Yatırımlar Danışma Konseyi
faaliyete girdi. Söz konusu konseyinin daimi başkanlığını
Ekonomik Gelişim ve Ticaret Bakanı yaparken, Maliye Bakanı
konseyin başkan yardımcılığını görevini yürütüyor.
Rusya Federasyonu'ndaki Türk Yatırımları:
Gerek mağazacılık gerekse üretim yaparak Rusya'da faaliyette
bulunan 600 civarındaki irili ufaklı Türk şirketinin yanı sıra
bazı önemli Türk yatırımları ön plana çıktığı görülmektedir. Türk
yatırımlarının en önemlileri şöyledir:
Ramstore Alış-Veriş Merkezleri: Koç Holding ve Enka İnşaat'ın
ortak olarak gerçekleştirmiş oldukları supermarket ve alış-veriş
merkezi sayısı Moskova'da 24 Moskova dışında 4 adet olmak üzere
Haziran 2004 tarihi itibariyla 28'e ulaşmış bulunmaktadır.
Moskova dışında Tataristan'ın başkenti Kazan, Krasnoyarsk, Nijnıy
Novgorod ve Rostov na Donu şehirlerinde faaliyette bulunan
Ramstore zincirleri Moskova'nın ikinci büyük şehri olan St.Petersburg’da
da alış-veriş merkezi inşaası yönünde çalışmalar sürdürülmektedir.
Rusya’daki Ramstore sayısının 2004 yılı sonuna kadar açılacak 14
mağazayla 42’ye ulaşması beklenmektedir. Yatırımların toplamı
yaklaşık olarak 410 milyon ABD Dolar'ıdır.
Bankalar: Rusya Federasyonu’nda faaliyette bulunan 12 yabancı
sermayeli bankanın beşi Türk sermayeli bankadır. Moskova'da
faaliyet göstermekte olan Türk bankaları Ziraat Bankası, Yapı
Kredi Bankası, Garanti Bankası, Deniz Bank, İktisat Bankası olup,
toplam sermayeleri 75 milyon ABD Dolar'ı civarındadır.
Anadolu Grubu : Rus bira pazarının yaklaşık olarak %7'sini elinde
bulunduran Anadolu Grubu, Efes Pilsener ve Starıy Melnik
markalarıyla Moskova'da gerçekleştirdiği bira üretimine ilaveten,
Ufa şehrinde bulunan Amstar bira fabrikası Efes tarafından satın
alınmıştır. Rostov na Donu şehrinde üçüncü bira fabrikası üretime
başlamıştır. Toplam yatırım miktarı 250 milyon ABD Dolar'ına
civarında olan Efes bira fabrikalarının yıllık bira üretimi 700
milyon litreye ulaşmak üzeredir. Halen, Efes Pilsener Stariy
Melnik (İhtiyar Değirmenci), Beliy Medved (Beyaz Ayı), Sokol
(Şahin) ve Efes Pilsener markalarıyla St.Petersburg'lu Baltika
(%28) ve Interbrew'un (%14) ardından Rusya'da en büyük üçüncü bira
üreticisi konumunda bulunmaktadır.
Ruscam: Anadolu Cam Sanayi Rusya'nın Vladimir Bölgesinin Gorohovts
şehrinde % 100 Türk sermayeli "Rus Cam" cam ambalaj (şişe)
fabrikası kurmuş durumda. Ayrıca, St.Petresburg yakınlarında
bulunan ve yıllık kapasitesi 75 bin ton olan Pokrovoskiy Cam
Fabrikasının %76 hissesi Ruscam tarafından satın alınmıştır. 30
milyon Dolar tutarında yatırımın planlandığı tesiste 120.000
ton/yıl kapasiteli ikinci bir fırınla, üretimin %150 artırılarak
200.000 ton/yıl üretim kapasitesine çıkarılması hedeflenmektedir.
Diğer taraftan, Anadolu Cam Sanayi'nin Rusya'daki yatırımlarının
üçüncü ayağını oluşturan Ufa tesisleri için 60 milyon Dolar
yatırım harcaması yapılarak, toplam iki fırında 240.000 ton/yıl
cam ambalaj üretim kapasitesi hedeflenmiştir. Ufa'daki fabrikanın
birinci fırını 2005 yılı sonunda, ikinci fırını ise 2006 yılı
ortasında işletmeye alınması planlanmıştır. Ruscam’ın Rusya
Federasyonu’ndaki toplam üretim kapasitesinin %90 artarak 3
fabrikada 750.000 ton/yıl düzeyini ulaşarak, halen %27 olan Rusya
yeni bira şişesi pazarındaki payı %60’ın üzerine çıkarılması
planlanmıştır.
Önümüzdeki iki yıl içerisinde Ruscam'ın üretim kapasitesinin
yıllık 900 bin şişeye, daha sonraki yıllarda ise, yılda 1 milyar
şişenin üzerine çıkartılması bekleniyor.
Enka İnşaat: Ramstore alış-veriş merkezlerinin inşaatının
dışında, Moskova’nın prestijli ofis komplekslerinden olan ve
yapımı Enka İnşaat tarafından gerçekleştirilmiş bulunan "Krasnie
Holmı" (Kızıl Tepeler) Projesi’ne Enka, 62,5 milyon ABD Dolarlık
yatırımı ile söz konusu projenin %52 hissesine sahip
bulunmaktadır. Diğer taraftan, Moskova'daki en büyük ofis binası
sahiplerinden birisi konumunda bulunan Enka İnşaat ve Sanayi A.Ş’nin
Moskova'da 135.000 metrekare ofis alanı olan 3 ana bölümden
oluşacak Naberezhnaya Tower Business Complex inşaatının birinci
bölümü açılmış olup, anılan kompleksin tamamının 2007 yılında
işletmeye alınması planlanmıştır. Ekim 2004 tarihi itibarıyla Enka
tarafında halen Rusya’da yürütülmekte olan işlerin toplamı 675
milyon Dolardır.
Rusya'da 160 bin metrekarelik A sınıfı ofis binası sahip olan Enka,
Moskova A sınıfı ticari binaların yaklaşık olarak %25'ini elinde
bulundurmaktadır.
Zorlu Grubu: Deniz Bank'ın bankacılık alanında faaliyetinde
bulunduğu Rusya'da Zorlu Grubuna ait Vestel A.Ş. Rus televizyon
üreticisi ortağı Standart ile Rusya'da televizyon üretimine
yönelik yatırımlarına Aralık 2002 tarihinde başlamıştır.
Moskova’ya 120 km uzaklıktaki Aleksandrov şehrinde 40 bin m2'si
kapalı alan olmak üzere, toplam 120 bin m2 alan üzerine kurulu
fabrikada Eylül 2003'te üretime başlanmıştır. Yıllık üretim
kapasitesi 1 milyon adet televizyon üretimi olan fabrikada, ilk
etapda 500 bin adet televizyon üretimi planlanmıştır. 2004 yılı
sonu itibarıyla yıllık 2 milyon adet televizyon üretimi
planlanmıştır. Yıllık 6 milyon adet olan Rusya televizyon
pazarında önemli bir paya sahip olmayı amaçlamaktadır. Diğer
taraftan, Vestel A.Ş. tarafından Rusya'da beyaz eşya üretimine
ilişkin alt yapı çalışmalarına başlanılmış olup, önümüzdeki bir
yıllık dönemde hizmete alınması beklenen ve başlangıç olarak 31
milyon Dolar yatırımın öngörüldüğü tesiste, yıllık olarak 500 bin
adet buzdolabı ve 500 bin adet çamaşır makinesi üretimi
planlanmıştır.
Colin’s Jeans: Eroğlu Grubu'na ait olan Colin's Jeans Rusya
pazarına ilk giren yabancı blue jean markası olup, Moskova
yakınlarında kurduğu fabrikada Rusya'da üretime başlamıştır.
Halen, Rusya'nın çeşitli bölglerinde yaklaşık olarak 300 satış
noktasında ürünlerini pazarlamaktadır.
Türk Ticaret Merkezi: Türk firmalarının kendi tanıtımlarını
yapmaları ve Rus pazarında faaliyet gösteren Türk firmalarına
yardımcı olmak amacıyla tasarlanmış olan 60 milyon ABD Dolarlık
proje 38,500 m2lik ticaret ve iş merkezini kapsıyor. Proje
sahibi TOBTİM Uluslararası İş Merkezleri ve müteahhit Ekinciler
Holding projeye 2000 yılında başlamışlar projenin bitiş termini
olarak Temmuz 2001 tarihi planlanmıştı. Anılan ticaret merkezinin
3,5 yıl gibi uzun bir gecikmeyle 12 Ocak 2005 tarihinde hizmete
açıldı.
Merinos Halı: Merinos Halı San. Tic. A.Ş. Rostov bölgesinde
bulunan Azov şehrinde halı ve suni iplik fabrikası kurulması
yönünde çalışmalara başlamış olup, 20 hektar arazi üzerinde
faaliyet gösterecek fabrika için ilk etapta 40 milyon Dolar
yatırım yapılması planlanmıştır.
Teba: Teba Ev Aletleri Grubu Tataristan'ın başkenti Kazan şehrinde
beyaz eşya ve elektrikli ev aletleri konusunda faaaliyette
bulunmak üzere girişimlerine başlamıştır.
Netaş: Nortel Networks Netaş Telekomünikasyon A.Ş. Çelyabinsk
Belediyesi ile ortak olarak Zlatoust şehrinde telefon cihazları
üretimi konusunda faaliyette bulunmaktadır.
Ütüsan: Ev aletleri ve ısıtma sistemleri konusunda faaliyette
bulunan Ütüsan firması Alman Zass firması ile ortak olarak
Rusya'da elektrikli ev aletleri ve ısıtma gereçleri fabrikası
kurmuştur. 2003 yılında kurulan ve "Zass Alabuga" adı verilen
fabrikada aynı markayla ütü, gril, barbekü, elektrikli mutfak
eşyaları ve vantilatör üretimi gerçekleştirilmektedir.
Büyük ölçekli yatırımların dışında, makine, tekstil ve gıda
alanlarında 500 bin- 2 milyon Dolar arasında değişen daha küçük
boyuttaki çeşitli Türk yatırımları da bulunmaktadır. "Muya" terlik
fabrikası, "M" döner fabrikası, "Etalon alüminyum dış cephe"
bunlardan bazılarıdır.
Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması:
Özellikle Rusya'daki faaliyeti 18 ayı geçen veya Rusya'da 18
aydan fazla faaliyette bulunmayı düşünen firmalarımızın Türkiye
Cumhuriyeti Hükümeti İle Rusya Federasyonu Hükümeti Arasında Gelir
Üzerinden Alanın Vergilerde Çifte Vergilendirmeyi Önleme
Anlaşmasını dikkatle okumalarını tavsiye ederiz.
2004 Yılında Yabancı Sermaye Yatırımlarında %50 Artış
Rusya Federal istatistik Ajansı verilerine göre, Ocak-Haziran 2004
döneminde Rusya Federasyonu’na yabancılar tarafından Rusya'ya
yapılan toplam yatırım miktarı 2003 yılının aynı dönemine göre,
%50 oranında artarak 19 milyar Dolar'a ulaştı. Yabancılar
tarafından Rusya’ya yapılan doğrudan yatırım miktarı 2004 yılının
ilk yarında 2003 yılının aynı dönemine göre %35,3 oranında artarak
3,4 milyar Dolar'a ulaşırken, portföy yatırımlar 129 milyon Dolar,
diğer başlığı altında yer alan toplam yabancı yatırım miktarı ise
%53 oranında artarak, 15,4 milyar Dolar'a ulaşmış bulunuyor.
Yabancı sermaye yatırımlarının önceki yıllarda da olduğu gibi
ağırlıklı olarak; %44,2 Sanayii, %28,9 ticaret ve gıda
sektörlerinde yoğunlaştığı görülürken, finans ve sigortacılık
%5,8, ulaştırma ve taşımacılık %4,5 ve %4 ile iletişim sektörleri
yabancıların ilgi gösterdikleri diğer önemli sektörler.
Rusya’ya yatırım yapan ülkeler sıralamasında; Almanya (%15,6),
Güney Kıbrıs (%14), Hollanda (%13,3), Lüksemburg (%10,9) İngiltere
(%10,3) ve Amerika Birleşik Devletleri (%8,5) ilk sıralarda yer
alıyorlar.
2003 Yılı Yabancı Sermaye Yatırımları
Rusya Devlet İstatistik Ajansı verilerine göre 2003 yılında Rusya
Federasyonu’na yapılan toplam yabancı yatırım miktarı 29,7 milyar
Dolar'ı olarak gerçekleşmişti.
Rusya’ya doğrudan yapılan yabancı yatırım miktarı 2002 yılına
göre %69,4 oranında artarak, 6,78 milyar Dolar'ı olarak
gerçekleşmiş bulunuyor. Portföy yatırımlar 2002 yılına göre %84,9
artışla 401 milyon Dolar'a yükselirken, diğer yatırımlar ise %47,1
oranında artarak, 22,5 milyar Dolar'a ulaşmıştı.
2003 yılında Rusya Federasyonu’na yapılan yabancı sermaye
yatırımlarının sektörlere göre dağılımı tablo-2’de verilmiştir.
2003 yılında Rusya’ya en fazla yatırım yapan ülkeler sırasıyla
Almanya (%17,9), Güney Kıbrıs (%14,2), İngiltere (%12,7), ABD
(%9,3%), Fransa (%8,4), Hollanda (%6,3), Lüksemburg (%6,1),
Japonya (%3,3), Virjin Adaları (%2,6) ve İsviçre (%2,5).
Rusya’nın yabancı ülkelerde yapmış olduğu yatırım miktarı ise,
2004 yılı başı itibarıyla toplam 5,206 milyar Dolar'a ulaşırken,
bu miktarın 2,76 milyar Dolar'ını Rusya tarafından yapılan
doğrudan yatırımlar oluşturmaktadır. Rusya’nın yatırım yaptığı
yabancı ülkelerin başında Virjin Adaları (%24,4), Beyaz Rusya
(%13,6), ve İran (%9,8) geldiği görülmektedir. |
|
|
|
|
|
|
|