2003 yılında Rusya Federasyonu’ndan
gelen ziyaretçi sayısı yüzde 33 oranında artmıştı. Bu yıl da
ilgilerini eksiltmeyen Rus ziyaretçilerimiz ziyaret sayılarını
geçen yılın ocak ayına göre ikiye katladılar.
2003 ile 2005 yılları arasında gayrisafi milli hasılasının yüzde
15 ile yüzde 18 gibi çok yüksek düzeylerde büyümesi beklenen
Rusya’nın outgoing pazarı önümüzdeki yıllarda da büyük oranlı
artışlara gebe ve Türkiye hala bu pazarda en şanslı ülke
konumunda.
Nitekim TÜRSAB’ın bu yılın başında yaptığı bir anket ülkeye geçen
yıl 220 bin Rus ziyaretçi getirmiş olan seyahat acentalarının bu
yıl yüzde 60 artış öngördüklerini ortaya koyuyordu.
1990 yılında bugünkü BDT ülkelerinden Türkiye’ye sadece 223 bin
ziyaretçi geliyordu. 1991 yılında Sovyetler Birliğinin çöküşü ve
Rusya Federasyonu’nun kuruluşu ile bu ülkelerden gelen ziyaretçi
sayısında büyük oranlı artışlar meydana geldi. Ziyaretçi sayısı
1992’de ilk kez 1 milyonu aşarak 1 milyon 230 bin kişiye ve
1996’da da 1 milyon 560 bine ulaşmıştı. Ancak bu yıllara kadar
gelen ziyaretçilerin ağırlığı İstanbul ve Karadeniz kentlerinin
ağırlıkta olduğu bölgelere bavul turizmi, alışveriş ve ticaret
motivasyonlarıyla geliyorlardı. Bu yıllara kadar bu pazarlardan
tatil için gelenlerin sayısında ciddi bir gelişme kaydedilmemişti.
Bu gün ise sadece Rusya Federasyonu’ndan gelen 1 milyon 500 bin
ziyaretçinin yarısına yakını Türkiye’ye tatil maksadı ile geliyor
(2001 DİE anketi’ne gore % 47,3).
Türkiye’ye yönelik erken rezervasyonlar artarken, yaz aylarında
operatörler yeni kontenjan anlaşmaları yapmak zorunda kalıyorlar.
Türkiye’ye gelen Rusların yüzde 80’i charter uçuşlarıyla
geliyorlar ve Rusların yüzde 25’i Türkiye’yi birden fazla ziyaret
edenlerden oluşuyor.
Rusların gittiği ülkeler 2001 |
|
Ülke |
2001 |
Veri
tipi |
2001 |
Veri
tipi |
Ukrayna |
3.016.000
|
Turist Sayısı
|
|
|
Çin |
1.196.195
|
Turist Sayısı
|
|
|
Türkiye |
745.000
|
Turist Sayısı
|
|
|
İtalya |
339.306
|
Hotel vb
İşletmeler
|
|
|
İspanya
|
298.800
|
Turist Sayısı
|
|
|
Fransa
|
258.070
|
Hotel vb
İşletmeler
|
|
|
Almanya
|
228.519
|
Hotel vb
İşletmeler
|
|
|
Mısır
|
210.212
|
Sınır Girişi |
|
|
Finlandiya
|
204.459
|
Hotel vb
İşletmeler
|
1.216.000 |
Sınır Girişi |
Litvanya
|
37.101
|
Hotel vb
İşletmeler
|
1.183.839 |
Sınır Girişi |
Çek Cum. |
120.067
|
Tüm Konaklama
Tesis. |
|
|
|
Kaynak: WTO
Rusların Türkiye'ye geliş
nedenleri |
|
Tercih
türü |
2001
|
Tatil
|
% 47,30
|
Alışveriş
|
% 24,07
|
TI
|
% 5,51
|
Kültür
|
% 2,06
|
Diğer
|
% 21,06
|
|
Kaynak: DİE Yabancı Ziyaretçiler Anketi
22 milyona yakın yurtdışı seyahat
2002 yılında yurtdışı seyahatlere çıkan Rus sayısı 21,4 milyondu.
2001 yılında 18 milyon Rus’un yurtdışı seyahat yaptığı göz önüne
alınırsa, bu rakam sadece bir yıl içinde Rusya outgoing pazarının
yüzde 12 oranında büyüdüğünü gösteriyor. Ancak bu 22 milyona yakın
seyahat içinde tatil maksadı ile yapılan yurtdışı seyahatlerin
sayısının sadece 5 milyon civarında olduğu da unutulmamalı. Bir
zamanlar aynı ülkenin vatandaşları olan BDT ülkeleri arasında
önemli bir Akraba/dost ziyareti potansiyeli olduğu ve
alışveriş-ticaret turizminin de Ruslar arasında pek yaygın olduğu
biliniyor.
Economist Dergisi’nin Intelligence Unit’inin yaptığı bir araştırma
bu ülkenin outgoing pazarının 2007 yılında 29,7 milyona
ulaşacağını gösteriyor. Türkiye’nin bu pazardaki payı bu ülkeden
950 bin kişinin geldiği 2002 itibarı ile yüzde 4’ler civarında
idi. Bu yıl ise bu payın yüzde 7’lere yaklaşmış olacağı tahmin
ediliyor. Pazardaki aynı payı koruyarak bile 2007 yılında 2 milyon
200 binin üzerinde bir ziyaretçi Türkiye’ye gelmiş olacak.
Türkiye turizm endüstrisinin bu pazardaki en büyük rakipleri
çoklarının sandığı gibi Yunanistan veya İspanya değil, Ukrayna ve
Çin. Ukrayna bilindiği gibi eski Sovyetlerin bilinen bazı tatil
resortlarının bulunduğu bölgeleri içeriyor. Rusların çok iyi
tanıdığı ve geniş turistik aktivitelerin olduğu bu Karadeniz
komşumuza yılda 3 milyonun üzerinde turist geliyor. Çin ise 2001
verileriyle pazarda ikinci pozisyonda. Ancak 2003 yılı itibarıyla
Türkiye’nin gördüğü yüksek artışlar Çin’i Türkiye’nin lehine
yerinden etmiş olabilir. Ancak, bu ülke ile pazardaki ikincilik
konusunda çekişme devam edebilir.
Her yıl 1 milyonun üzerinde Rus’un sınır girişi yaptığı Finlandiya
ve Litvanya ise turizm anlamında Türkiye’ye önemli bir rakip
değil. Çünkü sınır girişlerindeki bu büyüklüklere rağmen geceleme
yapan Rus sayısı düşük oranlarda ayrıca bu ülkelerin turistik
cazibeleri ile Türkiye’ninkiler tamamen farklı kategorilerde.
Diğer Akdeniz destinasyonları arasında İtalya, İspanya ve
Fransa’nın 200 ile 300 bin civarında Rus turist çektikleri
gözleniyor. Ancak bu ülkelere gelen Rus turist sayısında önemli
dalgalanmalar görülmüyor. Yani herhangi büyük bir artış
dalgasından söz edilemez. Bu pazarda eğilim bakımından Hırvatistan
ve Mısır’ın son yıllarda güçlendikleri gözleniyor.
Rus turistin profili
Rus Seyahat Monitörü’ne (RTM) göre bu yıl 5 milyon Rus turistik
seyahat yapacak. Yüzde 26’sının yaz aylarında seyahat ettiği
Rusların yurtdışı seyahatlerin yüzde 18’i de yeni yılda
gerçekleşiyor.
Seyahat etmeyi çok seven Ruslar içinde seyahatin maliyetine çok
duyarlı olanların oranı hayli büyük. Bu nedenle Dolar-Euro
paritesinin bu yıl başından bu yana Euro lehine gelişmesi de
Türkiye lehine oldu. Eurozona seyahat eden Ruslar Euro’nun
değerinin dolara karşı artışı nedeniyle Avrupa’daki diğer
destinasyonlara yöneldiler. Türkiye bu trendden olumlu etkilendi.
Rusların özellikle de alışveriş için en çok gittiği ülkeler
arasındaki Finlandiya’nın bu yıl Rusya pazarında yaşadığı
hezimetin temel nedenini euro/dolar paritesinde gelişmelere
bağlayanlar var.
Herald Tribune’nin bildirdiğine göre Ruslar dünyada en fazla
yastık altı dolara sahip ulus durumunda. Rakamsal olarak yastık
altında 50 milyar dolar olduğundan söz ediliyor. Döviz tutmanın
yasalara göre de sakıncası yok. Ülkede yabancı kurla alışveriş
yasak olduğu için halk “Conditional Unit” diye bir deyim uydurmuş.
Aslında fiyatı dolara endekslemekten başka bir şey olmayan bu
yolla fiyatlar yoğun biçimde dolar cinsinden ifade ediliyor.
Ancak, bu durumun özellikle de 2003 başından beri Euro’nun lehine
değişme eğilimine girdiğini belirtmek de gerekiyor. Çünkü
ithalatın yüzde 42’si Avrupa’dan geliyor.
Seyahat pazarlamasında ipuçları
Rus seyahat pazarında 9 yıl çalışmış olan AITS-Marketing’den Kim
Waddoup’a göre Rusya’da en büyük tur operatörlerini saptamak kolay
değil. Bir çok seyahat acentesi operatörlük de yaparken, tur
operatörleri de doğrudan satış yöntemi kullanabiliyorlar. Posta
sisteminin güvenilir olmadığı ülkede uygun broşür ve basımı ve
dağıtımı problem olabilir. Bu nedenle Workshop ve fuarlara
konsantre olmak gerekiyor. Seyahat ve leisure basınından iyi
yararlanmalı ve elektronik pazarlamaya konsantre olmalı.
RTM’de yer alan bir diğer haberde bu ülkede incentive ve kongre
turizminde çarpıcı bir potansiyel olduğunu vurgulanıyor. Kuruluşun
yaptığı ankette bir çok firma ve kuruluşun MICE faaliyetlerinde
bulunmasına rağmen bunun MICE faaliyeti olduğunu bilmediği
belirtiliyor.
Rusya
Seyahat ve Turizm Tahminleri 2002-2007 |
|
|
2004
|
2005
|
2006
|
2007
|
Yabancı turist sayısı
(‘000) |
23,050 |
23,955 |
24,840 |
25,757 |
Yurtdışı seyahat sayısı
(‘000) |
24,635 |
26,352 |
28,050 |
29,719 |
Yurtdışı seyahatlerde
yapılan harcama
(US$ m) |
14,363 |
15,107 |
16,179 |
17,412 |
Yabancı turistlerden
elde edilen gelir
(US$ m)
|
5,247 |
5,563 |
5,952
|
6,412 |
Otel ve restoranlarda
yapılan harcamalar
(US$ m) |
6,496 |
7,184 |
8,044 |
8,956
|
|
Kaynak: Economist Intelligence Unit.
Rusya turizm endüstrisi
Rusya’da turizm yönetimi 2000 yılında alınan bir kararla Ekonomik
Kalkınma Bakanlığı’na bağlanmış ve bu bakanlığın bünyesinde Turizm
Departmanı kurulmuş. Bu departmanın başında ise halen Bayan Natela
Otarovna Shengelia bulunuyor. Özel sektörün en büyük örgütü ise
Rusya Seyahat Endüstrisi Birliği’dir. Bu gün seyahat endüstrisi
ile tüketici arasındaki ilişkileri düzenleyen iki temel federal
yasa bulunuyor. Bunlardan birisi 1996 yılında çıkarılan ve
Devletin turizm alanındaki görevlerini belirleyen Rus ve yabancı
seyahat ve turizm tüketicilerinin haklarını belirleyen “Turizm
faaliyetlerinin ilkeleri”, diğeri de yine 1996 yılında çıkarılan
ve en son 2001 yılında değişiklik öngörülen “Tüketici Hakları
yasasıdır”. Rusya Turizm Departmanı bu yasaları yetersiz buluyor
ve üzerlerinde değişiklik yapılması için girişimlerde bulunuyor.
Rusya’da bu gün 10 bine yakın turistik konaklama tesisi var.
Bunların sahip olduğu yatak sayısı 1 milyon 100 bin ve yüzde 40’ı
otel ve benzeri tipteki konaklama tesislerine ait. Doluluk oranı
ise 2000 yılı itibarıyla yüzde 42 düzeyinde. Konaklama
tesislerinin en pahalı olduğu bölgeler ise Moskova, St. Petersburg,
Krasnodar, Sivastapol ve Kaliningrad bölgeleri.
Ülkenin en büyük havayolu taşımacısı şirket Aeroflot uluslar arası
havayolu yolcu taşımacılığının yüzde 68’ini gerçekleştiriyor.
Şirket 54 ülkede 108 noktaya uçuş gerçekleştiriyor.
Rusya'nın en büyük iç hatlar havayolu ise Sibir. Bu şirket diğer
bir iç hat taşıyıcı olan Vunukovo ile birleşerek ülkenin en büyük
ikinci havayolu şirketini oluşturmak üzereler. Her iki şirketin
2002 yılında taşıdığı yolcu sayısı 1,7 milyon.
İç turizm aktivitelerinin yoğun olduğu ülkedeki otellerde 2000
yılında 17 milyona yakın Rusya Federasyonu vatandaşı konakladı.
Ayrıca ülkenin sağlık tesisleri ve sanatoryumlarında da 8,5 milyon
kişi konakladı. İç turizm aktivitelerinin en belirgin aktiviteleri
Güney Rusya’da plaj tatilleri, Volga nehrinde Kruvaziyer turlar,
sağlık turizmi ve kar turizmi. Son yıllarda kültürel seyahatlere
ve doğa sporlarına da ilginin arttığı belirtiliyor. İç pazarın bu
büyüklükleri Türkiye için önemli bir potansiyelin de varlığına
işaret ediyor.
Yıl boyunca turizm endüstrisi ile ilgili yaklaşık 70’e yakın
fuarın gerçekleştiği ülkede Turizm Departmanı bu fuarların 11
tanesine destek veriyor. Bahar aylarında gerçekleştirilen MITT ve
sonbaharda gerçekleştirilen “Leisure” fuarları bunların en
büyükleri.
KAYNAKÇA:
1) Rusya Ekonomik Kalkınma Bakanlığı Turizm Departmanı
2) www.russiatourism.ru
3) Rusya Seyahat Endüstrisi Birliği
4) http://rata.travel.spb.ru |