|
|
|
|
|
KAFKAS HALK DANSLARININ GENEL YAPISI |
GHUNEKHO Savsır Özbay |
|
|
|
|
.... |
Kafkas halk danslarında beden dik
bir duruşta tutulur. Bütün danslarda bu dikliliğin saklı
tutulası ile sürdürülür. Kol ve ayak tartımı korur ve
hareketliğin bozulmamasını sağlar. El kol hareketleri erkek ve
kadına göre ayırım gösterir. Toplu oyunlarda erkek kollarını
kartal gibi kullanır. Bu hareketiyle gelecek kötü
şeylerden kadını koruyacağını ve kendi kendine güvenini
de açıklamış olur. Tekli oyunlarda eller yumruk gibi
sıkılıp, bilekten iç ve dışa eğik bir biçimde tutulurken
kollar oynatılır. Toplu oyunlarda erkek kadını çoğu kez
sağ kolunun içine alır ve bir aralıkta bırakarak kendisi
sol dışta kalır. Sağ el ile gök yüzünü, sol el ise
kadını gösterecek şekilde tutulur. Yani kadına dönüktür.
Ayaklar sert ve ani dönüş gösterir. Bacaklar ani oluşan
hareketle kullanılır. Kızlar ayaklarının baş ucunda buz
pateninde olduğu gibi yürür. Erkeklerde diz üzerine ani
ağırlık yıkılması ile dönmek ve atlamak, ani düşmek,
saldırı hareketleri sanki bir savaş ve kavganın
yansıtılması ve korkutma eylemlerini simgelercesine bir
duygu yaratmaktadır.
Erkek ani dönüşler dışında kesinlikle kadına sırtını
çevirmez. Kadınlarda kollar çok ağır ve yumuşak
kullanılır. Bir heykel gibi durur ve hiç biçim
değiştirmeden yürür. Adım atışları yok denecek kadar
küçüktür. Parmak ve ellerde karteli oynamalar ve
dönmeler görünüşü bozmayacak bir şekilde yapılmaktadır.
Sıçrama, atlama ve koşma hareketleri kesinlikle yoktur.
Kafkas halk danslarında kadına gerçek değerin verildiği
görülür. Kadının sözü ve isteği her şeyin üstünde
tutulur. Toplu oyunlarda erkek kadınla el tutuşlarında,
kadına güneşle kıyaslanabilecek bir değerin verildiği
görülür. Yine oyunlarda kızın eşarbını atması, çekişme
ve hırçınlıkların bulmasına, ayıp olmasına rağmen
noktalanır. Bunda da kadına verilen değer açık olarak
görülmektedir. Yani kadının istemediği bir şeyi
sürdürmenin hiç bir değerinin olmadığı görülür. Erkeğin
kadına verdiği değer oyunlarda kadına ayrı bir güzellik
ve kişilik kazandırmaktadır.
Danslarda erkeğin kadını azıcık geriden uçar gibi
izlemesi "Kartalın sülünü gökte kovalaması" biçiminde
yorumlanır. Bundan başka oyunlarda güneşe tapma, ilk din
kalıntılarındaki gibi kadına tapma gibi izler
görülmektedir.
Kafkas halk danslarının bu özellikleri her oyuna göre
bazı değişiklikler gösterse de temel olgu aynıdır. Bu
anlamda bir atasözümüz: "Khashorxer xabzem khıxechı-Danslar
adetlerin içinden çıkar. |
|
|
|
|
|
|
|
|