Tiyatro, dans, müzikal.
Adigeler çok uzun yıllar yukarıda
saydığımız bu alanlarda başka halkların, ulusların
yazarlarına, artistlerine ve müzisyenlerine özenerek
yaşayagelmişlerdir.
Oysa bu gün 50 yılı aşkın bir zamandır
çalışmalarda bulunan Kaberdey-Balkar dram tiyatrosu
övünç kaynaklarımızdan bir tanesidir. Adigelerin kendi
operaları, baletleri, artistleri, Kabardinka gibi Nalmes
gibi dünyaca bilinen dans guruplarımız var bu gün.
Bunun yanısıra Kafkasya genelinde ve
Rusya içinde bilinen Terekli Kızlar, Nartlar Meclisi,
Şecem'i Aşanlar, Antlaşma, Mutluluk ve daha şu an
sayamadığım irili ufaklı pek çok opera, dans, tiyatro ve
çeşitli gösteri gruplarımız vardır.
Ayrıca Baksan’da bulunan Halk
Tiyatrosu’da Kaberdey’de ve komşu halklarda bilinen
sevilen bir amatör tiyatro organizasyonudur. Özellikle
Adige, Asetin ve Dağıstan yazarlarının oyunlarını
sahneye koyan ve yöresel bir nitelik taşıyan bu gurup
sürekli tüm Rusya genelinde yapılan gösterilerde
sahneledikleri oyunlarla pek çok kez birincilik ödülleri
kazanmıştır.
Bu saydığımız guruplar arasında
profesyonel tiyatro niteliği taşıyanlar daha çok yabancı
yazarlar ve klasikler konusunda yoğunlaşmaktadırlar.
Kaberdey Dram Tiyatrosu’da bu konuda
ödüller kazanmış bir başka gurubumuzdur.
Ancak benim unutamadığım olaylardan bir
tanesi Baksan Halk Tiyatrosu’nun profesyonel
tiyatrolarla boy ölçüşebilecek bir başarı ile Moliere'in
oyunlarını sahneleme başarısını göstermesiydi. Pek çok
kimsenin ve hatta kendilerinin de ummadığı bir başarı
ile ilk oyunlarını sahnelediklerinde rejisör Beykaldı
Battal'ın gözlerindeki mutluluk bu gün gibi aklımdadır
hala.
Tiyatro guruplarımızın en önemli
yardımcısı olan Nalçik’teki Halk Sanatevi’nden söz
etmeden geçemeyeceğim burada.
Tiyatro ve gösteri guruplarımızın her
türlü dekor, giysi ve sahne düzeni gibi
gereksinmelerinde en büyük destekleyici olarak her
oyunda mutlak emek sahibi bir diğer organizasyonumuz da
onlardır ve bu kurumun samimi çabalarını ve sahne
sanatlarına verdiği desteği unutmamak gerekir.
Halk kültürümüzün katettiği yoldan ve
gösterdiği başarılardan sözedince bu alanda hizmeti
geçen fedakar insanlarımızın hepsini tek tek anımsamak
bir vefa borcudur elbette. Dışek Muhamet, Uehıute
Abdullah, Khuehu Tsutse, Bahtır İsmail gibi yazarları;
Bahue Betal,Kabarde Musa, Ğukıe Aişet, Meremıkue Fatimet
gibi artistleri ve elbette burada sayamadığımız bu
kişiler gibi onlarca emektarı.
Ancak burada asla kısada olsa sözetmeden
geçemeyeceğimiz bir isim daha var ki, o da Kaberdey Halk
Tiyatrosunun kurucularından birisi olan Şeriy Azrum’dur.
Şeriy Azrum savaşta geçen dört yılı bir
kenara koyarsak gençliğinden başlayarak tüm yaşamını
Adige tiyatrosuna vermiş, genç yaşta gönül verdiği
tiyatro üzerine üniversite eğitimini Moskova’da
tamamlayıp vatanına dönerek 26 Ağustos 1940 yılında
açılan Kaberdey-Balkar Tiyatrosu’nun kuruluşunda önemli
rol üstlenmiştir. 20 yılını verdiği tiyatrodan, genç
yaşta ölümü kopartabilmiştir onu.
Bu süre içerisinde oynadığı roller ve
tiyatroya verdiği emek ile Adige tiyatro tarihine adını
yazdırmış, Adige tiyatrosunun ayrılamaz bir parçası
durumuna gelmiştir.
Şeriy Azrum ile başlayan bu dönem, Jıgun
Time, Tokıuy Huseyin, Sibeç Bıhue gibi genelde tüm
Sovyetlerde tanınan dünya klasiklerinde rahatlıkla rol
alan ve özelde Şorten Askerbiy gibi, Aksıre Zelimhan
gibi, Hamzatov gibi yazarların eserlerinden uyarlanan
oyunlarla da kendi halkına yüzünü dönmüş profesyonel
sanatçıların fedakar çabaları ile bu günlere gelmiştir.
Bu gün Adige tiyatrosu "kültür yaratmak"
anlamında çok kısa bir zaman sayılabilecek bir sürede
burada kısaca değinmeğe çalıştığımızdan çok daha öte ve
kıvanç duyabileceğimiz bir yerdedir. |