AC Devlet Başkanı iki yıllık çalışma dönemine ilişkin
olarak bugün önemli açıklamalarda bulundu ve basın
tarafından yöneltilen soruları yanıtladı. Başkan,
Adige Devlet Radyo-Televizyon Kurumu Genel Müdürü
Azmet Beğuş’e (Бэгъушъэ Азэмат), devlet gazeteleri
Adige Mak
(Адыгэ макъ; Adige Sesi; Adigece) Genel Müdürü Timur
Derbe ve Sovetski Adigey (Rusça) Genel
Müdürü Valeri Kondratenko, yerel gazete
“Maykopsie novosti” (Maykop Haberleri; Rusça)
gazetesi Genel Müdürü Zoya Koziç ve Maykop
Televizyonu Başkanı Aleksandr Şeludşev
tarafından yöneltilen soruları yanıtlandı.
Adige Mak:
Sayın Başkan, iki yıldan beri AC Devlet Başkanlığı
görevinde bulunuyorsunuz. Amaçladığınız hedeflere tam
olarak ulaşabildiniz mi?
Aslan Thak’uşın:
Çok şeyi amaçlamış olduğumuz doğru, bunların birçoğunu
da başardık. Örneğin, yatırımlar konusunda başarısız
sayılmayız. Tahtamukay rayonunda 4 milyon 697 bin 300
Rubleye mal olan “İKEA” adlı kuruluş hizmete sunuldu.
Yine Tahtamukay’da 127 milyon Ruble harcanarak “Peude
ot” adlı bir otomobil satış ve onarım merkezi kuruldu.
210 milyon Ruble harcanarak Adıgekale kentinde bir
pirinç işleme fabrikası kuruldu ve çalışmaya başladı.
Yine Adıgekale kentinde 112 milyon Ruble yatırımla bir
araç-gereç/parça üretimi fabrikası yapımına başlandı,
bu yıl Şubat ayı içinde bu iş de tamamlanmış olacak.
Adige Mak:
Küresel mali kriz gündemin ana konusu. AC bu krizden
nasıl etkileniyor? Krizi karşılamak için oluşturulan
Kriz Merkezi ne gibi önlemler almayı düşünüyor?
Aslan Thak’uşın:
Kriz Merkezi, finansal krizin zararlarını azaltmak ve
karşı önlemler almak için oluşturuldu. Krizi önleme
amacıyla, değişik görevler üstlenmiş çalışma gruplarını
görevlendirdik. Ocak ayına değin kriz nedeniyle işini
yitirmiş olanların sayısı 533 idi. En güç durumda
olanlar, kuşkusuz sanayi sektöründe çalışanlar.
“Maykopskaya” adlı ip fabrikası kriz nedeniyle
kapandı, bu fabrikanın bir eşi Rusya’da yok, ama ip
satamıyor. Kriz, diğer sektörlerimize o denli sert
yansımadı. Biz, AC olarak banka kredisi kullanmadık, bu
nedenle rahatız, banka borcumuz yok, 2008 yılı bütçesini
de açık vermeden, yani borçsuz kapattık. Krizden en çok
etkilenen regionlar (cumhuriyet ve iller) banka kredisi
kullanan bölgeler oldu. Cumhuriyetimiz bir tarım
bölgesi, bu nedenle krizden daha az etkilendik. Ürünü
kaldırdık, o konuda da rahatız.
Adige Mak:
Bir süre önce, Maykop Havalimanı’nın birinci sınıf bir
havalimanı olması için gereken parayı bulduğunuzu
söylemiştiniz. Durum nedir?
Aslan Thak’uşın:
Havalimanımızın geleceği, gelişmesi, Ş’açe 2014 Kış
Olimpiyatları yapılacak olması ve ona koşut olarak
Adigey’de turizmin de gelişmesi gibi koşullara bağlı.
“Rusya’nın Ulaşım Ağını Geliştirme” diye bir programı
var, bu programın kapsamına AC havalimanları yapımı ve
genişletilmesi projeleri de alınmış durumda. ”Maykop”
Havalimanı kapsamında ilk proje, uçak iniş ve kalkış
pistinin uzatılması ve genişletilmesi, yolcu alma
yerlerinin yapılması gibi inşaatları kapsıyor. Bu iş
için bu yıl Moskova’dan 535 milyon Ruble para
gönderilecek. İkinci etap proje olarak, Maykop
Havalimanı terminalleri ve ana terminal binası yapımı
için gerekecek olan para da, daha sonra gönderilecek.
Adige Mak:
13 Mart 2007 günü AC Devlet Başkanlığı görevini
devraldınız. 13 Mart günü “Rusya Gazeteciler Günü”
olarak da belirlenmiş durumda. Basın ile ilişkileriniz
nasıl, size yönelik eleştirileri nasıl karşılıyorsunuz?
Aslan Thak’uşın:
Kimse eleştirilmeyi sevmez. Eleştiri olacak, bu bakımdan
önce kendini bileceksin ve eleştirilere katlanacaksın,
ancak yine de olumsuz ve nefret dolu yaklaşımları
anlayamıyorum. Muhabirlerimizden birine, yazdıklarının
doğru olmadığını, yazılarında öfkeli sözcüklere yer
vermesinin doğru olmayacağını söyledim. Basınımızı bir
bütün halinde ele aldığımızda, basınımızın dürüst bir
çalışma anlayışını benimsemiş olduğunu söyleyebilirim.
Çoğunlukla da iyi geçiniyoruz.
Adige Mak:
Abhazya ile Güney Osetya sorunlarına ilişkin konularda,
dış ülkelerde yaşayan soydaşlarımız Rusya
Federasyonu’nun haklı politikalarına destek
vermişlerdi. AC’inin dış ülkelerde bulunan soydaşlarımız
ile olan ilişkileri, geliştirilemez mi?
Aslan Thak’uşın:
Adige diasporası, sayıca -Ruslardan sonra- RF’nun ikinci
diasporası. Soydaşlarımız birçok durumda anayurtlarına,
Adige diyarına yardım edecek güçteler; bunu, Adigey’in
de bir devlet birimi olarak içinde yer aldığı Rusya’nın
görüşlerini destekleyerek kanıtladılar. “Dış
ülkelerde yaşayan soydaşlarımızla ilişkilerimizi
güçlendirme” adını taşıyan bir cumhuriyet
programını, 2009-2011 yıllarını kapsayacak bir biçimde
bir süre önce yürürlüğe koymuş bulunuyoruz. Program
kültürel etkinlikleri, Adigey’i tanıtan video filmler
hazırlamayı, eğitim-öğretimi ve edebiyatı geliştirmeyi
ve bu doğrultudaki çalışmalara destek olmayı kapsıyor.
Barış, güzellik ve doğruluk yönünde çalışmak isteyen,
ekonomimize katkıda bulunan ve ilişkilerimize değer
veren her soydaşımızla bir arada ve beraber çalışmaya
her zaman için hazırız.
Adige Mak:
Cumhuriyetimizde turizmin gelişmesi için yatırım
çağrılarında bulunduk, ancak bu çağrılar pek işe
yaramadı. Niye, bir engel mi var?
Aslan Thak’uşın:
AC topraklarının yüzde 30’u “koruma altındaki ulusal
ormanlar”a (заповедник’lere) ve diğer koruma altındaki
–sit- yerlere bırakılmış durumda. Turistik
potansiyeli olan yerler, en çok da o tür, yani koruma
altına alınmış yerler ve oralarda dinlenme/tatil
merkezleri kurmak için yetkimiz yok. Ancak
uluslararası bir kuruluş olan “UNESCO” ile bir
işbirliği halinde çıkış yolları arıyoruz, sözgelişi
koruma altındaki ormanlık alanların içinden yollar
geçirebilir, yollar boyunca da dinlenme tesisleri
kurabiliriz, böylesine bir hak elde etmek için
uğraşıyoruz. Birçok Avrupa ülkesi, sorunu böyle aştı,
aşmaya da devam ediyor; ormanlardan yollar geçiriyorlar.
Sıkıntımız çok ama 2008 yılında AC’ndeki turizm
yatırımcıları, orman alanlarındaki açıklık yerlerde
kayak tesisleri yapmak için 210 milyon Ruble tutarında
bir yatırımda bulundular. Örneğin, “Leğo-Nak”
adlı dinlenme tesisi ile “Gornaya” adlı bir
turistik tesis için para yatırıldı, çalışmalar sürüyor,
“Devekuşu Gölü” (Лагуна страусов) adlı turistik
tesisin inşası için de yeni bir sözleşme imzalandı.
Adige Mak:
Geçen yıl bol/bereketli bir ürün kaldırdık, ama üretici
ürününü satamıyor, çok yakınıyor. Hükümet üreticiyi
unuttu mu?
Aslan Thak’uşın:
Rusya’nın her yerinde buğday fiyatı üç Ruble iken,
Adigey’de oniki Ruble olamaz. Piyasa var, fiyat orada
oluşuyor. Ancak durum böyle, ne yapalım deyip
oturmuyoruz, RF Tarım Bakanlığı ile birlikte sorunu
çözmeye çalışıyoruz. RF Tarım Bakanı, bizim Tarım
Bakanımız Yuriy Petrov’u da yanına alıp dış
ülkeleri dolaştı, birlikte çıkış yollarını
araştırıyorlar.
Ürünün tamamının satılamamış olmasının, belki de teselli
edici bir yanı var, hiç olmazsa ekmeksiz kalmayacağız.
Adige Mak:
Siz bir biliminsanısınız, bilimsel çalışmalarınız var.
Bilimsel konulu çalışmalarınızı sürdürebiliyor musunuz?
Aslan Thak’uşın:
Bilimle uğraşacak zamanım olmuyor, ama bilimin yararını
görüyorum, zararlı bilim diye bir şey olamaz.
Adige Mak:
Cumhuriyetimiz için gerekli olan kadroları oluşturmaya
çalışıyor musunuz? Sözgelişi Rusya’nın değişik
köşelerinde öğrenim görmekte olan gençlerimizle
ilişkilerinizi sürdürüyor musunuz?
Aslan Thak’uşın:
Bir süre önce Moskova’da okuyan öğrencilerle bir
toplantı yaptım. Okullarını bitirdiklerinde Adigey’e
dönüp bizimle birlikte çalışmalarını önerdim.
Bazılarının dönmek istediklerini anlıyorum, ama çoğundan
kuşkuluyum. Hükümetimiz o konuyla da ilgileniyor,
okuyanlar meslekleri ile ilgili iş bulabilecekleri
yerleri araştırıyor ve o gibi yerlere yöneliyorlar.
Adige Mak:
Sayın Başkan, siz kesintisiz spor yapan biri olarak
biliniyorsunuz, yeni stadı da siz yaptırdınız. Daha
başka sportif tesisler yaptırmayı düşünüyor musunuz?
Aslan Thak’uşın:
Gerekli alt yapıyı oluşturmadan sporu, beden eğitimini
(физическэ культурэ) geliştirmek sözkonusu bile olamaz,
alt yapı çalışmalarımız sürüyor. Cırakıy (Джыракъые)
ve Bjıhakoyej (Бжыхьэкъоежъ)
köylerindeki sportif amaçlı dinlenme tesislerini
tamamladık, genç futbolcuların hazırlık çalışmalarını
sürdürecekleri cumhuriyet merkezi de tamamlandı, futbol
maçları için tamamlanmış toplam 26 stadımız var. Şimdi
Cumhuriyet Stadı inşası gibi büyük bir proje
üzerinde çalışıyoruz. Cumhuriyet Stadı projesini,
“2006-2015 yılları RF Beden Eğitimini Geliştirme”
federal programı kapsamına aldırmaya çalışıyoruz. Bu
çalışmalara uyumlu ve koordineli olarak,
cumhuriyetimizdeki okullar için gerekli sportif
gereçleri de sağlamaya çalışıyoruz.
Adige Mak:
Biliyoruz, vaktiniz çok kısıtlı, son soru: kitap okumaya
zaman ayırabiliyor musunuz? Şu an okumakta olduğunuz bir
kitap var mı?
Aslan Thak’uşın:
Bu son günlerde Eski Yunan’a (Antik Yunanistan’a)
ilişkin yazılar okuyorum. Bu yazılar içinde ilgimi çeken
şey, eski insanların kendi günlerinde yaşadığı ve
karşılaştığı sıkıntı/sorun ve hatalar, günümüzde de
devam ediyor, bunları aşamamış durumdayız.
Çalışmalarımda, Eski Yunan’ı anlatan tarihsel yazılar
bana yol gösteriyorlar, hataları aşmamda bana yardımcı
oluyorlar, beni hatalı adımlar atmaktan vaz
geçiriyorlar. |