|
|
................... |
|
................... |
ADİGE
SOYDAŞLARIMIZ |
ŞAWUKHO Astlanguaşe
Adige Mak, 28
Şubat 2009
Çeviri: ACHUMIJ Hilmi |
|
|
................... |
|
|
Zaman bizi bir araya getirecek…
Ülkemizin sınırları açılınca yollarda açılmış oldu. Günümüzde
Adigey’den çıkıp başka ülkelerde yaşayan Adigeler daha çok bir
araya gelir oldular. Eski vatanlarını görmek isteyen
Adigelerde daha çok gelir oldular.
Son yıllarda farklı ülkelerde yaşayan Adigeler Adige
Cumhuriyeti’nce düzenlenen Dünya Adige Festivali’ne katılmağa
başladılar. İnsanlarımız, soydaşlarımızın anavatanlarına geliş
imkanları, dillerini kaybetmemeleri için yapılması gerekenler,
geri dönenlerinin yaşamlarının ve barınma sorunlarının üzerine
ve benzeri diğer sorunlar hakkında düşünceleri var.
Birkaç yıldır Adigey’den bilim adamları ve basın-yayın
kuruluşları çalışanları yurtdışında yaşayan soydaşlarımızın
yaşantıları, yaşadıkları ülkelerde olan şeyleri öğrenmek için
onların yaşadıkları ülkelere gidiyorlar. Bütün bunlara rağmen
kaygılandığımız sorunların çözümü için ortaya konulmuş belirli
bir çalışma yok. Tüm bunları sonucunda geçtiğimiz yılın
sonlarına doğru ‘’Yurtdışında Yaşayan Soydaşlarımızla Olan
İlişkilerimizin Geliştirilmesi ve Perçinlenmesi» adı verilen
bir program Adige Cumhuriyeti tarafından kabul edildi. Bu
programın oluşturulmasına Adige Cumhuriyeti’nin Cumhurbaşkanı
THAK’UŞINE Aslan önayak oldu. Programın oluşturulmasında
çalışanlar ise Adige Cumhuriyeti Ulusal İşler, Yurtdışında
Yaşayan Soydaşlarla İrtibat ve Basın-Yayın Komitesi
çalışanlarıydı. Bu program yaban ellerde yaşayan Adigelerle
daha yakın irtibat kurup daha sıkı yardımlaşma yapabilmemize
yönelik konular hakkında. Üç yıllık bu programın uygulanması
hakkında daha ayrıntılı bilgi almak için Komite’nin Başkanı
JAÇ’EMIKHO Vyaçeslav ile bir röportaj yaptık.
ŞAWUKHO Astlanguaşe: Yaban ellerde yaşayan Adigelerle
olan ilişkimizin geliştirilmesi için Cumhuriyet Programı
isminde bir programın Adigey’de başlatılmasına ne neden
olmuştur?
JAÇ’EMIKHO Vyaçeslav: Öncelikli olarak ülkemizden başka
ülkelerde yaşayan ülkemiz halklarının soydaşları hakkında
Rusya Federasyonu yöneticilerinin ürettikleri politik
çalışmalar buna başlangıç oldu. Kanunların, yurtdışında
yaşayan Adigelerin sorunlarıyla gerektiği gibi ilgilenip
yardım etmenin öncelikli işlerden sayması ve bu konuya
gözkulak olucu olması da bir başka neden. Muhacirler ve başka
bazı nedenlerden ülkesini terk edenler ile alakalı devlet
politikasına önem verilmesi ve bunun Rusya yerel yönetimlerin
yöneticileri tarafından da benimsenmesi de bir diğer neden.
Son yıllarda bu konu ile ilgili bazı Federal Kanunlar
çıkartıldı. Bu kanunlara dayanarak soydaşlarımız daha sık
aramıza katılmaya başladığından ve sorunlarına daha yönelik
olmağa başladıkları için bizde aramızdaki ilişkiyi
kuvvetlendirmek ve perçinlemek için bu Cumhuriyet Programını
oluşturduk.
JAÇ’EMIKHO Vyaçeslav: Hangi işe başlarsan başla, bu
işin yürütülmesi için elinde gereken para yoksa bir şey
yapılamayacağı kesin. Üç yıllık bir dönemi kapsayan program
çerçevesinde yapılması gereken bir çok iş olmalı, bunun için
kullanılması gereken para az olmamalı. Bu konuyu nasıl
değerlendirdiniz?
ŞAWUKHO Astlanguaşe: Programın gerçekleştirilmesi için
harcanacak olan para 3 milyon 714 bin Ruble. Bu miktarı
kararlaştırırken milletvekillerinin çoğu destek olmakla
yetinmedi bu miktarın az olduğunu da belirtenleri de çıktı.
2009 yılında 863 bin Ruble sonraki yıl bir milyon 703 bin
Ruble, üçüncü yılda ise bir milyon 148 bin Ruble belirlenen
işler için harcanmasına karar verildi.
JAÇ’EMIKHO Vyaçeslav: Cumhuriyet Programı’nın
gerçekleştirilmesi için kimlerin yardımcı olacağını
düşünüyorsunuz?
ŞAWUKHO Astlanguaşe: Gerçekleştirmek istediklerimizi
yaparken bize Adige Cumhuriyeti’nin Kültür, Eğitim-Bilim,
Ekonomik Kalkınma ve Ticaret, Turizm ve Dinlence,
Spor-Kültür-Fizik Kakanlıkları yardımcı olacaklar.
JAÇ’EMIKHO Vyaçeslav: Yaban ellerde (ülkelerde) yaşayan
soydaşlarımızı öncelikli olarak ilgilendiren hangi hususlar bu
program dahilinde?
ŞAWUKHO Astlanguaşe: Soydaşlarımız ilgilendiren bütün
sorunlar bir program altında değerlendirilebilir değil; ancak
atacağımız bu ilk adımlardan başlayarak onlara faydamızı
dokunduracağımız da belli. Neden diyecek olursan hala bu
başlamış olduğumuz iş için ileri düzeyde çalışmış değiliz. İlk
yıl yapacağımız çalışmalar neticesinde hangi konular hakkında
daha yoğun çalışmamız gerektiği belli olacak. Ancak bu üç yıl
içerisinde Rusya Federasyonu’nun temel kanunlarına uygun bizde
gerekli kanunları cumhuriyetimizde çıkartacağız. Bunların
federal kanunlara uygun ve soydaşlarımıza da çıkış yolları
sağlayan niteliklerde olmalarını istiyoruz
JAÇ’EMIKHO Vyaçeslav: Yabancıların içinde oturan
Adigelerden yurdumuza gelip üniversitede öğrenim görenleri ile
üç ayda bir yuvarlak masa toplantısı yapmak istiyoruz. Federal
kanunlar çerçevesinde Adigey’e alışmaları için, kendilerini
ilgilendiren sorunları için çözümler bulmağa çalışacağız.
Farklı ülkelerde toplumsal örgüt olarak kurulan
organizasyonlarda soydaşlarımızda yer alıyorlarsa öğrenecek,
yazacak ve onların katıldığı konferans sempozyumlara bizim bu
taraftan gitmiş insanlarında katılmalarını sağlayacağız. Eski
ülkelerine dönmek isteyenlerin isimlerini ve bilgilerini
öğreneceğiz, kaç kişi olduklarını ve sayılarının çoğalmasına
dikkat edeceğiz.
ŞAWUKHO Astlanguaşe: Ulusu oluşturan insanlar olarak
birbirlerimizden uzak yaşıyorsak da aynı ulusal köklü
kültürümüz yok olmadı. Yaban ellerde yaşayan Adigelerde
severek Adige dansları ediyorlar, Adige olduklarını
unutmuyorlar. Fakat anadili kullananları sadece yaşlı
olanları, genlerin elinde bunun 20-30 yıl gibi bir sürede
kaybedileceği korkusu var. Dil ve adetlerin soydaşlarımız
tarafından yeniden öğrenilmesi için programda yapılması
gerekli görülen ne gibi işler var?
JAÇ’EMIKHO Vyaçeslav: Bunlar çoklar, uygulamasına
Maykop’ta başlayacağız. Rus-Kafkas Savaşı’nda suçsuz yere
canını vermiş insanlara ilişkin anıların sönmemesi için
toplantılar, yuvarlak masa toplantıları, tarihçilerin
katılacağı başka etkinliklerde düzenleyeceğiz.
Gelenekselleşmiş olan, her yıl kutladığımız ‘yurduna
dönenlerin günü’nü daha da kapsamlı olarak kutlayacağız.
Ulusal Dram Tiyatrosu’nu, müzenin çalışmalarını, yurtdışında
yaşayan soydaşlarımıza ulaştırmak istiyoruz. Onların
kendilerinin tarih ile ilgili topladıklarına ulaşacağız.
Soydaşlarımızın sanatsal yapılarına daha vakıf olmak için
yazdıklarını insanlara ulaştırmak için kütüphanelerimize
ulaştırmağa çalışacağız. Yazarların, şairlerin eserlerini
yayınlayacağız. Adigey’de yayınlanan edebiyat almanağı
‘’Zekoşnığ (Dostluk)’’ta yayınlayacağız. Her iki taraftan da
ulusun yetiştirdiği kahramanlar, büyük olaylar hakkında Ulusal
Kütüphane’nin çalışanlarının desteğiyle tanıtımlar yapacağız.
Bunların yanı sıra çocuk ve gençlerin katılacağı festivaller
toplantıları daha çok organize etmeğe çalışacağız.
ŞAWUKHO Astlanguaşe: Dil bilmeyi de ulusal kültür gibi,
insanların önemsemesi gerekiyor. Kültürden ziyade,
yurtdışındaki Adige çocuklarına dili öğretmek daha zor olmalı.
JAÇ’EMIKHO Vyaçeslav: Evet, yüzyılı aşkın bir süre
içerisinde bizden kopmuş olan insanların dillerini kaybetmemiş
olmaları övgüye değer olmakla birlikte, isteyenlerinin Adigece
okuma-yazma öğrenmeleri için yardımcı olacağız. Okumaları
için, metodik eserler, sanatsal eserler onlar için
yayınlayacağız. Çocuklar için masallar, şiirle kısa
piyeslerden oluşan eserler ulaştıracağız. Bununla birlikte dış
ülkelerde açılan kitap fuarlarına katılacağız, bu fuarlara
götürülen kitapları gittiğimiz ülkedeki Adigeler bırakacağız.
ŞAWUKHO Astlanguaşe: Gençler bir araya getirilmesinin
faydası olacağını söyleyenlerde az değiller. Bu yönde
programda gerçekleştirilmesi planlanılan şeyler var mı?
JAÇ’EMIKHO Vyaçeslav: Gençler geleceğin kurucusu. Bu
yüzden onlar tüm toplantılarımızda bulunacaklar. Öncelikli
olarak onları tanırsak farklı yerlerde yaşıyor olmamıza rağmen
yapılması gereken işlerin seçilmesinde faydası dokunacak.
ŞAWUKHO Astlanguaşe: Siz başka ne tür işlerde her iki
tarafın çalışması gerektiğini düşünüyorsunuz?
JAÇ’EMIKHO Vyaçeslav: ‘’Adigey ve Soydaşlarımız» isimli
bir rehber çıkartılması gerekli olduğunu düşünüyorum. Tüm
Adigelerin nüfuslarını onlarında yardımıyla tespit etmeliyiz.
Dedelerinin taşıdıkları Adige soyadlarını belirterek
toplamanın da faydalı olacağı kesin. Bütün bunlar için pek çok
çalışma yapmak gerekiyor. İki taraf bir arada çalışmazsak hiç
bir işi başaramayız.
ŞAWUKHO Astlanguaşe: Gençleri bir araya getirecek
şeylerden birisi de spor. Cumhuriyet Programı’nda bu konu
nasıl yer alıyor?
JAÇ’EMIKHO Vyaçeslav: Önümüzdeki yıl Adigey’de
uluslararası spartakiad gerçekleştirilecek. Burada yabancı
ülkelerden gelecek sporcularda katılacaklar. Adigelerin en çok
sevdikleri spor çeşitlerinde müsabakalar yapılacak.
ŞAWUKHO Astlanguaşe: Söz konusu ettiğiniz her konunun
soydaşlarımızla olan ilişkileri geliştireceği ve pekiştireceği
kesin. Geriye dönecek olanların sorunlarının daha hızlı çözümü
yönünde ne tür çalışmalar yapılacak?
JAÇ’EMIKHO Vyaçeslav: Bu konuda zamanla belli olacak.
Günümüzde kendi-kendine gelenlere ailesinin yaşayacağı konutu
inşa etmesi için arsa verilecek. Ancak Adige Cumhuriyeti’nin
onlara parasal olarak destek olacak gücü yok.
ŞAWUKHO Astlanguaşe: Yurtdışında yaşayan Adigelerin
anayurtlarına destek olabilecekleri hakkında bir güven
veriyorlar mı?
JAÇ’EMIKHO Vyaçeslav: Bizim cumhuriyetimizde imkan
sahibi vatandaşlarımızın var olduğu gibi, farklı ülkelerde
yaşayan soydaşlarımız arasında da atak, zengin Adigeler var.
‘’Adige’yim, vatanıma faydalı olacağım’’ diyen herkese
gönlümüzde kapılarımızda açık. Mülklerini Adige Cumhuriyeti’ne
getirdiklerinde cumhuriyetimizde kalkınacak, kendileri içinde
bizim içinde bu faydalı olacak.
ŞAWUKHO Astlanguaşe: Altına girdiğiniz işlerin size
kolay gelmesi, tüm ulusun bir bütün olarak size destek olması,
bir büyük aile olan Adigelerin, güzel insanların birbirleri
ile ilişkilerinin artması dileğimiz. |
|
|
|
|
|
|
|