Yüzyıllardır yaşadıklar tarihsel topraklarından, uzun süren
bir savaşın ve uğradıkları soykırımın ardından sürgün sonucu
ayrılmak zorunda kalan Adige halkının nüfusunun büyük kısmının
diasporada yaşamak zorunda kalması ve uzun süren diaspora
yaşam sürecinin içinde hem içine girdikleri hem de beraber
geldikleri topluluklarında etkisiyle asimilasyona ve
entegrasyona maruz kalmıştır. Dillerinin
ve geleneklerinin doğal olmayan süreç ve biçimde yok
olmaya/değişmeye başlaması hatta bu sürecin hızlanması,
Türkiye Adige diasporası olarak diğer Kafkas halklarından ayrı
bir örgütlenme oluşturulması zorunluluğu doğurmuştur.
Biz bu derneğin kurucuları olarak “Adige” tanımlaması
içerisinde, Adigece dilini kullanan Abzegh, Besleney Bjedugh,
Brakiy, Chemguy, Hatukuay Kabardey, Mahoş, Natuhaç, Shapsugh,
Temiguy ve Wubıhları (tüm Adige boylarını) tek aile olarak
kabul etmekteyiz.
Genelde Kuzey Kafkasya davası saflarında, diğer Kafkas kökenli
kişi, kurum ve kuruluşlarla yürümeye devem ederken, özelde
Adige kültürünün toparlanması, korunması ve geleceğe
aktarılması için çalışacağız. Bu amaçla adı “Adige Kültür
Derneği” olan yeni ve farklı bir dernek formasyonu
oluşturduk.
Bu gerekçelerle yola çıkarken evrensel değer ölçülerinde bir
Sivil Toplum Kuruluşu (STK) olduğumuzu, Adige halkı ve
geleceği ile ilgili kaygıların dışında, hiçbir resmi veya
siyasi kuruluşun ya da düşüncenin eseri veya
yanında/karşısında olmadığımızı alenen deklere ediyoruz.
Adige Kültür Derneği, binlerce yıllık Adige kültürünün ve
geleneksel değerlerinin de yol gösterdiği gibi, uluslar arası
anlaşmalarla da garanti altına alınmış olan İnsan Hakları
Evrensel Beyannamesi’ni kabul eder, kişilere ve topluluklara
uygulanan siyasi, ırki ve inanç baskılarına karşı çıkar, dil,
din ve düşünce özgürlüğünün yanında olur.
Adige Kültür Derneği, Adigelerin ve diğer kuzey Kafkasyalı
halkların sürgün ve soykırıma uğradıklarını kabul eder, bunu
tüm insanlığa anlatmak için her türlü çabayı gösterir, yapılan
çalışmalara katılır ve destekler, bu anlamda “21 Mayıs 1864”ü
anma ve anlatma için tarihsel imge olarak kabul eder. Sürgün
çocuklarının anayurduna geri kazandırılması için her türlü
çalışmayı organize eder ya da katılıp destekler ve bu konuda
da “1 Ağustos Anavatana Dönüş Günü”nü imge kabul eder.
Diğer Kafkas halkları ile tarihte olduğu gibi kardeşlik ve
işbirliği içersinde çalışmalarımızı devam ettireceğiz.
Bugün Samsun’daki Adige Kültür Derneği Türkiye diasporasındaki
tek örgütümüz olduğu için Türkiye’nin her yerindeki
hemşehrilerimizin üyeliğine ve desteğine açık olacaktır.
Samsun veya Türkiye genelinde,
diğer Kafkas derneklerine üye hemşehrilerimiz bağlı
bulundukları derneklerden ayrılmalarına gerek olmadan Adige
Kültür Derneği’ne de üye olabilir ve destek verebilir. Bunda
yasal ve etik olarak hiçbir sakınca yoktur.
Adige Xase (Adige Kültür Derneği)
Kamuoyuna Duyurulur
Derneğimiz Adige Xase'nin kuruluş bildirgesinde de açıklandığı
üzere genelde Kuzey Kafkasya davasında diğer Kafkas kökenli
kişi, kurum ve kuruluşlarla yürümeye devam ederken, özelde
Adige kültürünün toparlanması, korunması ve geleceğe
aktarılması için çalışmak üzere adı Adige Kültür Derneği
(Adige Xase) olan yeni ve farklı bir dernek formasyonu
oluşturduk. Yine açıkladığımız gibi derneğimiz başka kurum ve
kuruluşlara karşı kurulmamış, şu ana kadar onlarla bir rekabet
içine girmemiş, iyi niyetli yaklaşım dışında hiçbir şey
sergilememiştir.
Son günlerde Samsun thamademizin yapmış olduğu bir konuşmaya
atıfta bulunarak Adige Kültür Derneği’nin Samsun’daki
Çerkeslerin bölünmesine sebep olduğunu ve birleşmenin önüne
engel teşkil ettiği yolunda çeşitli tartışmalara rastlamakta
ve duymaktayız.
Adige Xase Samsun’daki Adigelerin bir çatı altında toplanması
konusunda yaptığı çağrılarda samimidir. Hiç kimsenin, kurum
veya kuruluşun bu konuda bizi vebal altında
bırakamayacaklarını biliyoruz. Birleşme konusunda, Adige Xase
olarak tartışmaların son bulması amacıyla her üç derneğin
sorumluluğunu yerine getiren üyelerini tek defter altında
toplayarak onların vereceği karara saygılı olacağımızı,
belirledikleri herhangi bir isim veya mekan altında
toplanabileceğimizi, derneğimizin isim ve bayrağından talep
ederlerse feragat edebileceğimizi, diğer derneklerden
birisinin çatısı altında toplanabileceğimizi, oradaki
hemşerilerimizle kardeşçe yaşayabileceğimizi isterlerse bizim
tabelamızı indirecek olmamıza rağmen onların tabelası altında
toplanabileceğimizi Samsun’daki Adige halkının bir çatı
altında toplanabilmesi için hiçbir şeyin pazarlık konusu
yapılmaması gerektiği bilincinde olduğumuzu ve içinde Adigelik
taşıyan herkesin aynı duyguları taşıması gerektiğini Adige
Xase Danışma (Thamade) Kurulu olarak alenen deklare ediyoruz.
THAMADE XASE
1. ÇEMİŞO Abdulkadir
2. ÇETAW Ümit
3. KOUADCE Cengiz
4. USTOKO Muharrem
5. JUDE Temelcan
6. TAVUŞ Cengiz
7. TLIJ Ramazan
8. PAPA Tolga
9. AULTLE Mustafa
10. VUNEJ Hatice
11. HAMTEJ Asiye
12. KOÇAS Nadiye
13. HUAJ Meral
14. VUNEJ Ülkem
15. ŞERETLI Kebire
16. HAPAKO Vedat
17. Basri Kul
18. Ahmet Akın |