...................
...................
ÇERKES DÖNÜŞÜ:
YARINLARI OLANLAR ÇOĞALSIN

SAHİDEKO Nurbıy
Adige Mak, 5 Ağustos 2009
Çeviri: HAPİ Cevdet Yıldız

                         
 
...................
 
 

Kosovalı Adigelerin Adigey’e Dönüşü Günü 11 yıldan beri, her yıl, Adigey Cumhuriyeti’nde kutlanıyor. Yugoslavya’daki kriz/iç savaş sırasında, Kosovalı Adigeler cumhuriyetimize dönerek yerleştiler. Kosovalı Adigelerin dönüşü, tüm cumhuriyetimiz halkları açısından birlikte kutlanan önemli günlerden birine dönüştü. AC Ulusal Müzesi önünde Adigey’e dönmüş / yerleşmiş olan soydaşlarımız bir araya geldiler. Adige ulusal giysileri içinde üç genç ortaya çıktı, toplantının başlayacağı, eskiden yapıldığı gibi,  geleneğe uygun bir biçimde haberciler  yoluyla (гъоухэмкIэ) duyuruldu. Dzıbe Fatima içten gelen sesiyle “Selam” adlı güzel şarkısı ile kutlamayı açtı. Akşam toplantısında sorumluluk yüklenmiş olan gençlik toplulukları bir  halka oluşturdular.

 
 

Dünya tarihinde yer almış bir olgu

 

Adigey’e dönenler günü sadece Rusya Federasyonu tarihinde değil, dünya tarihinde de önem taşıyan bir olgu. 1998 yılı 1 Ağustos’unda, Yugoslavya/Kosova Adigelerinin Adigey’e dönüşü, politik bir uluslararası anlaşma temelinde gerçekleştirilmişti. Adigey Cumhuriyeti ile Rusya Federasyonu yöneticilerinin işbirliği etmesiyle, savaş koşulları nedeniyle ve istek dışı olarak yeryüzüne savrulmuş olan ulusumuz, bu dönüş olgusu sonucu yeniden bir araya gelmeye başlamıştı.   

 

Adigeler açısından hiç bir dış destek ve olumlu durum yoktu, yine de Adigey Cumhuriyeti, yerli halkının toparlanması/yeniden bir araya getirilmesi doğrultulu amacından sapmadı.

 

Adigey’e dönüş yapan Adige sayısı her yıl çoğalıyor. Bunlar Adigey ekonomisinin güçlenmesine katkı veriyorlar. Bu soydaşlarımız tıp, eğitim ve kültürel alan gibi yaşamın birçok alanında örnek çalışmalarda bulunuyorlar. Buyurunuz, geliniz, soydaşlarımız! Hoş geldiniz! Sizler dünya tarihinde ayrı ve çok seçkin bir ad bırakmış kişiler mesabesindesiniz.

 
 

Tatlı dil, güce güç katar

 

AC Başbakanı Kump’ıl Murat, Devlet Başkanımız Thak’uşın Aslan ve Adige Hükümeti adına tüm katılımcıları selamladı. Başbakan Kump’ıl, Adigey’in dış ülkelerde/diasporada yaşayan soydaşlarla ilişkileri güçlendirmeyi amaçlayan bir devlet programını kabul ettiğini ve bunun büyük bir anlamı olduğunu belirtti. Program 2009-2011 yıllarını kapsıyor. Rusya Federasyonu’nda da benzeri bir program kabul edilmiş bulunuyor. Adigey, Federal düzeyde alınmış olan kararları da dikkate alarak, soydaşlarımızı yeniden bir araya getirmeye çalışacak.

 

Adigey Cumhuriyeti’ne dönüş yapanlar artık huzura içinde bir yaşam sürdürüyorlar. Tarihimiz ve ulusal kültürümüz ulusumuzu bir araya getiren bir tutkal işlevini görüyor, böylece  iyi amaçlarla bezeli  bir birliktelik oluşuyor. Türkiye, Kosova, Ürdün, Suriye, İsrail ve Almanya’dan dönüş yapmış soydaş sayısı şu sıralar 700 kişi dolayında. Mefehable köyü de bir devlet tüzel kişiliği statüsüne kavuştu, yeni yeni evler inşa ediliyor.

 

AC üst düzey yöneticilerinin, Adigey’e dönenlere, bundan sonrası için yardımcı olmaya devam edeceklerini, günün Adige dansları eşliğinde/törenlerle kutlanan bir güne dönüşmesinin Devlet Başkanı Thak’uşın Aslan tarafından desteklendiği, Başbakan  Kump’ıl Murat tarafından açıklandı.  

 

“Değerli arkadaşlarım! Hepinizi bu güzel gün adına kutluyorum. Hepinizin ve tüm sevdiklerinizin sağlık, esenlik, başarı ve barış içinde yaşamanızı, tüm cumhuriyet halkının, bir arada mutlu bir yaşam sürdürmesini diliyorum” dedi Kump’ıl Murat Adigece olarak.

 

AC Devlet Konseyi-Xase adına AC Parlamentosu Başkan yardımcısı Sapıy Vyaçeslav kutlama gününe gelenleri selamladı. 1998 yılında Adigey’e yapılan dönüşün, büyük bir sosyo-politik önem taşıdığını vurguladı. Dönüş yapanların çoğu çalışıyor ve okuyor. Dönenlerin çalışma ve amaçları kıvanç verici, bu da parlamentoyu sevindiriyor.

 

Parlamento ve yürütme organının birlikte, Adigey’e dönenlere yardım etmesi ve diğer konular da dile getirildi. 2008 yılında dönüşçülerin 19 çocuğu Adigey’de dünyaya geldi. Parlamento, çocuğu olan aileleri kutladı ve onlara armağanlar  sundu.

 

Ardından söz, dönüş sırasında görevde olan ilk Devlet Başkanı Carım Aslan’a verildiğinde katılımcıların Başkan’ı coşkulu bir biçimde alkışladığı görüldü. Carım Aslan dönüş yapmış olan soydaşlarımızı içten dilekleriyle kutladı. İlk Devlet Başkanı, 1998 yılının Adige/Çerkes Ulusu adına büyük bir önem taşıdığını, dönüşe cumhuriyetimizde yaşayan değişik uluslardan insanların katkıda bulunmuş olmalarının taşıdığı  değerin tartışmasız önemde olduğunu söyledi

 

11 yıl önce, soydaşlarımızın devlet tarafından Adigey’e getirilmiş olduğunu belirten Carım Aslan, “Ülkesinden kovulmuş olan (ичIыгу рафы­гъэм) bir Adige topluluğuna, uluslar arası anlaşmalara dayalı   bir dönüş hakkı sağlanmış oldu”, dedi ve başlatılmış olan bu olumlu girişimin daha da  geliştirilmesini dilediğini söyledi.

 

Olumlu görüş (ГущыIэ фабэ), güce güç katar, çalışmaların ilerilere götürülmesine, ileriye yönelen görüşlere destek sağlar. Konuşmacılar Adige Ulusu’nun hala yeryüzünde yaşamaya devam ettiğini, danslarını, dilini ve tarihini korumaya devam ettiğini, Adigece ve Rusça olarak dile getirdiler.  

 
 

Ortak amaç,  dağılmış insanları yeniden bir araya getiriyor

 

Adigey’e dönüş yapmış olanlardan ST’AŞU Yahya (СтIашъу Яхье), MEŞFEŞŞU Necdet, Tatar örgütü “Dusluk” (Dostluk) Başkanı Alyam İlyasov ve daha başkaları da söz aldılar. Dönüş yapacak olanların nerelere başvuracaklarına ilişkin soruların ve sorunların bulunduğu ST’AŞU Yahya tarafından dile getirildi.

 

MEŞFEŞŞU Necdet, “Adige Toprağının Çağrısı” (Адыгэ чIыгужъым и Джэпсалъ) diye tanıttığı bir şiir okudu. Toprağı anaya benzeten şiiri duygulu bir biçimde okudu. Şiirde, çağrı olduğunda ana kucağına koşmak gerektiği, bunun bir Adige özelliği/geleneği olduğu ve kendi toprağında yeniden çoğalmanın/dirilmenin anlamı anlatılıyor/vurgulanıyor.

 
 

Danslar ve şarkılar kitleleri coşturdu

 

Kutlama toplantısı dans ve şarkılar eşliğinde sürdürüldü. Ç’IÇ’ Sofa, DZIBE Fatima, MIŞ’E Azide, Camiliya Mirzoyeva, YEMIT’ITL Emma, TRAHO Zurıyet, ZEK’OĞ Ruslan ve BASTE Asıyet yönetimindeki “Aşemez” topluluğu, “Kazaçata” adlı Kazak topluluğu ve rayonlardan gelen topluluklar değişik şarkılar okudular. “Maykop’un Şafak Yıldızları” (Мые­къуапэ инэфылъэхэр) ve daha başka topluluklar da danslarını sergilediler.

 

Toplantının ana düzenleyicisi KULE Amerbıy’ın söylediği gibi, Adige danslarıyla sonlandırılan bu önemli günün, kuşkusuz bir yarını da olacaktır. Usta Adige sanatçıları VICIHU Marıyet ile ÇEPAYE Murat, hatiyak’o/yönetmen COLE Reşid, akşam toplantısını yöneten DZIBE Fatima ve KULE Tamerlan, diğer görevlilerin tümünden son derece memnunuz.

 

Hepinize teşekkür ediyoruz! Günü onurlandırdınız, güne renk kattınız.