|
Çerkes sözcüğü milattan
önceki devirlerden beri bir çok toplum tarafından
kullanılmaktadır.
Yunan eski tarihçisi Herodot, Çerkeslerin kollarını şöyle
sıralar: Meot, Aspugianis, Sandi, Serset, Sirkas ve Giges. Atrabon ise, Çerkeslerden
bahsederken Herodot gibi Sirkas vesindlerden bahseder.
Diğer yazarlardan Homer ise Trer, Serakes ve Sirakesleri bir
soyun fertleri olarak Avrupa'nın en eski kavimlerindendir,
der.
Tarihçi Jubain Ville ise, Herodot zamanında Serakeler
Hintlilerden sonra dünyanın en büyük milletidir derken,
Strabon, M.Ö. 2000 yıl önce Serakelerin Yunanistan'ı istila
ettiklerini yazar. Jubain Ville, eski çağın en ünlü şair ve
şarkıcısı Orfe ila Linos için Serakelerdendir demektedir.
Görüldüğü gibi Çerkesler biraz değişiklikte olsa da Çerkes
adıyla anılmaktaydılar. Strabon Çerkeslere Serset, Kerket,
Kirke, Türkler yakın tarihlerden itibaren Çerkez,
Avrupalılarda Kirkes diye tanımlamakta ve tanımaktadırlar.
Çerkes sözcüğündeki ''ç'' sesi Yunanca'da olmadığından
''s'' olarak söylenmiş ve yazılmıştır.
Sözcükleri Adige diliyle ele alırsak;
Kirkas; Avrupalıların söyleyişi Kir-Latince
efendi, bey Kas-Adigelerin tarihsel isimlerinden
Kir-kas, efendi Kas, Kasların efendisi,
Kas efendileri, beyleri, liderleri
anlamında kullanılmıştır.
Çerkes, günümüzde söylenişi:
Çer, Acemce asker
Kes, kesmek
Çer-kes, asker kesen anlamında. Bazı yorumcular
Çerkes'i buna bağlarlar.
Ancak, Che-cher, tohum, öz, çekirdek
anlamında
Khes, Kas sözcüğünün kesin söyleniş şekli.
Bundan da Kasların özleri, Kasların önderleri
anlamında ve Kirkas ile eş anlamlıdır.
Serkes, Arap ve Yunanlarca söylenişi:
Ser, Adigece koşan anlamında ve ''s''
sesi ''sş'' karışımıdır.
Kes, Kas'ın keskin söylenişi. Ser-kes,
koşan Kaslılar, Kasların önderleri, yol
göstericileri anlamındadır.
Adigelerden Abzeghler, Çerkes veya Çerces
tabirlerini kullanırlar. Anlamı Kirkas ve Çerkesle
eş anlamlıdır. Kabardeyler ise Şerces derler ki,
Sher-koşan, Ces-süvari, jokey,
Sherces'te koşan atlı anlamındadır.
Çerkes sözcüğü görüldüğü gibi genellikle Kasların
efendileri, liderleri anlamındadır. Çerkes sözcüğü
yıllardan beri kullanılmasına karşın İslam diniyle birlikte
daha çok kullanılmaya başlamıştır. İslam ordularının
Kafkasya'da ilk tanıdıkları Adige ve Abhazlar olmuştur. Bazı
dinciler ismin Araplar tarafından verildiğini söylerlerse de
Adige anlamlı ve Adigece'den başka bir şey değildir.
Günümüzde Çerkes sözcüğü Karaçay-Çerkesya için
kullanılmaktadır. Bunun dışında anavatandakiler bölge veya
kabile isimleriyle anılmaktadırlar. Adigelerin güzel bir
tabiri vardır, Çerkes Kafkassız, Kafkas'ta Çerkessiz yapamaz.
Bu güzel deyimin sahipleri dün olduğu gibi bu günde bir arada
ulusallıklarını korumak zorundadırlar. Bu sadece Kafkasya'da
yaşayanların sorunu değil, sürgündeki bizlerinde en büyük
sorunudur. |
