Adigelerin yaşamı ilk çağlardan beri kadın, erkek eğitliğine
dayalıdır. Bu eşitlik toplumsal yapının oluşmasında da etkili
olmuştur. Dünyada bir çok meclis türleri vardır ama
Adigelerdeki kadın meclisini bulmak mümkün değildir.
Bizlerdeki bu kadın meclisine Nartlarda ve söylencelerinde
rastlarız. Nartlarda bu meclise "Nı Xase" yani Ana
Meclisi, temel deyimiyle Kadın Meclisi denirdi.
Nartlar döneminde bu meclisin önemi çok büyüktü. Bu meclis
akıllı, bilgili kadınlardan oluşurdu. Meclis yeri olarak
Aleclerin evi ve başkanı da Aleclerin guaşesiydi. Mecliste
toplanan kadınlar çocuklarının geleceği, onların bilmesi,
uymaları gereken kurallar ve kadınların sorunları tartışılıp
karara bağlanırdı. Alınan kararlarda Nart meclisine sunulur ve
onandıktan sonra kararlar işlevlik kazanır, herkeste bu
kararlara uyardı. Yani, toplumsal bir anayasa oluşturulurdu.
Bizler bu xaseyle ilgili söylem ve şarkıları Nart
destanlarında bulabildiğimizi belirtmiştim. Örnek verecek
olursak da "Bedefı Nartme zerafewsagher" şarkısı ve
diğer anlatımlardır.
Günümüzde tartışılır hale gelen Adige sosyal yapısındaki
kadın-erkek eşitliğinin bir nedeni de olmalı. Eskiden her iki
kesimde kendi içlerinde özgür, birbirleriyle saygılı ve
beraberlerdi. Şimdi bir çok toplumun olmasını istediği bu
yaşam biçimine sahip olamıyoruz. Bunda, içinde bulunduğumuz
toplumların sosyal kültürlerinin ve düzenlerinin etkisindeyiz.
Hal böyle olunca da sosyal yaşam asimilasyonu hız
kazanmaktadır.
Evet, güzel ama yok olmakta olan bu yapımızı başkalarının
yaşamlarına kurban etmeyelim. Kendi düzenimiz, kendi yaşam
biçimlerimiz kendi içimizde olsun. Geleceğimizde kısmen buna
bağlıdır.
Hiç unutmam, bölgemizde bulunan Amerikan üssünde görevli
Amerikalılar köyümüz düğüne gelmişlerdi. Düğün bitiminde
"Bizler demokrasi, kadın-erkek eşitliği diye yasalar
çıkartıyoruz ama sizler zaten bunları gelenekleriniz arasına
monte etmiş ve uyguluyorsunuz" demişlerdi.
Lhıtenıgheche… |