...................
...................
YÜZLERİ TARİHİ TOPRAKLARINA DÖNÜK

EMT'ITL Nurbıy
Adige Mak Gazetesi
Çeviri: AÇUMIJ Hilmi

                         
 
...................
 

Cumhuriyet gazetesi Adige Mak'ta geçtiğimiz günlerde belirtildiği gibi Suriye'de olan olayları daha iyi öğrenmek amacıyla Rusya temsilcileri Şam'a gitmişlerdi. Bu sorun hakkındaki gelişmeleri insanlarımızın çok merak ettiğini de göz önüne alarak Adigey Cumhuriyeti Ulusal işler, Yurtdışında Yaşayan Soydaşlar ve Basından Sorumlu Komite Başkanı ŞHAKAHO Asker ile yaptığımız söyleşiyi ayrıntılı olarak yayınlamağa karar verdik.

Şahalaho Asker; 'Uzun yola çıkmadan önce, çok üzerinde düşündük. Ne derseniz deyin, devlet kararı vasıtasıyla  Suriye'ye bu ilk gidişimizin toplumsal-politik önemi büyüktü. Bu heyette Rusya Federasyon Sovyeti üyeleri, bu sovyete bağlı kurumlardan memurlar, Dünya Adige Xasesi (Çn. Türkiyede yaygın bilinen ismiyle Dünya Çerkes Birliği) temsilcileri, Adigey Cumhuriyeti Parlementosu milletvekili Ç'ermıt Muğdin ve başka görevlilerde vardı.

EMT'ITL Nurbıy: Moskovadan Şam'a giderken kaygılarınız varmıydı, daha doğrusu  zorluklar çektiniz mi?

ŞHAKAHO Asker: Cumhuriyetimizde faaliyet gösteren Toplumsal Organizasyon Adige Xase'nin gerçekleştirdiği kongrede (zefes) alınan kararlar Rusya Federasyon Sovyeti Başkanı Valentina Matviyenka'ya gönderilmişti. Ardından Suriyede olan olayları daha iyi anlamak üzere Şam'a gönderilecek grubun hazırlanması üzerine ortak çalışıldı. Ülkemizin yöneticilerinin bu konuda çalışıyor olmaları çıktığımız bu uzun yolun zorluklarını hafifletti.

EMT'ITL Nurbıy: Şam'a yetişmeden önce Ürdün'e uçtunuz?

ŞHAKAHO Asker: Evet.  Allah Ürdündeki soydaşlarımızdan, devlet görevlilerinden razı olsun. Ürdünde kurulu olan Adige Xase çalışanları bizi havaalanında karşıladılar. Yaşantılarının nasıl olduğunu bize aktardılar. Aralarında Suriyede olan olaylar için kaygılananlarının sayısı az değildi. Ürdünde olaylar hakkında öğrendiğimiz bilgiler ışığında Suriye'ye gittiğimizde insanlara söyleceğimiz şeyler konusunda daha hazırlıklıydık. Rusyanın bu ülkedeki elçileri de bizi karşıladılar.

EMT'ITL Nurbıy: Şam'da sizi karşılayanlar arasında tanıdıklarınız varmıydı?

ŞHAKAHO Asker: Adige Xase'de aktif olarak çalışanları gördük. Suriye Adige Xase'sinin thamatesi Akram İshak ve tanıdıklarımızla da birlikte olduk. Suriye Parlementosu milletvekillerinden Şore Livan bir Çerkes bayanı. Suriye Parlementosunda bulunan başka milletvekilerininde bizi karşılamış olmasının çok faydasını gördük. Kaygılandığımız konular hakkında görüştük.

EMT'ITL Nurbıy: Soydaşlarımız arasında halktan insanlarla da görüştüğünüzü söyledin, gizlisiz saklısız konuşma imkanı buldunuz mu?

ŞHAKAHO Asker: Gerçekten gizlisiz-saklısızmıydı bilemiyorum ama benim açıkca belirtebileceğim şey yüzlerine baktığında huzur içerisinde olmadıkları, tasadan hastalandıkları belli oluyordu. Rusya'nın Suriyedeki daimi elçileri sohbetlerimizde yanımızdaydılar. Bizim aklımızdakileri Suriyedeki soydaşlarımıza söyledik. Yüzlerce sayıdaki Çerkesin söyledikleri ise bizleri de üzdü.

EMT'ITL Nurbıy: Savaş ve kargaşalıklarda yok olmadan ulusun topraklarına geleceklerini sizlere söylemediler mi?

ŞHAKAHO Asker: Aralarında geri dönmek isteyenler de var fakat gerekli belgeleri hazırlamakta zorluk çekiyorlar.

EMT'ITL Nurbıy: Malları-mülkleri var mı? Varlıklı bir yaşam sürdürüyorlar mı? Vize masraflarını bulamayacak olanların aralarında olduğuna dair haberler alıyoruz.

ŞHAKAHO Asker: Suriyedeki Çerkesler farklı farklı gelir seviyelerine sahipler. Mal-mülk sahibi olanları var olduğu gibi, büyük paralara sahip olmayanları da var. Vize masraflarını bulamayacak olanları da var. Bu yüzden, konu ile alakalı oluşturulması gereken devlet yaklaşımı basit değil.

EMT'ITL Nurbıy: Gelmek isteyenlerin önünde çok engel var mı?

ŞHAKAHO Asker: Evet, işte bu yüzden evraklarının hazırlanmasında kolaylıklar sağlanmasa olmaz.

EMT'ITL Nurbıy: Geleceklere kolaylıklar sağlanması gerekir derken bu konuda ilerlemelerin olup olmadığını bilmiyoruz.

ŞHAKAHO Asker: Kolaylıklardan bahsederken bizim konu ettiğimiz şeyler basit şeyler değiller. İnsanların vatandaşlık edinmeleri sırasında, geldikleri ülkede bir kaç ay yaşaması zorunluluğu var. Biz bu konuda bir çıkış yolu bulmak istiyoruz. Suriyeden gelenler için de bu şekildeki devlet normlarının gözetilmesi çokta uygun doğru değil. Geldittirip, yaşamını nasıl sürdüreceği konusunda ortak bir çalışma yapmalı.

EMT'ITL Nurbıy: Suriyede gelecekte soydaşlarımızın kültürlerini, dillerini korumaları dahada mı zor olacak?

ŞHAKAHO Asker: Savaş, ona pek çok şey bağlı. Yaşadıkları ülkeye onun yöneticilerine gerçekten inananlara rastladık. Onlar 'Çerkesler korkak, erkeklikleri yok, güvenilmezler' dedirtmek istemiyorlar. Gelenek göreneklerini kaybetmeyeceklerini belirtenlere de rastladık.

EMT'ITL Nurbıy: Suriye'de kargaşalıklar başladığında cumhuriyetimize gelmek için dilekçe yazan soydaşlarımız ile alakalı olarak konuşmadınız mı?  

ŞHAKAHO Asker: Moskovadan gidenler bu konuya vakıflar. Bu dilekçeler üzerinde ayrıntılı konuşmalarda bulunmadan işler ilerlemezler.

EMT'ITL Nurbıy: Suriyedeki Çerkesler topraklarımıza gelmeyeceklerse de, aramızdaki ilişki daha da pekişecek mi?

ŞHAKAHO Asker: Suriye'ye giden bu heyette Adigey, Karaçay-Çerkes, Kabardey-Balkar cumhuriyetleri ve Krasnodar eyaletinden temsilciler vardı. Suriyedeki Çerkeslerin tamamına yakının ataları Cumhuriyetimizin topraklarından oraya gitmişlerdi desek te yanılmış olmayız. Çerkescemizi bilenler ise 30 yaş ve üzerindekiler. Gelecek yıllarda soydaşlarımızın başına ne geleceğini bilmiyoruz.

EMT'ITL Nurbıy: Daha yaşlı soydaşlarımızla da karşılaştınız. Umut verici sözler söylemiyorlar mı?

ŞHAKAHO Asker: Yaşlılardan birisi bana, 'Eninde sonunda Çerkeslerin topraklarına geri dönmek zorunda kalacağız. yüzümüz Çerkes  topraklarına dönük.' dedi 

EMT'ITL Nurbıy: Asker siz Mıyekuape'ye döndükten sonra, Suriyede gördüğünüz duyduğunuz şeylerde değişiklik oldumu?

ŞHAKAHO Asker: İyi şeyler olsun istiyoruz ama savaşı kışkırtıyorlar, onların başlarında bu korku var. Avrupa da bulunan Adige Xase'nin thamatesi Tsey Vumar Başkanımız Thakuşıne Aslan'dan çok memnun olduğunu bana iletti.  Birlikte olursak güçlü olacağımızdan bahsetti. Cumhuriyetimizdeki Adige Xase'si başkanlığını yürütmekte olan Beğuşe Adam'da Suriyeye giden grubun içindeydi. Şamda Adige Xasesinde görüşmeler yaptık. Pazar günü yapılacak olan Adige Xase toplantısında Suriye'deki Çerkesler için neler yapabileceğimiz hakkında konuşacağız.

EMT'ITL Nurbıy: Tüm iyi dileklerinizin gerçekleşmesini diliyorum.

ŞHAKAHO Asker: Teşekkürler.