Geçtiğimiz Cumartesi günü
Dünya Adige Xase'si (DAX)
Yürütme
Kurulu
Nalçik'te toplandı. Üzerinde görüştükleri konulardan birisi de
Suriye'de
yaşayan soydaşlarımızın
düştükleri zor durumdu.
Toplantıyı DAX
Başkanı
SEHIREKO
Havti açtı. Ardından Başkan
Yardımcısı
KEJER
Artur DAX bünyesinde oluşturulan yeni komiteler hakkında bilgi
verdi. Kurulan on komite;
devlet
kurumları ve
yabancı
devlet kurumları ile ilişkiler, Rusya ve
yurtdışında
faaliyet gösteren
Adige organizasyonları ile ilişkiler,
Adige
Enformasyonal
Birliği
oluşturulması,
vatana
dönmek isteyen diasporadaki soydaşlarımızla ilgili işler,
Adigece'nin
korunması ve ortak
Adige
alfabesi oluşturulması,
Adige tarihinin derlenmesi ve basılması,
Adige
kültürü, gençlik politikası, spor, ekonomi ve ticaret, farklı
ulus ve dinlerle ilgili organizasyonlarla ilişki
komiteleridir.
Bu komitelerde çalışacaklar, sorumlu olacak kişiler seçildi.
Suriye'de yaşayan soydaşlarımıza yardım edilmesi hususu ile
alakalı konular üzerinde de duruldu. Bu konuda var olan
sorunlar üzerine DAX
Yürütme
Kurulu'nda
bulunan Suriye'den
gelen soydaşlarımızın temsilcisi Orfan Barsek konuştu. Suriye'de
yaşayan soydaşlarımızın
Adige
Xase'si
yöneticisinin toplantıya katılamadığı için gönderdiği mesajı
okudu.
Orfan Barsek:
-
Savaş iki yıldır sürüyor.
Yaklaşaık 50 kadar
Adige
öldürüldü. Suriye'de
yaşayan soydaşlarımız ülkede sürmekte olan savaşa karışmak
zorunda kalıyor. 9
Adige köyü yıkıldı. Savaş Humsta daha şiddetliydi.
Burada yaşayanların büyük çoğunluğu Şam'a geldiler. Halep,
Homs, Hamaz yakınlarında bulunan Adige köyleri
tamamen boşaldı, hiç kimse yaşamı-yor.
Türkiye'de
yaşayan soydaşlarımız 2
bin
kişi kadarını
ağırlıyorlar.
Ürdünde de 3
bin
kişi yardım buldu. Vatana dönenlerin sayısı ise 1000
kişi kadar oluyor. Kabardey-Balkar ve
Adige
cumhuriyetlerinde
başlarını sokacak yer buldular. Büyük çoğunluğu dinlence
tesislerindeler, köylerde ev satın alanları, alınanları da
var. Zor duruma düşen soydaşlarımızın getirilmesi hususunda
ilerleme kaydetmek için RF
Devlet
Duması
ve diğer devlet kuruluşlarına DAX'nin müracaaat etmesini
bekliyoruz.
|
SEHIREKO
Havti |
Toplantıya katılan diğerleride kendi görüşlerini dile
getirdiler:
ŞIĞELIĞO
Vacid
(Türkiye'deki
Kafkas Xaseleri
Federasyonu
Thamatesi)
-
Savaşın süreceği vaktin ne kadar olacağını kimse bilmiyor.
Özgürlükle-rini
yitirmiş olarak çıkanlar (mülteci statüsüne sahip olanlar)
süreleri bitip, bir yıl içinde geri dönmek zorunda kalacaklar.
Suriye'deki soydaşlarımızın önlerinde bir çıkış yolu var:
Vatana
geri dönemek. Onların sorunlarının çözümü konusunda vatan
ilgilenmeli. Gerekeli tüm imkanları kullanarak devlet
kurumları ile çalışırlarsa, sorunlar ortadan kaldırılmış olur'
SEHIREKO
Havti
(DAX
Thamatesi)
'Kabardey-Balkar Cumhuriyeti Başkanı KANEKO
Arsen'in çıkardığı kararname ile farklı kurumlarında
ilintili olduğu bir merkez Nalçik'te açıldı. Bazılarına evler
satın alındı. Gelenlerin çocukları Rusça ve
Adigece okutuluyor. Gençler üniversiteye alınıyor. KANEKO
Arsen kendi parasıyla pek çok kişiye yardımcı oluyor.
NEĞUR
Zivor
(DAX
Yürütme
Kurulu
Ürdün
Temsilcisi)
Biz Ürdün'de yaşayanlar olarak elimizden gelen imkanlar
çerçevesinde Suriye'den Ürdün'e
gelenlere yardımcı oluyoruz. Sınırdan geçip gelen üç bin kişi
arasında ikibini akrabalar - vunekoşlarının yanında
kalıyorlar. Kalan bin kişi ise Xase'nin yardımları ile
yaşıyorlar. Yürekten, içten bir şekilde onlar için
kaygılanıyoruz.
Suriye'deki soydaşlarımıza yeterli yardım sağlanabilmesi için
DAX daha aktif çalışmalı.
NEPSEV
Nihad
(DAX
Yürütme
Kurulu
İsrail
Temsilcisi)
DAX'ın bir sonraki toplantısı Moskova'da yapılsın - Orada
bulunan kurumlara müracatlarımızı direk biz iletelim. Suriyede
büyük bir zulüm uygulanıyor. Hayvan keser gibi insanların
başlarını kesiyorlar. Biz Rusyanın insanlarıyız, Rusyanın
kanunlarını uygulamalaıyız. Soydaşlarımıza yardım etmek
istiyorsak başka usul yok.
SEHIREKO
Havti
(DAX
Thamatesi)
Federal Konsey'de
kardeş
cumhuriyetlerimizin
temsilcileri de varlar. Onlara kararlarımızı ileterek bu işte
ilerlemeler yapılması gerekiyor. Sivil toplum kuruluşlarının
vazifesi sorunları dillendirmek. Devlet kurumları ise buna
cevap versinler. Senatörlerimize sorunlarımızı sunalım'
Adigey'de
Suriye'den
gelen soydaşlarımızla ilgili yapılan şeyler hakkında MEŞFEŞŞÜ
Necdet kısa bilgilendirme verdi. Konuşmasında
Adige Cumhuriyeti Başkanı'nın desteği ile kurulan yardım
grubunun çalışmala-rıyla
geriye dönenlerin
Adige
köylerine de yerleştirildiklerinden bahsetti.
Toplantıda üzerinde durulan ikinci konu ise DAX'ın Rus-Kafkas
savaşlarının bitiminin 150. yılı için yapmayı planladığı
şeyler üzerineydi.
Bu konu hakkında DAX
Yürütme
Kurulu
Üyesi
ve
Adige
Psatle
Baş
Redaktörü
HAFITSE
Muhammed konuştu. Kafkas savaşı esnasında Adigelerin
topraklarından sürülmesine ilişkin belgesel bir film
çekilmesi, Bagrat Şinkuba ve Mikhail Lohvitske'nin
yazdıklarından esinlenen tiyatro eserleri sahnelenmesi. KBC,
KÇC ve AC radyo-televizyon kurumlarının, Nart-TV'nin dizi
programlar hazırlamaları, Mıyekuape'de Rus-Kafkas Savaşı'nda
ölenler anısına dikilen anıtın açılması,
Adige
tarihine ilişkin kitapların yayınlanması,
ulusal
gazetelerin ortak sayılar çıkartmaları gibi konular bu
kapsamda yapılacak şeyler arasında. Bunlara ilave edilmesi
gereken şeylerin ise bir sonraki toplantıda görüşme kararı
aldılar.
Toplantıda aynı zamanda Kafkas savaşının bitiminin 150.
yılında Şaçe'de
(Soçi) yapacakları olimpiyatlara yönelik RF
Federal Konseyi ve Dünya Olimpiyat
Komitesi'ne
gönderecekleri çağrı metninide toplantıda kararlaştırdılar.
Çağrı
metninde
olimpiyatların
yapılacağı yerin eski
Adige toprakları olduğu ve
Adige
ulusunun başına gelen felaketin anısına devlet yöneticilerinin
değer verdiğini gösterir bir şekilde oraganize edileceğine
güvendiklerini belirttiler.
BEĞUŞE
Adam
(AdigeCumhuriyeti
Adige
Xasesi Thamatesi)
DAX'ın üstlendiği görevi daha netleştirmesi gerekiyor.
Soykırımı politikası ise - bunu kabul etmezler. Bunu
Adigey büyüklük olarak Rusya kadar Rusya'da
Adigey kadar olursa kabul edecekler. O zaman neyin davasını
gütmeliyiz?
Olimpiyat sportif bir olay - ona karışıp olimpiyadı düzenleye-cek
değiliz, biz sporla alakalı organizasyon değiliz. Kültür
anlamında yaklaşacağız desek, kültürel organizasyon da
değiliz. Biz toplumsal organizasyonuz. Bu işe politika
karıştı. Olimpiyatların yapılacağı yerde
''Rumlar,
Ermeniler
yaşıyorlardı'''
diyorlar, bizim adımızı anmıyorlar. Bundan çıkartılacak sonuç
Adige
ulusunun Kafkasya'da
kalmamasını ummalarıdır. İşte kabul etmeyeceğimiz şey budur.
Kültürel programda yer almasak ben şahsım adına buna daha
razıyım. İnsanlarımızın kanlarını akıttıkları yerde dans edip
fink atmaktan bu daha iyidir. Ama burası
Adigelerin toprağıydı,
Kafkas
savaşından kurtulanlar şimdide yaşıyorlar derlerse ondan bile
razıyım. İşte bunları dava edinmeliyiz.
DAX'nin
bu son toplantısına AC, KBC, KÇC cumhuriyetlerini RF Federal
Sovyeti'nde
temsil eden hiçbir senatör katılmadı.
|