Olimpiyatlara katılacak ülkelerin Soçi üzerine endişeli
olmalarına gerek yok. Soçi'nin güvensiz bir şehir olduğu
kaygısı tamamen yersizç.
7-23 Şubat ve 7-16 Mart
2014’de Soçi’deKış Olimpiyatları düzenlenecek. Açılışı 40 bin
kişi, 60 VIP misafir (devlet başkanları ve başbakanlar)
izleyecek.
Soçi’de Rusya Dostlarını Belirleyecek
Rusya Federasyonu Devlet Başkanı
Vladimir Putin 6-8 Şubat tarihleri arasında -Başbakan
Erdoğan’da dahil olmak üzere- ikili görüşmeler yapacak. Rusya,
Soçi Kış Olimpiyatları’na olağanüstü önem veriyor.
Olimpiyatlara katılımın düzeyi Moskova’ya verilen önemin ve
dostluğun da göstergesi sayılacak. Bu nedenle Çin Devlet
Başkanı XiJinping ve BM Genel Sekreteri Ban Ki-Moon’un Soçi’ye
gelişine ayrı bir önem veriliyor. Batı’nın önemli liderlerinin
(Obama, Merkel, Cameron)Soçi’ye gelmemesi ise anlamlı
bulunuyor.Örneğin, ABD Soçi’ye oldukça düşük seviyede
katılıyor. Soçi’ye katılacak olan ABD heyetinin başkanlığını
California Üniversitesi rektörü ve eski içişleri bakanı Janet
Napolitano yapacak. Kapanışa ise William J. Burns katılacak.
Soçi, Çerkeslerin Anavatanında Bulunuyor
Soçi, Karadeniz’den Hazar’a kadar
uzanan ve Kuzey ile Güney Kafkasya’yı birbirinden ayıran sıra
dağların eteğinde yer alıyor. Çarlık döneminden beri Rusya’nın
Karadeniz’deki en önemli sayfiye şehri. Kıyı şeridi
subtropikal bir iklime sahip.
Moskova
ile Kuzey Kafkasyalılar arasında güvensizlik ve gerilim
ortamını oluşturan tarihî nedenler bulunmaktadır. Çarlık
Rusyası’nın 21 Mayıs 1864’te sona eren Kafkas Savaşları
sonrası Kuzeybatı Kafkasya nüfusunun yüzde 95’ini ve 93 Harbi
(1877-78) Osmanlı-Rus Savaşı sonrası Güneybatı Kafkasya
nüfusunun yüzde 80’nini Osmanlı Devleti’ne zorunlu göçe tabi
tutmuştur. Çarlık Rusyası orduları sadece Soçi ve çevresinde
yaşayan otokton bir halk olan Wubıh halkının tamamını yok
ederek tarihten silmiştir. Böylece Soçi’de ticaretle uğraşan
aydın bir halk olan Wubıhların dili ve kültürü yok olmuştur.
Yine Soçi’de yaşayan Adige halkının Şapsığ lehçesini
konuşanlar da yok edilmiş, canlarını kurtaranlar Osmanlı
Devleti’ne göç etmiştir.
Soçi’de Güvenlik Sorunu Bulunuyor mu?
Soçi’nin Kuzeybatı Kafkasya’da yer
alması, Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra Kuzey
Kafkasya’da sıcak çatışmaların yaşanması, Soçi’nin otokton
halkı olan Çerkesler arasında olimpiyatların Soçi’de
yapılmasına karşı kampanyaların organize edilmesi ve bu
faktörlerin varlığına rağmen olimpiyatların Soçi’de
düzenlenmesi dünya kamuoyunda tartışmalara neden oluyor.
Olimpiyatlara katılacak ülkelerin Soçi üzerine endişeli
olmalarına gerek yok. Soçi’nin güvensiz bir şehir olduğu
kaygısı tamamen yersiz. İlk kaygıyı oluşturan Soçi’nin güney
sınırında yer alan Abhazya’nın potansiyel istikrarsızlık
kaynağı savı doğru değil. Abhazya’da istikrar ve güvenlik
bulunuyor. Bu nedenle Soçi’ye olası bir saldırı Abhazya’dan
gelemez. İkinci kaygı olan Soçi’nin batısında radikal dini
grupların bulunduğu da doğru değil. Kaygıların başında gelen
Çeçenistan Soçi’den yüzlerce kilometre uzakta. Ayrıca
günümüzde Çeçenistan güvenli ve istikrarlı bir cumhuriyettir.
Soçi’nin batısında yer alan dağlar da aşılması ve barınılması
zor dağlardır.
Üçüncü
kaygı olan Çerkeslerden kaynaklanan bir silahlı eylemin
düzenlenme olasılığı da oldukça düşük bir olasılıktır. Soçi
Kış Olimpiyatları aleyhine kampanyalar düzenleyen
Çerkesdiaspora gençliğinin yüzde 90’nından fazlası Soçi dahil
olmak üzere Kuzey Kafkasya’ya bir defa bile turistik ziyarette
bulunmamıştır. Söz konusu gençliğin yüzde 50’sinden fazlası
Soçi’nin deniz kenarında bile olup olmadığı dahil olmak üzere
şehir konusunda herhangi bir bilgiye sahip değildir.
Çerkesdiaspora gençliğinin Soçi aleyhine kampanya yürütmesinin
ana nedeni olimpiyatlar değildir. Aynı dili konuşmaya
başladığı, aynı din ve mezhebi paylaştığı diaspora ülkelerinin
büyük şehirlerinde farklılaşarak kimliğini koruma isteğidir.
Kuzeybatı Kafkasya’da bulunan Çerkes kökenli üç cumhuriyette
de (Adigey, Karaçay-Çerkes ve Kabardey-Balkar) güvenlik ve
istikrar sorunu bulunmamaktadır. Protestolar da yasalar
çerçevesinde yapılmaktadır.
Rusya’nın
dünyadaki imajını olumsuz yönde etkilemek amacıyla, kış
olimpiyatları için Soçi’ye gelen sporcu ve seyircilere yönelik
saldırı olasılığı elbette var. Ancak Soçi’de terör eyleminin
olma olasılığı Rusya’nın herhangi bir şehrinde terör eylemi
olma olasılığından daha düşük. Soçi’de güvenlik zaafiyeti de
bulunmuyor.
Moskova Soçi üzerine güvenliği
abartmış durumda. Kuzey Kafkasya’ya giriş-çıkışlar ocak
ayından mart ortasına kadar yarı yasak durumda. Çok önemli bir
neden olmadığı sürece giriş-çıkış izni verilmiyor. Araçla
giriş ise kesinlikle yasak.
Moskova’nın Soçi’de fiziki güvenlik önlemleri alma çabalarını
anlayışla karşılamak gerekiyor. Ancak fiziki güvenlik
çabalarının yanında tarihi yaraları kapatma çabaları da
olsaydıSoçi’nin güvenliği daha derinden sağlanır. Ayrıca
fiziki güvenlikten çok daha ucuza mal olurdu.
Soçi Kış
Olimpiyatlarında Kuban Kazakları öne çıkarılıyor. Resmi
maskotlarda, fotoğraflarda Soçi’nin otokton halkları olan ve
günümüzde Çerkes olarak adlandırılan Wubıh ve Adige halklarına
yer verilmiyor, yok saylıyor. Bunun yerine Soçi
olimpiyatlarında Wubıh ve Adige halklarına yer verilmesi,
Putin’in Wubıh ve Adige halklarını kucaklayıcı bir konuşma
yapması ve Soçi’ye tarihi özür vurgusunun yapıldığı bir barış
anıtının yapılması bile fiziki güvenlik çabalarından daha
etkili olacaktı.
Sonuç
olarak, Soçi Kış Olimpiyatlarını kutluyorum. Olimpiyatların
barışa ve kardeşliğe katkı sağlamasını dilerim.
|