-
Asker, Rusya Federasyonu’nda günümüzde yürütülen devlet
politikasının bir ana yönü yurtdışında yaşayan soydaşlarımızla
güçlü ilişkiler geliştirilmesi üzerine. Başkanlığını
yürüttüğün komite bu konuda ne gibi çalışmalar yapıyor?
- Adige Cumhuriyeti 2009 yılından itibaren yurtdışında yaşayan
soydaşlarımızla ilişkilerin geliştirilmesine yönelik olan
programı kullanıyor. Programın gerçekleştirilmesi için 2013
yılında bütçeden 981 bin Ruble ayrıldı.
Bu para sayesinde Uluslarası İnternet Projesi 'Book 2' ile
Adigece'yi internete yerleştirebildik. Tarihi topraklarına
dönen soydaşlarımızın vatanlarını sevmeleri ve geri dönenlerin
basında yeterli derecede sözkonusu edilmesi için '
Atalarımızın Toprağı. Geçmiş ve Gelecek Arasında' isimli bir
yarışma düzenledik. Üç başlıkta başarılı olanlar tespit
edildiler.
Yurtdışında yaşayan soydaşımız gençlerin buraya daha fazla
gelmeleri, yaşamımızı, kültürümüzü tanımaları konularına
eğiliyoruz. 2013 yılında Türkiyeden gelen gençlerden oluşmuş
grup, 26 ağustos - 8 eylül tarihleri arasında
cumhuriyetimizdeydi. Soydaşımız gençler kültür, eğitim, turizm
vb. çeşitli etkinliklere iştirak ettiler.
'Resimlerle Adigece' isimli bir sözlük yayınladık. Bu sözlükte
Adigece’nin yanısıra, Rusca, İngilizce, Türkçe kelimelerde yer
alıyor. Bu kitap yurtdışında yaşayan Adige gençlerinin
dilimizi öğrenmesine hizmet ediyor. Bunun yanısıra yurtdışında
yaşayan soydaşlarımızın yazdıkları şeyleri Zekoşnığ dergisinde
de yayınlamalarına yardımcı olduk. Türkiye'de doğmuş olan
yazar Hulusi Üstün'ün 'Reyhanlı-Reyhaniye' isimli hikayesinin
Adigece tercümesi ile Ürdünlü bilim adamı Adige
Ansiklopedisi'nin yazarı Muhammed-Hayr ile yapılan sohbet
adını andığımız derginin 2013 yılı dördüncü sayısında
yayınlandı.
Adige Cumhuriyetinin toprakları ve burada yaşayanları daha iyi
tanımaları için televizyon materyalleri hazırlanması ve
bunların Adigelerin yaşadığı ülke basınlarına, onlara
elektronik ortamda temin edilmesi için radyo televizyon kurumu
'Adigeya' tarafından vatanına dönmüş olan soydaşlarımızı konu
alan ‘’Esenlikle Buyurun’’ isimli program yapıldı.
Yüksek okullarda öğrenim gören yurtdışından gelmiş soydaş
öğrencilerin vatanı, Adigey’de yaşayan ulusların gelenek
göreneklerini tanımalarını sağlamak amaçlı olarak Adige
Cumhuriyeti Milli Müzesi’ne götürüldüler.
Yurtdışında yaşayan soydaşlarımızla olan ilişkilerin
pekiştirilmesi için şöylesi çalışmalarda yaptık; Yurtdışından
Gelmiş Soydaşlarımızın Yaşama Adaptesi Merkezi, 'Vatana
Dönenlerin Adaptasyon Evi', 'Vatana Dönenlere Yardım Vakfı'
gibi STK'larla 8 Mart, 23 Şubat, Zafer Bayramı,
Cumhuriyet gazetesi Adige Mak'ın 90. kuruluş yıldönümü, Adige
Xabze’sine uygun kutlanan yeniyıl etkinliği, Kafkas Savaşında
Canını Yitirenleri Anma Günü, Vatana Dönenler Günü, Cumhuriyet
Bayramı vb. günlerde vatana geri dönmüş olanların katılımı
sağlandı.
Vatana geri dönenlerin yaşama adaptelerine ilişkin konulara,
Adige Cumhuriyeti’ne göç eden soydaşlarımızın karşısına çıkan
sorunların çözümü konusunda komitemiz devamlı surette
çalışıyor. Geri dönenlerin karşılaştıkları sıkıntıları
öğrenmek için komiteye onlar davet ediliyorlar. 2013 yılında
komitemize farklı konularda 240 soydaşımız müracaat etti.
Adige Cumhuriyeti devlet kurumlarından 'Geri Dönenlerin
Adaptasyonu Merkezi' soydaşlarımızın hukuksal
statülerinin belirlenmesine yönelik 340 kadar evrak hazırladı.
Parlementomuzda yurtdışından gelecek olan yatırımcılar
hakkında, daha fazla yatırımcının cumhuriyetimize çekilmesini
sağlayacak aktlar kabul edildi.
Geçtiğimiz yıl komitemiz AC Başbakanı KUMPIL Murat ile Kaf-Fed
ve Türkiye’de yaşayan Adige işadamlarını biraraya getirdi. Bu
toplantıda Cumhuriyetimiz Ticari Projeleri'ne ilişkin bilgiler
onlara verildi.
Yurtdışında yaşayan dil öğrenmek isteyen soydaşlarımız için
kitaplar basmayı planlıyoruz. Ürdün’de yayın yapmakta olan
Nart-TV ile aramızdaki sanatsal işbirliğini geliştirmek
istiyoruz. Cumhuriyetimiz edebiyat dergisi Zekoşnığ'da yurt
dışında yaşayan soydaşlarımızın yazdıkları yazıları
yayınlayacağız. Yurt dışında yaşayan soydaşlarımız bu
konularda yürütülen devlet politikalarına ilişkin sorularına
yanıtları Komite’mizin sitesinde bulabilirler.
- Suriye’de doğup büyümüş olan Adigelerden bu son iki yıl
içerisinde Adigey'e geri dönenleri hakkında insanlar neler
düşünüyor?
- Altını çizmek istediğim şey Suriye’de doğup yetişmiş olup
Adigey'e geri dönenlere 'Göçmen' gözü ile bakılmadığıdır.
Komitemizin yaptırdığı sosyal niteliklere sahip anket
sonuçları da bunu kanıtlıyor. Suriye’den gelmiş olan
soydaşlarımız atalarının dilini, gelenek-göreneklerini,
kültürlerini korumayı becerdiler. Aralarından bazıları ÇERAŞE
Tembot, MEŞBAŞ'E İshak'ın eserlerini Adigece olarak okuyorlar.
Onlar Milli Müze, Adige Tiyatrosu vb. gerçekleştirilen
etkinliklere, cumhuriyetimizde yürütülen kültürel faaliyetlere
iştirak ediyorlar. Onlarca yıl süren ülkemiz ile Suriye
arasındaki iyi ilişkileri de göz önünde bulundurmak gerekir.
Suriye’deki Adigeler milli gelenek-görenekleri korumuş
olmalarının yanısıra Rusya’daki kültür hakkında da bilgisiz
sayılmazlar. Dini ele alacak olursak zaten her iki tarafta
İslam dini üzerine. Bu yüzden onlar ayrı-farklı denilecek
durum ortada yok.
Bunun yanısıra altını çizmek istediğim bir başka hususta
Suriyeli Adigeler yabancı bir ülkeye gelmediler, burası
onların atalarının toprakları. Suriye’den gelmiş olan
soydaşlarımızın sülale isimlerini basın aracılığıyla
yayınlamış olmamız da cumhuriyetimiz yaşayanlarınca
memnuniyetle karşılandı. Akrabalar birbirlerini bulmaya
başladılar. Ev-araç bulmalarında mülk edinmelerinde çoğu kez
akrabaları onlara yardımcı oluyor.
- Günümüzde Türkiye'de bulunan Suriyeli 170 Adige'in
Rusya’ya göç etmek istediklerine dair haberler internet
üzerinde çeşitli sitelerde yayınlandı. Böylesi bir istekle
size müracaat eden oldu mu, bu konuya nasıl bakıyorsunuz?
-
Öncelikli olarak Rusya Federasyonu’nun Suriyeli Adigelerin
buraya göç etmeleri için gerekli tüm hukuki olanaklara sahip
olduğunu belirtmek istiyorum. 'Yurtdışında yaşayan
memlekettaşlarımıza dair Rusya Federasyonunun yürüttüğü devlet
Politikasına ilişkin', 'Mültecilere ilişkin', 'Zorunlu göç
etmek zorunda kalanlara dair', 'Yabancı ülke vatandaşları ve
vatandaşlığa sahip olmayanların Rusya Federasyonu Göçmen
Sırasına alınmasına ilişkin' isimli Federal kanunlar, ' Geçici
süreliğine Rusya Federasyonu’na sığınmak isteyenlere dair'
Rusya Federasyonu Hükümeti kararnamesinde bunlar belirlenmiş
oalrak yer alıyor.
İkincil olarak belirtmek istediğim şey ise Rusya
Federasyonu’nun yürürlükte olan kanunlarınca Rusya
Federasyonu’na göç etmeyi şahısların her birinin kendi arzusu
ile gerçekleştirmesi gerektiğidir.
Gerçektende Suriye’den gelmiş olan soydaşlarımızın önüne
şimdi sorunlar çıkıyor. Fakat bu sorunlardan bazıları
çözümlenebilecek sorunlar. Örneğin yurt dışından gelmiş olana
Rusya Federasyonu’nda yaşama izni evrağı çeşitli sebeplerden
dolayı verilememiş oldu, ama Suriye’de savaş sürdüğü müddetçe
Rusya'dan ayrılamıyorlar da. İşe böyleleri belirli süre için
Rusya Federasyonu’na sığınabilme olanağına sahipler.
Rusya Federasyonu’nun göç işleri ile alakalı yürürlükte olan
hukuki uygulamalarına dair evrakları bilgilendirici
materyalleri Adigelerin yaşadıkları ülkelerin dillerine
çevirttirdik ve soydaşlarımıza ait sivil toplum kuruluşlarına
ilettik.
İki yıl içerisinde Suriye’den Rusya ülkesine Adigey’e 600 kişi
göç etti. Onların arasında Suriye’deyken bize yazarak onları
getirmemizi isteyenler de vardı. Onlar kanunlara uygun
olarak hareket ettiler. Bu konularda cumhuriyetimiz ve
cumhuriyetimizde bulunan federal kurumların (Rusya Göçmen
İşleri Federal Kurumu Adigey Şubesi) büyük faydası geldi.
- Asker Suriye’den gelmiş soydaşlarımızın belirli bir yerde
yaşamalarının sağlanması konusunda neler yapılıyor?
- Suriye’den gelen Adigelerin belirli bir yerde
yaşamalarının sağlanması, onlara iş bulunması, yaşayacakları
konutların temin edilmesi gibi konularla ilgilenen
Adige Cumhuriyeti Başı THAKUŞINE Aslan'ın talimatı ile
kurulmuş olan bir komisyon var. Günümüz itibariyle pek çok
sorun çözülmüş oldu. 2013 yılında komisyonun aldığı kararlar
çerçevesinde Adige Cumhuriyeti Tarım Bakanlığı’nca
çifçilere destek olunarak hizmet sektörünün geliştirilmesine
ilişkin bir seminer Tehutemıkuaye rayonuna bağlı Penehes
köyünde verildi. Geri dönmüş olan iki aile kendi arzuları ile
köye yerleştiler. Söz konusu bakanlık bu konuda onlara maddi
yardımda bulundu. Suriye’den gelmiş olan soydaşlarımız bu gün
cumhuriyetimizin bütün yerel idarelerine yerleşmiş olarak
yaşıyorlar. Penehes'te yaşayanlara halkın verdiği destekle
evler yapılıyor. Bunun yanısıra Suriye’den gelmiş olan
ailelerden bazıları Mefehable'de evler yapmak istiyorlar.
Aramıza katılmak üzere gelmiş soydaşlarımız bizlere yük olmak
istemiyorlar. Mühendis,teknisyen, ziraatçi, dizayener,
programcı, inşaatçı vb. işlerde çalışıyorlar, işçilik
tezgahtarlık yapıyorlar. Son olarak açık açık belirtmek
istediğim şey; Devlet idarecileri, işci kollektifleri,
sivil toplum kuruluşları ve cumhuriyet yaşayanları güçlerini
biraraya getirmemiş olsalardı aramıza geri dönmüş olan
soydaşlarımıza destek olamazdık.
|